5G کی همه‌گیر میشود؟
در چند ماه گذشته، تیتر خبرها از «فناوری ۵G در راه است» به تیتر «فناوری ۵G بالاخره فرا رسید» تغییر یافته است. در اینجا فرا رسیدن به معنای این است که بالاخره اپراتورهای مخابراتی کشورهای پیشرفته-اگرچه به‌صورت بسیار محدود-این فناوری را ارائه داده‌اند و تعدادی گوشی مبتنی بر فناوری ۵G هم معرفی شده است. اما از آنجایی که این فناوری بسیار تازه‌نفس است، شاهد جداسازی بین گوشی‌های پرچم‌دار و گوشی‌های رده بالاتر از آن‌ها هستیم که دسته دوم از این تکنولوژی پشتیبانی می‌کنند.
در دورانی که گوشی‌های پرچم‌دار از پسوندهایی مانند پلاس، مکس و پرو بهره می‌برند، حالا دسته‌ی دیگری هم پدید آمده که بیش از پیش منجر به سردرگمی کاربران معمولی می‌شوند. اما در این میان، سوالی که مطرح میشود این است که تا چه زمانی این دسته جداگانه از گوشی‌های رده بالا دوام می‌آورند و بالاخره چه زمانی پشتیبانی از فناوری ۵G بین گوشی‌های پرچم‌دار همه‌گیر میشود؟
اصلا چرا گوشی‌های ۵G باید در دسته‌ی جداگانه‌ای باشند؟
در مطالب مربوط به گوشی‌های هوشمند و تراشه‌های موجود در آن‌ها، احتمالا بارها به عبارت «سیستم روی تراشه» (SoC) برخورده‌اید. این عبارت به این موضوع اشاره دارد که در تراشه، بخش‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام وظیفه‌های گوناگونی را بر عهده دارند؛ به‌عنوان مثال می‌توانیم به پردازنده، مودم، پردازنده گرافیکی، واحد پردازش تصویر و دیگر بخش‌ها اشاره کنیم. تمام این عناصر اهمیت حیاتی دارند و تا سال‌ها بعد هم پابرجا می‌مانند. در این میان، فناوری ۵G جایگزین ۴G نیست و بیش از هر چیزی یک لایه‌ی ارتباطی جدید محسوب میشود که همکاری نزدیکی با فناوری‌های فعلی دارد و می‌تواند سرعت اینترنت بالاتری برای کاربران به ارمغان بیاورد.
اما برای پشتیبانی از فناوری ۵G باید موارد موردنیاز آن فراهم شود. اول از همه، این فناوری از فرکانس‌های متفاوتی استفاده می‌کند و این یعنی گوشی‌ها برای پشتیبانی از آن نیازمند بهره‌گیری از مودم جداگانه‌ای هستند که این موضوع به معنای اختصاص فضای جداگانه برای این مودم است. دوما، به دلیل استفاده از فرکانس‌های متفاوت، باید از آنتن‌های جدیدی استفاده کرد و از آنجایی که فرکانس‌های فناوری ۵G نسبت به موانع فیزیکی بسیار حساس هستند، باید در گوشی چندین آنتن را به این موضوع اختصاص داد.
در رابطه با مودم ۵G، فضا مشکل اصلی نیست بلکه مشکل اصلی مربوط به تولید گرما است. مودم‌های ۵G فعلی گرمای قابل توجهی را تولید می‌کنند و به همین خاطر شرکت‌های سازنده گوشی‌ها باید موضوع کنترل گرمای اضافی را هم مدنظر قرار دهند. علاوه بر این، تولید گرمای به معنای مصرف انرژی بیشتر است که این موضوع هم یک چالش دیگر محسوب میشود. ساده‌ترین راه‌حل برای حل مشکل مصرف انرژی، تعبیه باتری بزرگ‌تر است که به دلیل قرارگیری قطعات بیشتر، چنین گزینه‌ای همواره جوابگو نیست.
در کنار این مسائل ذکر شده، به‌خوبی می‌بینیم که این موارد تأثیر قابل توجهی در اندازه‌ی گوشی‌ها دارند. به‌عنوان مثال، مدل ۵G گلکسی اس ۱۰ و ماژول ۵G مربوط به گوشی‌های موتورولا Z3 یا Z4 بسیار بزرگ محسوب می‌شوند. وان‌پلاس ۷ پرو هم که قرار است مدل ۵G آن عرضه شود هم گوشی غول‌پیکری به حساب می‌آید که یکی از دلایل بزرگ بودن مدل ۴G این گوشی این است که برای مدل مبتنی بر فناوری ۵G از همین طراحی استفاده شود.
