در حالی که نسل سوم شبکه تلفن همراه موجب افزایش اتصال مصرفکنندگان شد و نسل چهارم، مصرفکنندگان دیجیتالی را هدایت کرد، اکنون شبکههای ۵G نه تنها حجم دیتا روی شبکهها را چندصد برابر میکنند، بلکه سرعت انتقال دیتاها را نیز بسیار زیاد میکنند و تأخیر انتقال دیتار را به کمتر از یک میلیثانیه میرساند.
سازمان GSMA یا سیستم جهانی برای ارتباطات تلفن همراه (Global System for Mobile Communications) در گزارش خود، تعداد اتصالات ۵G را تا سال ۲۰۲۵ حدود ۱.۴ میلیارد در کل جهان پیشبینی کرده است. این رقم هماکنون برابر ۲۰۰ میلیون است و GSMA نتیجه میگیرد که در سال ۲۰۲۵ فقط ۱۵ درصد اتصالات جهانی موبایل ۵G خواهند بود.
هرچند اپراتورها و تولیدکنندگان تجهیزات موبایل، شبکههای ۵G را در آمریکا و کره جنوبی راهاندازی کردهاند ولی در حال حاضر پوششدهی آنها محدود است و فقط برای برنامههای حرفهای استفاده میشوند. البته مناقصهای که رگولاتور فرانسه در پاییز گذشته به منظور اعطای فرکانس ۵G برگزار کرد، موجب شد تا ۷۹ اپراتور موبایل در سراسر جهان، تصمیم خود را برای راهاندازی شبکه و خدمات ۵G رسماً اعلام کنند.
پیشبینیها از اتصال کشورها به ۵G چه میگوید؟
طبق گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، جامعه جهانی موبایل، گزارشی ارائه و اعلام کرد که بر اساس بررسیهای انجامشده تا سال ۲۰۲۱ فقط ۵۰ درصد کشورها، خدمات ۵G ارائه خواهند کرد. یافتهای که سیسکو هم آن را تأیید کرده است. سیسکو (شرکت تولیدکننده تجهیزات شبکه) اعلام کرده که پیشبینی میکند تا سال ۲۰۲۲ فقط ۳ درصد اتصالات جهانی موبایل، ۵G باشند، حدود ۴۲۲ میلیون دستگاه ۵G (موبایل و یا دستگاه سازگار با ۵G) و ۵.۷ میلیارد کاربر متصل به شبکههای ۵G،. بدین ترتیب تا سال ۲۰۲۲، ۵G فقط ۱۲ درصد دیتاهای ترافیک جهانی موبایل را تشکیل خواهد داد.
سازمان GSM همچنین میگوید مشکل اساسی شبکههای ۵G همچنان کمبود استاندارد و عدم سازگاری دستگاههاست و شبکههای تجاری ۵G که تاکنون در آمریکا، کره جنوبی، امارات و چین فعال شدهاند، فقط ۴۰ درصد جمعیت جهان را پوشش میدهند، یعنی حدود ۲.۷ میلیارد نفر. بنابراین گسترش شبکههای ۵G باید با سرعت بیشتری انجام شود. به عبارت دیگر، قطرهای در اقیانوس بازار موبایل، بازاری که به گفته سیسکو تا سال ۲۰۲۲، ۷۹ درصد ترافیک جهانی دیتای موبایل را با حدود ۷۷ هگزابیت (۷۷ هزار پتابیت) ترافیک ماهانه و یک زتابیت ترافیک سالانه تشکیل خواهد داد.
بر اساس اعلام سازمان تنظیم مقررات رادیویی، واقعیت این است که ۵G نه تنها کل صنعت ارتباطات را در مقیاس گستردهای عمیقاً تغییر خواهد داد بلکه تأثیرات بسیار مهمی بر کلیه بخشهای اقتصادی خواهد داشت. خصوصاً که گسترش ۵G، نیازمند نسل جدید دستگاهها، اشیا متصل، هوش مصنوعی و دیتاهای بزرگ است. ترکیبی که در تمامی جنبههای زندگی روزمرهی ما تأثیرگذار خواهد بود و ارتباطها و تعاملهایمان را تحت تأثیر قرار خواهد داد زیرا همگی به شدت وابسته به کیفیت دائمی این اتصالات خواهند بود.
باید از اقتصاد ۵G بهره بگیریم
همانطور که محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- چندی پیش درباره تأخیر در توسعه پهنباند در کشور اظهار کرد: زمانی، جلوی توسعه نسل سوم تلفنهمراه در کشور گرفته شد اما از ابتدای دولت یازدهم، این توسعه اتفاق افتاد اما اگر از الان برای توسعه نسل پنجم زمینهسازی نکنیم، نمیتوانیم از اقتصادش بهره بگیریم. آمادهسازی زیرساختها برای حضور در انقلاب صنعتی چهارم که حوزه فراتری از ارتباطات است، باید مورد توجه قرار گیرد.
بر این اساس، توسعه ۵G باید همراه نسل جدید دستگاهها، دادههای بزرگ و هوش مصنوعی انجام شود، بنابراین باید بر این صنعت غلبه کنیم تا بتوانیم فاصله بین رشد ترافیک و کاهش هزینهی آن را برای کاربر کم و کمتر کنیم و یک مدل عمومی برای فناوریهای اطلاعات و ارتباطات به منظور ایجاد خدمات آنلاین (در زمان واقعی) و خدمات درخواستی تدوین کنیم.
