آیا تحریم برنامه نویسان ایرانی ادامه دارد؟
هنوز چند روزی از تحریم برنامه نویسان ایرانی و مسدودسازی اکانت آنها در پلتفرم«گیت هاب»(Git Hub) سپری نشده است که خبرها حکایت از آن دارد که تحریم این کاربران در کلاود آمازون (Amazon Cloud) نیز تحریم شده اند. گفتنی است مسدودسازی اکانت برنامه نویسان ایرانی، تنها از طریق ایمیل به آنها اطلاع‌رسانی شده است و این کاربران پیش از آن، هیچ هشداری دریافت نکرده بودند. گفته میشود ایران به‌دلیل قانون تجاری امریکا هدف این تحریم‌ها قرار گرفته است و البته باید گفت فقط برنامه نویسان ایرانی نیستند که هدف این مسدودسازی هستند و کاربران حاضر در کوبا، کره شمالی، سوریه و کریمه نیز در تیررس این تحریم قرار گرفته‌اند.
شبکه‌های اجتماعی همچنان پرقدرت
اما مسدودسازی دسترسی برنامه‌نویسان ایرانی به «گیت‌هاب» چه دردسرهایی برای آنها ایجاد می‌کند؟ کاظم فلاحی، فعال استارتاپی در این خصوص به «ایران» گفت: با این تحریم، دسترسی حدود 5هزار برنامه‌نویس ایرانی به «گیت‌هاب» به‌عنوان بزرگ‌ترین سرور میزبان کدهای منبع در جهان و جایی که برنامه نویسان کدهای متن باز و همچنین خصوصی را برای همکاری در پروژه‌های مختلف ذخیره می‌کنند، قطع شد. البته لازم به ذکر است که برنامه نویسان با فیلتر شکن هم موفق نشدند به اطلاعات و دیتای اکانت‌های خود دسترسی پیدا کنند و از آن پشتیبان بگیرند. این قطع دسترسی بر اساس آی‌پی افراد در هنگام ثبت‌نام در «گیت هاب» صورت گرفته و به‌همین دلیل حتی ایرانی‌های مقیم خارج از کشور که در یک سال گذشته با آی‌پی ایرانی در این پلتفرم ثبت‌نام کرده بودند نیز هدف این تحریم قرار گرفتند.
فلاحی البته با اشاره به قدرت شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: قطع دسترسی برنامه نویسان ایرانی به «گیت‌هاب»، در توئیتر بازتاب گسترده‌ای داشت و مسئولان این پلتفرم در اثر این فشارها مجبور شدند تا حدودی عقب نشینی کنند تا جایی که دسترسی ایرانی‌های مقیم خارج از کشور به این پلتفرم آزاد شد. از سوی دیگر ازآنجا که این تحریم، اکانت‌های پولی و خصوصی «گیت هاب» را نشانه گرفته است، این پلتفرم به برنامه نویسان ایرانی اجازه داد اکانت خصوصی خود را برای لحظاتی به اکانت عمومی(public) تبدیل کنند و به این ترتیب بتوانند از اطلاعات و دیتای خود پشتیبان بگیرند.
وی با اشاره به اینکه مسدودسازی اکانت کلاود آمازون برای برنامه نویسان ایرانی هنوز ابعاد گسترده‌ای ندارد و باید منتظر ماند و دید این تحریم تا چه حد جدی است، گفت: با توجه به شرایط سیاسی، احتمال اینکه هر سرویس امریکایی مشکلاتی برای ارائه خدمات به فعالان عرصه فناوری ایرانی ایجاد کنند وجود دارد. به نظر من برنامه‌نویسان ایرانی باید اطلاعات خود را از سرویس‌های امریکایی خارج کنند یا اینکه حداقل از اطلاعات خود پشتیبان گرفته و در فضایی همچون «گیت‌لب»(Gitlab) آن را ذخیره کنند.
نسخه‌های جایگزین «گیت هاب»
مهدی جعفری استاد دانشکده کامپیوتر دانشگاه شریف اما با بیان اینکه انتظار این تحریم را نداشتم گفت: من گمان می‌کردم این پلتفرم مربوط به بنیان‌های اپن سورس باشد چون آنها معمولاً با چنین جریان‌های سیاسی همراهی نمی‌کنند ولی اگر می‌دانستم که «گیت هاب» توسط مایکروسافت خریداری شده احتمال این مسدودسازی را می‌دادم چون به هرحال مایکروسافت مثل هر شرکت تجاری بزرگ دیگری تحت قانون تجاری و وزارت خزانه داری امریکا فعالیت می‌کند.
وی همچنین با اشاره به امکانات خوب «گیت هاب» افزود: به هرحال برنامه نویسان ما مجبور شدند از این پلتفرم خارج شوند که تا حدی امکان همکاری گروهی از بین می‌رود. ما مجبور شدیم کدها را روی سرورهای آزمایشگاه خودمان منتقل کنیم یعنی کدهای خصوصی خود را به‌صورت عمومی درآوردیم تا بتوانیم ازآن بکاپ بگیریم.