آیا گوشی‌های ۵G در حال حاضر «بهترین بهترین‌ها» هستند؟
علاوه بر نیاز به طراحی‌های مجدد و عناصر منحصربه‌فرد، دلایل مهم دیگری برای وجود مدل‌های جداگانه مبتنی بر فناوری ۵G وجود دارد. یکی از این دلایل، سرعت متفاوت کشورها در پیاده‌سازی این فناوری است. برخی از کشورها تا ۲-۳ سال دیگر (و حتی بیشتر) از این فناوری بهره نمی‌برند و به همین خاطر ارائه‌ی گوشی‌های ۵G برای آن‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد. علاوه بر این، باید موضوع هزینه‌های ساخت را هم مدنظر قرار دهید. در حال حاضر، برای خرید مدل ۵G گلکسی اس ۱۰ باید مبلغ ۱۲۹۹ دلاری بپردازید ولی گلکسی اس ۱۰ پلاس ۹۹۹ دلار قیمت دارد که این یعنی شاهد اختلاف ۳۰۰ دلاری در قیمت‌گذاری هستیم. اگرچه در مدل ۵G این گوشی با نمایشگر بزرگ‌تر، دوربین بیشتر سروکار داریم، ولی در نهایت بخش اعظم این قیمت بالاتر مربوط به پشتیبانی از فناوری ۵G است. اگر سامسونگ این فناوری را در پرچم‌داران اصلی خود تعبیه می‌کرد، این کار قیمت آن‌ها را بسیار بالا می‌برد و در نتیجه فروش آن‌ها هم کاهش پیدا می‌کرد.
همین موضوع، منجر به تغییر وضعیت بازار گوشی‌های هوشمند میشود. تا حالا، افرادی که می‌خواستند بهترین بهترین‌های گوشی‌های هوشمند را خریداری کنند، یکی از مدل‌های پرچم‌دار شرکت موردعلاقه خود را می‌خریدند. اما حالا، علاوه بر پرچم‌داران پر زرق‌وبرق، شاهد گوشی‌هایی هستیم که حتی نسبت به آن‌ها هم رده‌ی بالاتری دارند و از فناوری ۵G پشتیبانی می‌کنند. اما علی‌رغم داشتن قیمت بالاتر، گوشی‌های ۵G لزوماً در تمام زمینه‌ها گوشی‌های بهتری محسوب نمی‌شوند. خریداران چنین گوشی‌هایی، قبل از پرداخت پول باید از خود بپرسند که آیا در محل زندگی آن‌ها در چند سالی که قرار است از گوشی خود استفاده کنند، فناوری ۵G ارائه میشود؟
در این بین، ارائه‌ی گوشی‌های ۵G از طرف شرکت‌ها یک اقدام کاملا منطقی محسوب میشود زیرا نمی‌توان به‌طور کامل این روند و تکنولوژی را کنار گذاشت. هیچ تکنولوژی جدیدی در عرض یک نسل یا حتی یک سال، همه‌گیر نشده است. به همین خاطر تا زمانی که فناوری ۵G همه‌گیر شود، عرضه‌ی گوشی‌های عجیب مبتنی بر این تکنولوژی هم ادامه می‌یابد.
سال گذشته، سامسونگ مانند سال‌های قبل از آن، یک مدل از گلکسی نوت ۹ را معرفی کرد. ولی حالا اگر شایعات منتشر شده صحت داشته باشند، شاهد ۴ مدل مختلف از گلکسی نوت ۱۰ خواهیم بود که متشکل از ۲ مدل مبتنی بر اندازه مختلف و دو مدل ۵G است. همانطور که گفتیم، تا اطلاع ثانوی باید با عرضه‌ی مدل‌های مختلف گوشی‌ها کنار بیاییم.
آینده‌ی گوشی‌های ۵G هاله‌ای از ابهام
بدون شک، روزی گوشی‌های ۱۰۰ دلاری هم از فناوری ۵G بهره می‌برند ولی تا آن دوران فاصله بسیار زیادی داریم. بر اساس شواهد موجود، مسیر فناوری ۵G در مقایسه با نسل‌های قبلی خود مسیر طولانی‌تر و پر از موانع متعددی است. در ضمن، حالا که هواوی در حال دست‌وپنجه نرم کردن با مشکلات تحریم آمریکا است، فشار اصلی مربوط به توسعه‌ی مودم‌های ۵G بر دوش کوالکام قرار دارد. این کمپانی مدتی قبل نسل دوم مودم ۵G خود موسوم به X55 را معرفی کرد که علی‌رغم کاهش اندازه و بهبود در عملکرد، همچنان یک گام کوچک در مسیر درست محسوب میشود.
