5 ویژگی مهم 5G
فناوری نسل پنجم شبکه یا 5G را دیگر نمی‌توان نسل آینده خواند. 5G عملا به مرحله عملیاتی رسیده و برخی اپراتورها در سرتاسر جهان آن را عملیاتی کرده‌اند. اما اگر فکر می‌کنید که 5G به معنی دانلودهای فوق سریع و بارگذاری سریع صفحات وب است، اگرچه که درست فکر می‌کنید، اما همه داستان 5G را نمی‌دانید.
در فناوری نسل پنجم ما با پدیده اینترنت بی‌درنگ رو‌به‌رو هستیم که خود موجب ساخت ابزارهای الکترونیکی با قابلیت تبادل بسیار سریع داده و اطلاعات هستیم و به این ترتیب می‌توان تصمیمات لحظه‌ای را با این فناوری ممکن کرد. یعنی ابزارهایی حساس که تا کنون به دلیل کندی ارسال و دریافت اطلاعات، قابلیت کمتری برای اتصال به اینترنت اشیا داشتند، حالا در دسترس‌تر خواهند بود. از آن جمله می‌توان به خودروهای خودران، پهپادها، قطارها و ابزارهای دیگری اشاره کرد که در مورد آنها، سرعت عمل در اعمال فرمان‌ها بسیار مهم است. با 5G عصر ابزارهای الکترونیکی پوشیدنی، هوشمند و متصل به اینترنت ممکن شده و اینترنت اشیا، با خود مفهومی به نام اقتصاد بی‌درنگ یا real-time economy را در سطح صنعتی به ارمغان می‌آورد.
البته نباید انتظار داشته باشید که این دستاوردها یک شبه حاصل شود. 5G برای گسترش و فرا رفتن از هات‌اسپات‌های محدود در مناطق شهری، به سال‌ها زمان نیاز دارد. دسترسی به این فناوری به مساوات نخواهد بود؛ ابتدا شهرنشین‌ها و کسب‌وکارها از آن بهره‌مند می‌شوند و بقیه به آن دسترسی مقطعی و گاه به گاه خواهند داشت و عمومی و فراگیر شدن آن چند سالی زمان می‌برد.
به هر حال، از هم اکنون می‌دانیم که 5G برای ما محدود به دریافت سرعت یک گیگابیتی روی گوشی‌های موبایل‌مان نخواهد بود. در ادامه به 5 جنبه فناوری نسل پنجم که از سرعت اینترنت گوشی ما اهمیت بیشتری دارند، نگاهی می‌اندازیم.
1- تماس‌های صوتی با کیفیت‌تر
واتس‌اپ یا سایر اپلیکیشن‌ها و خدمات VoIP مثل اسکایپ و زوم، صدایی واضح‌تر از شبکه‌های تلفنی عرضه می‌کنند. البته صدای با کیفیت بالا اولویت طراحان شبکه‌های 3G و 4G نبوده است؛ اما در 5G می‌توان انتظار داشت که کیفیت صدا و البته تماس‌های ویدیویی به شدت بهبود بیابد.
موضوع البته از مفهوم Vo5G یا Voice over 5G فراتر می‌رود. این کیفیت چیزی است که در خدمات نسل پنجم نهفته است و ارایه خدمات بهتری در زمینه تماس ویدیویی، حضور از راه دور (telepresence)، واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) را ممکن می‌کند.
2- ظرفیت بالاتر
فناوری 5G به همان اندازه که انتظار ما از سرعت بالاتر را برآورده می‌کند، ظرفیت بیشتری را هم ارایه می‌دهد.
یکی از مشخصه‌های مهم 5G به نام mMTC یا massive Machine Type Communications است. دستگاه‌های متصل به شبکه معمولا حجم زیادی داده تولید، پردازش و ارسال می‌کنند که در شبکه‌های نسل قبلی، این حجم از داده موجب تراکم و ترافیک در شبکه می‌شد. اما 5G امکان می‌دهد که در هر کیلومتر مربع تا یک میلیون دستگاه هوشمند متصل به شبکه داشته باشیم.
یک استادیوم فوتبال را در نظر بگیرید و خودتان را میان جمعیت چند ده هزار نفری تصور کنید که می‌خواهید نتیجه بازی دیگری را از استادیوم دیگری از دوست‌تان بپرسید، اما گوشی‌تان آنتن نمی‌دهد. چقدر این مساله آزاردهنده است؟ اما با 5G با این مشکل خداحافظی خواهید کرد.
با 5G نه تنها می‌توانید در چنین شرایطی پیامک بفرستید و تلفن بزنید، بلکه به راحتی قادر به پخش آنلاین رویداد با کیفیت HD مثلا روی اینستاگرام‌تان خواهید بود. از آن مهم‌تر فناوری‌های دیگری هم در استادیوم قابلیت آنلاین شدن خواهند داشت که می‌توانید از آنها استفاده کنید. مثلا شاید مسوولان ورزشگاه بخواهند سرویس نمای 360 درجه آنلاین ورزشگاه را به شما بدهند یا حتی خدمت‌های خلاقانه‌تری مثل تماشای بازی با هدست VR را فراهم کنند.