جعفری در پاسخ به این سؤال که چرا برنامه نویسان پیش از این به فکر ایجاد جایگزین برای «گیت هاب» نبوده‌اند هم گفت: شاید دلیش این باشد که «گیت لب» نسخه لوکال دارد که می‌توانید آن را روی سرور خودتان نصب کنید و درواقع برای شرکت یا دانشگاه خودتان یک سرور مجزا راه بیندازید. ما هم از این نسخه استفاده کردیم و حالا کدهایمان روی آن ذخیره شده است، برنامه نویسان خیلی به طور جدی به جایگزین فکر نکرده‌اند.
وی البته یادآور شد که «گیت لب» هم مشکل فیلتر دارد و هرچند بخوبی «گیت هاب» نیست ولی چون امکانات خوبی دارد تا حدی برنامه نویسان از آن استقبال می‌کنند. این استاد دانشگاه ادامه داد: به هرحال توان توسعه دهنده‌های نرم افزار ما بسیار بالاست و مطمئناً می‌توانند چنین فضایی را ایجاد کنند ولی موضوع، اعتماد به آن شرکت یا مجموعه آدم هایی است که این کدهای ارزشمند را نگهداری می‌کنند. ابتدا باید چنین اعتمادی ایجاد شود تا برنامه‌نویسان به ذخیره کدهای خود روی پلتفرم داخلی ترغیب شوند.
داستان تکراری بی‌اعتمادی
رهام حیدری فعال حوزه توسعه نرم‌افزار اما تحریم برنامه نویسان را بیشتر برخورنده و توهین‌آمیز می‌داند و معتقد است که این موضوع از لحاظ روانی آزاردهنده است تا اینکه مشکل خاصی برای برنامه نویسان ایجاد شده باشد. وی ادامه داد: به هرحال جایگزین‌هایی همچون«گیت لب» برای «گیت هاب» وجود دارد و حالا هم با تبدیل اکانت خصوصی به عمومی موفق شدیم از دیتای خود بکاپ بگیریم.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر «گیت لب» هم به این سرنوشت دچار شود چه باید کرد و اینکه آیا نباید یک نمونه داخلی مشابه «گیت‌هاب» داشته باشیم هم گفت: توسعه دهنده‌های(Developers) ایرانی علاقه چندانی به حضور در یک پلتفرم داخلی ندارند که دیتای جدی خود را در آن قرار دهند و مشکل هم همان موضوع همیشگی یعنی بی‌اعتمادی است. نه اینکه شرکت‌های خارجی کاملاً قابل اعتماد باشند ولی برنامه نویسان معتقدند وقتی همه دنیا از یک پلتفرم استفاده می‌کنند، آن شرکت حداقل به خاطر وجهه جهانی و ترس از سقوط سهام خود، همه تلاشش را به کار می‌گیرد تا مانع لو رفتن اطلاعات شود. اگر هم دیتا مورد دستبرد قرار بگیرد موضوع به‌عنوان یک رسوایی، رسانه‌ای میشود.
به هرحال مشکل برنامه نویسان ایرانی با استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی ازجمله توئیتر که اکنون در ایران فیلتر است تا حدودی حل شد. اما در اینجا موضوعی که خودنمایی می‌کند این است که اگر این شبکه اجتماعی فیلتر نبود و تعداد بیشتری از کاربران می‌توانستند از ظرفیت آن استفاده کنند برنامه نویسان ایرانی از پشتیبانی بیشتری برخوردار می‌شدند و شاید دامنه مشکلات آنها نیز کمتر می‌شد.
بــــرش
نگاهی به «گیت‌هاب»
گیت‌هاب یک شرکت امریکایی است که در سال 2008 بنیانگذاری شد و میزبانی توسعه نرم افزار را فراهم می‌کند. این شرکت 11ساله که سال گذشته توسط «ساتیا نادلا» مدیرعامل مایکروسافت با بهای 7.5میلیارد دلار خریداری شد، همچون یک شبکه اجتماعی برای توسعه دهندگان و برنامه‌نویسان محسوب میشود و بزرگ‌ترین منبع موجود برای ذخیره سازی کارهایی است که به‌صورت همکارانه ایجاد شده‌اند. گفتنی است در حال حاضر 37میلیون توسعه دهنده در جهان از گیت هاب استفاده می‌کنند که البته 80 درصد این توسعه دهنده‌ها از خارج امریکا از سرویس‌های آن بهره می‌گیرند. همچنین تعداد 100میلیون کد منبع(حداقل 28میلیون کد عمومی)، گیت‌هاب را به بزرگ‌ترین میزبان کد منبع در جهان تبدیل کرده و «گیت هاب» در رنکینگ الکسا نیز در رتبه 49 قرار گرفته است.