این یعنی، احتمالا جداسازی گوشی‌های ۵G تا سال ۲۰۲۰ هم ادامه می‌یابد زیرا ظاهرا مودم X55 در داخل تراشه اسنپ‌دراگون ۸۶۵ وجود ندارد و در کنار آن قرار می‌گیرد. البته جدا بودن تراشه اصلی و مودم ۵G لزوماً به این معنا نیست که در سال ۲۰۲۰ پرچم‌داران اصلی از فناوری ۵G پشتیبانی نخواهند کرد. در این میان، شرکت‌هایی مانند سامسونگ که با عرضه‌ی پرچم‌داران گران‌قیمت مشکلی ندارند، احتمالا در سال آینده پرچم‌داران خود را به این تکنولوژی مجهز می‌کنند و در عوض قیمت آن را افزایش می‌دهد. ولی شرکت‌هایی مانند شیائومی که به عرضه‌ی پرچم‌داران مقرون‌به‌صرفه شهرت دارند، احتمالا تا چند سال آینده مدل‌های ۵G را به‌صورت جداگانه عرضه می‌کنند تا خریداران ساکن کشورهایی که هنوز این فناوری ارائه نشده، از دست ندهد.
اما پس از ۲۰۲۰ با قاطعیت نمی‌توانیم در مورد وضعیت فناوری ۵G پیش‌بینی کنیم. احتمالا در اواخر ۲۰۲۰، کوالکام اسنپ‌دراگون ۸۷۵ و نسل جدید مودم ۵G خود را معرفی می‌کند و همچنین احتمالا در این سال، کوالکام پشتیبانی از مودم ۵G را برای برخی از تراشه‌های میان‌رده خود به ارمغان می‌آورد تا حرکت فناوری ۵G به سمت گوشی‌های ارزان‌تر آغاز شود.
علاوه بر این، باید خاطرنشان کنیم که در این دوران، شرکت‌ها برای تولید تراشه به فناوری ساخت ۵ نانومتری روی می‌آورند که این فناوری به معنای کاهش اندازه و بهبود در عملکرد است. به همین خاطر اگر مودم ۵G در داخل تراشه‌های اصلی قرار بگیرد، گوشی‌های پرچم‌دار به‌صورت پیش‌فرض می‌توانند از فناوری ۵G بهره ببرند. چنین گوشی‌هایی حداقل در سال ۲۰۲۱ روانه‌ی بازار می‌شوند که تا این سال، اینترنت ۵G در بسیاری از کشورهای پیشرفته تا حد زیادی همه‌گیر شده است.
علاوه بر این، یکی از بزرگ‌ترین بازیگران عرصه‌ی گوشی‌های هوشمند یعنی شرکت اپل را نباید از قلم بیندازیم. طبق شایعات فعلی، ظاهرا اپل نخستین آیفون‌های مبتنی بر فناوری ۵G را در سال ۲۰۲۰ عرضه می‌کند. با توجه به رویکرد همیشگی اپل، این شرکت علاقه‌ی زیادی به جداسازی مدل‌ها ندارد و احتمالا تمام آیفون‌های ۲۰۲۰ می‌توانند از اینترنت ۵G بهره ببرند. البته در این میان شاید مدل ارزان‌تر مشابه آیفون XR از این فناوری پشتیبانی نکند. با این کار، پشتیبانی از اینترنت ۵G به یک ویژگی مهم برای گوشی‌های پرچم‌دار بدل میشود و مطمئنا تعداد مدل‌های اختصاصی مبتنی بر این فناوری کاهش می‌یابد.
با توجه به روند فعلی، در اواخر ۲۰۲۰ و اوایل ۲۰۲۱، این فناوری در بسیاری از کشورهای پیشرفته همه‌گیر خواهد شد و در بسیاری از کشورها هم تا حد زیادی عملیاتی میشود. به همین خاطر می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال ۲۰۲۱ دیگر شاهد مدل‌های اختصاصی مبتنی بر فناوری ۵G نخواهیم بود و تمام پرچم‌داران از این تکنولوژی پشتیبانی خواهند کرد.