حکمرانی در فضای مجازی نباید با سیاست گره بخورد
معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات گفت: مباحث مربوط به حوزه فناوری در کشور ما مبحث فنی نیست بلکه سیاسی و امنیتی است، باید از دیگران بیاموزیم و الگوهای متناسب را بومی کنیم تا با یک تغییر ذهنی از این موانع سیاسی و امنیتی عبور کنیم.
در شصتمین جلسه «نقد و اندیشه» که در وزارت ارتباطات برگزار میشود، «بهزاد اکبری» عضو هیئت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس همراه با «بهزاد احمدی» معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات به بررسی ابعاد مختلف حکمرانی در فضای مجازی پرداختند.
کارشناسان با بیان اینکه امروز مفهوم فضای دیجیتال در جهان بزرگ‌تر از حکمرانی در فضای مجازی است و هر کشور با توجه به منافع ملی و تعاریف خود در این فضا حرکت می‌کند، تأکید کردند هیچ کشوری نه‌تنها در این فضا سلطه ندارد بلکه حکمران آن‌هم نیست و برای اینکه بتوانیم به حکمرانی در فضای مجازی با توجه به پتانسیل‌ها و منافع ملی کشور برسیم باید برخی راهکارها و الزامات را اجرا کنیم.
حکمرانی در فضای مجازی نباید با مسائل سیاسی گره بخورد
معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات در این نشست گفت: در کشور ما مباحث مربوط به حوزه فناوری، دیگر مبحث فنی نیست بلکه سیاسی و امنیتی است که حتی اقتصاد آن‌هم امنیتی است. باید از دیگران بیاموزیم و الگوهای متناسب را بومی کنیم تا با یک تغییر ذهنی از این موانع سیاسی و امنیتی عبور کنیم.
بهزاد احمدی ادامه داد: ایرانی‌ها در سیاسی و امنیتی کردن تکنولوژی، رتبه اول را در جهان دارند و نمونه آن MMS (سرویس پیام چندرسانه‌ای) بود که بلافاصله تبدیل به یک موضوع هنجاری و تا حدودی سیاسی شد.
او با اشاره به اینکه دیگر به هویت واقعی افراد نمی‌توان بسنده کرد و هویت سایبری شکل‌گرفته است، گفت: از نظر من سه دیدگاه در حوزه حکمرانی در فضای مجازی وجود دارد. اولین دیدگاه پس از جنگ سرد شکل گرفت که اشاره به یک جهان تک‌قطبی دارد و لیبرالیسم بر آن حاکم است. بحث اینترنت یکپارچه در این دیدگاه مطرح شد که باید جریان آزاد اطلاعات در اینترنت وجود داشته باشد.
نگاه دوم به حکمرانی بین‌المللی زمانی به وجود آمد که برخی کشورها اعلام کردند اینترنت شبکه به‌هم‌پیوسته نیست بلکه کشورها بحث مرز را در فضای سایبری هم دارند. نگاه سوم به حکمرانی شرکت‌های بزرگ چندملیتی بین‌المللی هستند که این شرکت‌ها بازیگران این عرصه شده‌اند و برای خود یک مجموعه اکوسیستم تنظیم‌گری ایجاد کرده‌اند. آن‌ها عملاً عرصه را نه‌تنها از ما بلکه از سایر کشورها هم گرفته‌اند.
احمدی در ادامه راهکارهای حل مشکل حکمرانی در فضای مجازی را برشمرد و گفت: خارج شدن از نگاه سیاسی و جناحی و تغییر آن به‌سوی منافع ملی، تبدیل شدن نگاهی به فضای مجازی از زیرساخت به زیست‌بوم، تبدیل فضای مجازی از بازیگر به ابزار، برون رفت از ارجحیت نگاه ایجابی به سلبی، پذیرش روند طولانی دستیابی به حکمرانی در فضای مجازی و غیرامنیتی و سیاسی کردن حکمرانی در این فضا از جمله این راهکارها است.
خلأهای قانونی و تنظیم‌گری در کشور
بهزاد اکبری عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت در ادامه نشست با بیان اینکه تمام ابعاد زندگی بشر امروز باوجود این تحولات تحت تأثیر قرار می‌گیرد، گفت: باید مدل‌های جدیدی برای حکمرانی به وجود بیاید. در کشور به بحث تنظیم‌گری کمتر توجه شده و ما هنوز رگولاتوری در لایه‌های محتوا و خدمات نداریم. در کشور بیش از ۷۰ درصد تولید محتوا مدیا است ولی ما هنوز در کشور در مورد تولید و عرضه محتوای مدیا تنظیم‌گر مشخصی نداریم و مورد مناقشه است که وزارت ارشاد، صداوسیما یا خود بخش آن را تنظیم کنند.
اکبری با تأکید بر اینکه در کشورمان خلأهای قانونی و تنظیم‌گری داریم، خاطرنشان کرد: در کشور هنوز قوانین سایبری مربوط به سال ۱۳۸۴ است و شما نگاه کنید در این سال‌ها چه تحولاتی اتفاق افتاده و جرائمی که در نظر گرفته‌شده متناسب با جرائم همان سال‌ها بوده است. امروز مسائل جدیدی در این حوزه ایجادشده ولی متأسفانه قانون‌گذار ما قانون را به‌روزرسانی نکرده است و هنوز با خلأ قانونی روبه‌رو هستیم.
عضو هیئت‌مدیره شرکت زیرساخت با تأکید بر اینکه وزارت ارتباطات با همین هدف پروژه بزرگی را شروع کرده است، گفت: با این پروژه کسب‌وکارهای ما به‌راحتی می‌توانند در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی حضور داشته باشند.
اکبری بابیان اینکه رویکردهای سلبی تکنولوژی را دچار چالش می‌کند، گفت: در حال حاضر ۸۰ درصد ترافیکی که در اینترنت ردوبدل میشود با (SSL (Secure Socket Layer یا «لایه اتصال امن») رمزگذاری شده است و خواسته مردم در همه جای جهان حفظ حریم خصوصی است و این موضوع رویکردهای سلبی را چالش‌برانگیز می‌کند.