گزارش GSMA تاکید میکند که با ۵G تغییرات بنیانی در صنایع مربوط به سرگرمیها ایجاد خواهد شد که نیازمند افزایش پهنای باند است. شبکههای پهنباند ۵G با ارائه واقعیت افزوده، برنامههای واقعیت مجازی و نمایش ۳۶۰ درجه، سرگرمیهای دیجیتال و برنامههای تلویزیونی را غنیتر و اجتماعیتر میکنند و تأثیرات بسیار زیادی بر ارائه خدمات سرگرمی دیجیتال خواهند داشت.
در بخش حمل و نقل نیز ۵G در هماهنگی با سایر فناوریها کار خواهد داشت. ماشینها، دوچرخهها و عابران پیاده موقعیت خود را در زمان واقعی ارسال خواهند کرد و سیستمهای هوش مصنوعی با اتصالات هوشمند دستورالعملهای لازم را به رانندگان و افراد خواهند فرستاد و ترافیک را در جادهها مدیریت خواهند کرد. با عمومی کردن اتومبیلهای هوشمند خودکار، ارائه خدمات حمل و نقل مشترک افزایش خواهد یافت و مفهوم تحرک کاملاً متحول خواهد شد.
انقلاب صنعتی جدید: انقلاب دیجیتال
با نسل جدید صنعت آینده به روش جدید هوشمند و دیجیتال، انقلاب مهمی در کلیه ابعاد صنعتی ایجاد خواهد شد. اتصالات هوشمند در زمان واقعی، همراه با روباتها، کامپیوترها و ابزارهای مدیریت هوشمند، چهارمین انقلاب صنعتی هستند که بخش تولید و پشتیبانی را در کارخانهها به شدت متحول خواهند کرد.
درواقع ۳G موجب افزایش اتصال مصرفکنندگان شد، ۴G مصرفکنندگان دیجیتال را هدایت کرد و پلتفرمهای جدید سیستمهای هوشمند، مصرفکننده دیجیتالی را تبدیل به مصرفکنندهی افزوده خواهند کرد؛ یا به عبارت دیگر، مصرفکنندهای که تصمیمات اصلی را خود به تنهایی خواهد گرفت، اما نیازمند همکاری همزمان همهی اعضای این اکوسیستم و موافقت آنهاست. البته هنوز کارهای زیادی باقی مانده و تقسیم شبکهها به برشهای مختلف، این امکان را به اپراتورهای موبایل داده است تا خدمات متنوع، چندمنظوره و غنیتری، بسیار بیش از یک اتصال ساده به کاربران خود ارائه کنند.
مجموعه پلتفرمهای سیستمهای مدیریت هوشمند به اضافه IoT و هوش مصنوعی، امکان ارائه خدمات بسیار جدید برای پاسخگویی به انواع نیازمندیهای کاربران را فراهم میسازد. به عبارت دیگر، اتصال هوشمند یکی از عناصر کلیدی آیندهای پایدار در اقتصاد دیجیتال است و تولید دیتا، دریافت دیتا در زمان واقعی و پردازش آن، ثروت واقعی ما در آینده است.
استانداردهای شبکه ۵G چیست؟
اکنون شبکههای ۵G نه تنها حجم دیتا روی شبکهها را چندصد برابر میکنند، بلکه سرعت انتقال دیتاها را نیز بسیار زیاد میکنند و تأخیر آن کمتر از یک میلیثانیه خواهد بود، در حالی که تأخیر در ۴G برابر ۲۵ تا ۴۰ میلیثانیه است. استانداردهای ۵G همچنین امکان استفاده از طیف پهن ۳۰ تا ۳۰۰ گیگاهرتز را در اختیار میگذارد.
هماکنون اپراتورها در حال کار روی فناوریهایی هستند که شبکه را به برشهای مختلف تقسیم میکنند و اطلاعات را بر اساس اولویت انتقال میدهند. برای مثال با استفاده از این فناوری، اطلاعاتی که توسط وسیله نقلیه فرستاده میشود، با اولویت تعیینشده و به صورت مستقل پردازش میشود، در حالی که سایر دیتاهای فرستادهشده مثل اطلاعات مربوط به کنتورهای هوشمند گاز با تأخیر بیشتری ارسال خواهند شد. البته این تکنولوژی هماکنون به شدت مورد بحث و جدل است زیرا با اصول بیطرفی شبکه مغایرت دارد.
در این گزارش همچنین بر ارتباط و همکاری اپراتورهای تلفن همراه، سرمایهگذاران برای بهرهبرداری صحیح، بسیار تاکید شده و مثالهایی از همکاریهای انجامشده، ارائه شده است. این تجربیات، توسط نهادهای استانداردسازی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار میگیرند تا به تدوین استاندارد نهایی بینجامند. بر اساس آخرین اطلاعات، در حال حاضر بیش از ۲۰۱ اپراتور در ۸۳ کشور، در حال توسعه و گسترش پروژههای پایلوت ۵G هستند. ژاپن نیز اعلام کرده است که شبکه ۵G خود را برای بازیهای المپیک ۲۰۲۰ آماده بهرهبرداری خواهد کرد. اریکسون هم پیشبینی کرده است که تا پایان سال ۲۰۲۴، شبکههای ۵G ،۴۰ درصد جمعیت جهانی را پوشش خواهند داد.