علاوه بر استادیوم‌ها، این فناوری برای هر مکان پر رفت و آمد و پرجمعیتی کاربرد خواهد داشت.
3- پایداری
یکی دیگر از مشخصه‌های کلیدی 5G ارتباطات فوق پایدار و کم تاخیر یا URLLC نام دارد که مخفف Ultra-Reliable and Low Latency Communications است. این مشخصه ارتباط پایدار و ارتباطات سریع بین شبکه و دستگاه‌های متصل به شبکه را ممکن می‌کند.
این همان چیزی است که برای عملیاتی شدن مفاهیمی مانند خودروهای خودران ضروری است؛ زیرا این گونه خودروها نیاز دارند که به صورت بی‌درنگ اطلاعات را با یکدیگر تبادل کنند. تصور کنید یک خودرو خودران در حال گردش به چپ، در ارسال اطلاعات به خودرو کناری دیر عمل کند. نتیجه فاجعه‌بار خواهد بود.
همچنین در خودران‌ها مفهومی به نام گروه‌سازی (platooning) مطرح است. در قالب این مفهوم، خودروها به دسته‌ها یا گروه‌هایی تقسیم بندی می‌شوند که با هم در ارتباطند و می‌توانند با فاصله‌ای یک ثانیه‌ای از هم حرکت کنند و به صورت خودکار، سرعت‌شان با هم هماهنگ میشود و نیاز به ترمز کردن تقریبا به صفر می‌رسد. این مفهوم به روان شدن ترافیک کمک شایانی می‌کند.
گروه‌سازی به این معناست که خودرویی که در جلوی گروه حرکت می‌کند، سرعت را برای گروه تعیین خواهد کرد. این روش کاربردهای متعددی دارد، از جمله اینکه میزان انتشار کربن را نیز کاهش می‌دهد و از مصرف سوخت نیز به طرز چشم‌گیری می‌کاهد. اما این فناوری تنها در صورتی قابل عملیاتی شدن به طور وسیع خواهد بود که خودروها در کسری از ثانیه و بدون خطا با هم در ارتباط باشند؛ چیزی که با 5G قابل دستیابی است.
4- پخش موبایلی
شما هم اکنون نیز می‌توانید ویدیوهای واقعیت مجازی 360 درجه را روی فیس‌بوک به صورت آنلاین پخش (broadcast) کنید؛ اما دیده‌اید که کیفیت آن بسیار پایین خواهد بود.
همین وضعیت در مورد اخبار فوری رسانه‌های تصویری هم هست که معمولا با وضوح پایین پخش میشود. اما با 5G می‌توان به کیفیت پخشی بالاتر از 4K و حتی با واقعیت افزوده و واقعیت مجازی امیدوار بود.
5- سلامت
البته همه درباره مزایای 5G حرف می‌زنند. اما این فناوری نگرانی‌هایی را هم با خود به همراه خواهد داشت که شاید مهم‌ترین آنها، آثار سوء این فناوری روی سلامت انسان باشد.
هم اکنون نیز ما بابت تشعشعات دستگاه‌های مختلف مخابراتی نگرانیم؛ اما با ورود 5G با تعداد بسیار بیشتری از آنتن‌های مخابراتی مواجه خواهیم بود که در مناطق شهری برای ایجاد شبکه نسل پنجم سر به آسمان می‌کشند.
در نوامبر 2018 نزدیک به 180 دانشمند، خواستار ایجاد یک گروه ماموریت ویژه مستقل برای توقف ارایه شبکه‌های 5G شدند و نگرانی آنها نیز مخاطرات احتمالی این فناوری برای سلامت بشر بود.
آنها نگرانند که انسان‌ها بیش از پیش در معرض میدان‌های الکترومغناطیسی قرار بگیرند که هم اکنون نیز با شبکه‌های تلفن همراه و روترهای وای‌فای به زندگی ما وارد شده‌اند.
دکتر ال. هارل، پروفسور تومورشناسی دانشگاه اوربرو در سوئد می‌گوید: صنعت ارتباطات در تلاش برای ارایه فناوری نوینی است که می‌تواند صدمات واقعی و تبعات ناشناخته مضری داشته باشد، تبعاتی که ضرر آن روی سلامت انسان، گیاهان و حیوانات هرگز به طور جدی به بحث گذاشته نشده است.
البته اگر از مخاطرات این فناوری برای سلامت بگذریم، به مزایای آن برای سلامت انسان می‌‌رسیم. این فناوری، مرزهای جدیدی را در پزشکی از راه دور به روی بشر گشوده و یکی از کاربردهای مهم آن، انجام جراحی‌های پزشکی، با کمک روبات‌هاست.