هیچ بورسی در دنیا پهنای باند عرضه نمی کند
«به‌تازگی حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالا از ارائه مدلی برای معاملات پهنای باند اینترنت در یک قالب بورسی در بورس کالا خبر داد. سلطانی‌نژاد گفت: در حوزه معاملات پهنای باند اینترنت با وزارت ارتباطات مذاکره کرده‌ایم که هنوز به نتیجه نرسیده است. وی با بیان اینکه این طرح از سوی بورس کالا به مجموعه ارتباطات و زیرساخت ارائه شد، افزود: البته وزارت ارتباطات مدل ما را برای ارائه پهنای باند اینترنت در بورس کالا نپذیرفته اما رایزنی با آنها همچنان ادامه دارد. مدیرعامل بورس کالا معتقد است این حوزه می‌تواند در بورس کالا و در یک فرآیند رقابتی عرضه شود و مردم آزاد باشند از بین شبکه‌های مختلف قیمت مناسب‌تری را انتخاب کنند.» در پی رسانه‌ای شدن این خبر به سراغ کارشناسان و فعالان در حوزه ارتباطات ثابت (FCP) رفتیم و این سؤال را پرسیدیم که آیا واگذاری پهنای باند اینترنت در بورس امکانپذیر است و اینکه آیا واگذاری پهنای باند اینترنت در دنیا سابقه دارد؟
کالا نبودن اینترنت
محمدرضا کریمی، رئیس هیأت مدیره شرکت پیشگامان توسعه ارتباطات معتقد است با مطالعه‌ای که انجام داده هیچ تجربه جهانی درباره اینکه پهنای باند اینترنت بین‌الملل در بورس ارائه شود، وجود ندارد.
کریمی به «ایران» گفت: علت اینکه این اتفاق در دنیا روی نداده و پهنای باند اینترنت بین‌الملل به بورس ارائه نشده به این دلیل است که اینترنت کالا نیست که بتوان آن را در بورس کالا ارائه داد. اینترنت جزو خدمات محسوب میشود. خدمتی است که دارای هزینه‌های ثابت است.
این فعال حوزه اینترنت افزود: برای مثال اگر یک لینک را از ایران تا آمستردام اجاره کنید و منتظر مشتری باشید، دارای هزینه‌های ثابت است. به‌عبارتی اگر سه ماه بعد بتوانید اینترنت را بفروشید سه ماه هزینه‌ها فقط از جیب مالک رفته است و باید به هزینه ماه‌های آتی اضافه شود. از سوی دیگر فروشندگانی که امکان اتصال به ایران را داشته باشند، محدود هستند و عملاً تمام هزینه‌های این نوع سرویس‌ها به دلار خواهد بود.
وی در ادامه گفت: این طرح زمانی می‌تواند عملیاتی شود که مانند بازار آتی و ثبت سفارش عمل شود، هرچند ارائه این روش در بورس نیز خالی از اشکال نیست.
کریمی با بیان اینکه طبق قانون نیز فقط شرکت ارتباطات زیرساخت اجازه واردات پهنای باند اینترنت بین‌الملل را دارد، افزود: این کار دارای انحصار بوده و قانونی است و صرفاً یک خریدار عمده در کشور وجود دارد، به‌همین دلیل به‌نظر می‌رسد پیشنهاد بورس کالا تنها یک ایده خامی است که احتمال عملیاتی شدن آن با توجه به قوانین و شرایط موجود، نزدیک به صفر خواهد بود.
بی‌معنا بودن بورسی شدن اینترنت
مجید رئیسی، مدیرعامل شرکت اینترنتی پارس آنلاین نیز با اشاره به اینکه خبری که از قول حامد سلطان‌نژاد مدیرعامل بورس کالا رسانه‌ای شده، بسیار مبهم است به «ایران» گفت: در زمینه پهنای باند اینترنت بین‌الملل شرکت ارتباطات زیرساخت به‌صورت انحصاری و قانونی عمل می‌کند و تنها شرکت عرضه‌کننده اینترنت بین‌الملل است. این شرکت اینترنت بین‌الملل را به شرکت‌هایی که مجوز فعالیت خود را از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) دریافت کرده‌اند، می‌فروشد. بنابراین وقتی تنها یک فروشنده و چند خریدار وجود دارد، ارائه پهنای باند اینترنت بین‌الملل در بورس معنا و مفهومی ندارد.
رئیسی افزود: از سوی دیگر شرکت ارتباطات زیرساخت اینترنت بین‌الملل را بر اساس مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات و چارچوبی که این کمیسیون قیمت‌ها را تعیین کرده، ارائه می‌دهد. بنابراین وقتی قیمت‌ها مشخص است، نمی‌توان آن را در بورس ارائه داد. وقتی بورسی شدن پهنای باند اینترنت بین‌الملل معنا و مفهوم پیدا می‌کند که شرایط و قیمت‌های آن نیز در هنگام ارائه در بورس رقابتی باشد و اینکه قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود.
مدیرعامل این شرکت اینترنتی در ادامه گفت: اگر فرض را بر این بگذاریم که منظور بورس کالا از ارائه پیشنهاد ارائه پهنای باند اینترنت در بورس، شرکت ارتباطات زیرساخت (تنها عرضه‌کننده اینترنت بین‌الملل) نباشد و منظور آنها ارائه دهندگان شرکت‌های اینترنت پرسرعت مانند شرکت ارتباطات ثابت(FCP)، تلفن همراه و LTE (زیرشاخه نسل چهارم) باشد، باز دشوار است، چرا که باز پای قیمت‌گذاری به میان می‌آید این در حالی است که قیمت‌ها را کمیسیون تنظیم مقررات تعیین می‌کند.
وی افزود: از آنجایی که کمیسیون تنظیم مقررات حداکثر قیمت را به شرکت‌های ارائه‌کننده ارائه می‌دهد، شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت نمی‌توانند اینترنت را بالاتر از این قیمت بفروشند ولی می‌توانند در چارچوب مصوبات کمیسیون مربوطه اینترنت را زیر قیمت مصوب به مشتریان خود ارائه دهند ولی باید گفت حتی با این شرایط نیز پهنای باند اینترنت بین‌الملل به بورس ارائه شود، این شرایط برای استفاده‌کننده نهایی حقیقی و حقوقی و فرآیند گرفتن خدمات برای آنها را سخت و دشوار می‌کند.
رئیسی در پاسخ به این سؤال که آیا ارائه پهنای باند اینترنت در بورس در دنیا رواج دارد یا خیر نیز گفت: تا آنجایی که اطلاع دارم چنین موضوعی در دنیا وجود ندارد چون ارائه محصول در بورس وقتی معنا و مفهوم پیدا می‌کند که حق انتخاب وجود داشته باشد و در زمینه اینترنت حتی اگر حق انتخاب نیز وجود داشته باشد به نظر نمی‌رسد امکان عملیاتی شدن داشته باشد.
یک ایده خام
علی توسلی یکی از فعالان حوزه اینترنت ثابت نیز با بیان اینکه من موضوع ارائه پهنای باند اینترنت به بورس را پیگیری کردم ولی هیچ کس از این مسأله مطلع نیست، به «ایران» گفت: تا آنجایی که اطلاع دارم ارائه پهنای باند اینترنت به بورس در دنیا مرسوم نیست.
توسلی با بیان اینکه پهنای باند اینترنت در بورس کالا فعلاً یک ایده و پیشنهاد بوده، افزود: پهنای باند اینترنت بین‌الملل در کشور به‌صورت حاکمیتی و انحصاری قانونی از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت ارائه میشود و عرضه کننده آن محدود است. از سوی دیگر به‌صورت عمومی و عام کسی درگیر این خرید و فروش نیست. بنابراین به نظر نمی‌رسد که بتوان پهنای باند اینترنت را در بورس ارائه داد.
این فعال حوزه اینترنت در ادامه گفت: هنوز از سمت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (شرکت ارتباطات زیرساخت و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی) درباره این ایده و پیشنهاد هیچ اظهارنظری نشده است به همین دلیل باید منتظر شد و دید که این طرح و پیشنهاد به کجا خواهد رسید.
لازم به ذکر است برای پیگیری این خبر با حمید فتاحی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تماس گرفتیم که وی از این موضوع ابراز بی‌اطلاعی کرد ولی مقرر شد به محض کسب اطلاع درباره این پیشنهاد آن را رسانه‌ای کند.
برش
اطلاع رسانی در وقتی دیگر
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره معاملات پهنای باند اینترنت در یک قالب بورسی با بورس کالانیز تماس گرفتیم که یکی از منابع آگاه در بورس کالا که نخواست نامش فاش شود، گفت: این طرح فعلاً طرح پیشنهادی بوده و خیلی زود است تا درباره یک ایده و پیشنهاد صحبت شود چون فعلاً مقدمات بورسی شدن پهنای باند اینترنت در بورس کالا مطرح شده و اظهارنظر در این زمینه شتابزده خواهد بود.وی در پاسخ به این سؤال که به گفته فعالان حوزه اینترنت، نمونه عینی این طرح در دنیا وجود ندارد و مرسوم نیست، افزود: این موضوع در حال بررسی است و اکنون نمی‌توان خیلی درباره آن حرفی زد. فعلاً با برخی از مسئولان مجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص وضعیت و شرایط موجود ارائه پهنای باند اینترنت بین‌الملل در حال برگزاری جلسات و مذاکره هستیم از این‌رو اجازه دهید وقتی به جمع‌بندی رسیدیم در این باره گفت‌و‌گوی مفصلی خواهیم داشت.