وزیرارتباطات: اگر نرخ ارز ثابت می‌ماند، ایران الان 5 یونیکورن داشت
جهرمی: دستگاه‌ها در برابر بزرگ شدن اقتصاد شرکت‌هایی که وابستگی به نهادهای حاکمیتی ندارند؛ نگرانی‌هایی دارند
وزیرارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگویی در یلدای کارآفرینی با اشاره به وعده‌های روزهای اول فعالیت خود در این سمت، اعلام کرد که برنامه او استقرار 5 یونیکورن در اکوسیستم استارتاپی کشور و 20 هزار استارتاپ کوچک بوده است. او گفت اینکه تاکنون تا چه میزان توانسته است به وعده‌های خود عمل کند را باید اکوسیستم نظر بدهد. به گفته محمد جواد آذری جهرمی نوسانات نرخ ارز باعث از بین رفتن ارزش شرکت‌های استارتاپی شد و اگر نرخ ارز ثابت بود حالا کشور ۵ یونیکورن داشت.
او که با اکبر هاشمی گفت و گو می‌کرد در بخشی دیگر از گفته‌های خود به حضور استارتاپ‌ها به بورس اشاره کرد و گفت: «به نظر می‌رسد دستگاه‌ها در برابر بزرگ شدن اقتصاد شرکت‌هایی که وابستگی به نهادهای حاکمیتی ندارند؛ نگرانی‌هایی دارند. ترس از داشتن سرمایه‌دار بزرگ در کشور که یک بحث سنتی در نظام حکومتی ایرانی است، باعث این مشکلات برای ورود استارتاپ‌ها به بورس شده است. کسی که می‌خواهد بزرگ باشد طبیعتا باید به جایی وصل باشد.»
وزیر ارتباطات رانت و فیلترینگ را آفت اصلی برای کند پیشرفت اکوسیستم استارتاپی دانست و اظهار کرد: «برای رسیدن به برنامه‌ریزی‌هایی که کرده بودیم، باید سه چیز وجود نداشته باشد؛ انحصار، رانت و فیلترینگ. این درحالی است که این اکوسیستم هر سه آفت را دارد و ما تلاش کردیم تا مقداری از آن را برطرف کنیم. برای مثال در سال ۹۶ اندازه اقتصاد دیجیتال در حوزه خدمات نزدیک به صفر بود اما در حال حاضر مرکز آمار اعلام کرده است که سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی کشور به یک و نیم درصد رسیده است. همچنین سهم بخش تلکام از تولید ناخالص داخلی حدود ۴ درصد است و میشود گفت به صورت تقریبی ایران در اندازه متوسط جهانی قرار دارد؛ اما در بخش استارتاپی حداقل جای رشد ۱۰ درصدی وجود دارد.»
او در ادامه با اشاره به نوسانات نرخ ارز توضیح داد: «تغییر و نوسانات نرخ دلار باعث شد تا ارزش شرکت‌های استارتاپی فراز و نشیب زیادی داشته باشد و تا حدود زیادی کاهش پیدا کنند. اگر چالش نوسانات ارز نبود امروز ۵ یونیکورن داشتیم.در حال حاضر تنها یک شرکت نزدیک به یونیکورن شدن است و به جای ۲۰ هزار استارتاپ کوچک تنها ۵ هزار استارتاپ در سامانه نوآفرین ثبت‌نام کرده‌اند.»
او در ادامه با اشاره به مشکلات انحصار در اکوسیستم استارتاپی گفت: «این اکوسیستم‌ها در بحث مالی خود نیازمند اپراتورها بودند و هرکسی که به اپراتورها نزدیک‌تر بود می‌توانست رشد کند. درواقع ارزش افزوده آفت این اکوسیستم بود. پول‌هایی به این سیستم می‌آمد که پول‌های درستی نبود. در سال‌های گذشته ارزش افزوده ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بود اما با اقداماتی که ما انجام دادیم حالا این میزان به ۴ میلیارد تومان رسیده است.»
جهرمی گفت هیچ وزیری نمی‌آید تا جلوی اقتصاد به این بزرگی را بگیرد اما ما این کار را کردیم تا جلوی رانت و انحصار هم گرفته شود. خیلی‌ها از دست من به خاطر این کار ناراحت شدند و گفتند تو جلوی اشتغال را گرفتی؛ اما این فعالیت‌ها رانت بود. او در ادامه توضیح داد: «خود دانش‌بنیان‌ها یک نوع رانت رسمی محسوب می‌شوند که دولت به این شرکت‌ها ارائه می‌کند. به این منظور که امکانات برای گروهی خاص بود.» جهرمی معتقد است که اکوسیستم به لوکوموتیو احتیاج دارد. او در این‌باره اظهار کرد: «اما شرکت‌های خرد و کف بازار هم نیاز به حمایت دارند. بنابراین طرح نوآفرین را برای ایجاد عدالت در این حوزه ایجاد کردیم. البته این کار را می‌توان به توزیع عادلانه رانت هم تعبیر کرد؛ چرا که همین حمایت هم نوعی رانت است که از سمت دولت ارائه میشود تا شرکت‌ها بتوانند بزرگ شوند. همانطور که تلاش کردم تا با جمع کردن ارزش افزوده انحصار را از بین ببرم از سمت دیگر هم با راه‌اندازی صندوق نوآفرین قصد داردم جلوی رانت در این فضا را بگیرم.»
جهرمی با تاکید بر این موضوع که خود دانش‌بنیان‌ها یک نوع رانت رسمی محسوب می‌شوند که دولت به این شرکت‌ها ارائه می‌کند. او با اشاره به این موضوع که فیلترینگ باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیری به کسب‌وکارها شده است، اعلام کرد: «برای حل این مشکل هم از دولت مصوبه گرفتیم و امروز دیگر دولت شاکی استارتاپ‌ها نیست و شکایت دولت از این بخش متوقف شده است. برای مثال روز قبل از دریافت این مصوبه، ۱۲۸ شرکت حمل و نقل با شکایت وزارت راه تعطیل شدند اما در نهایت ما جلوی این گونه تعطیلی‌ها را گرفتند.»
جهرمی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر بیش از یک سال از گمانه‌زنی ورود شرکت‌های بزرگ استارتاپی کشور به بورس می‌گذرد و هنوز هیچ‌کدام از این شرکت‌ها وارد این بازار سرمایه نشده‌اند. توضیح داد: «پیش از این شرکت استارتاپی آپ وارد بورس شده است و این یعنی می‌توانند این شرکت‌ها وارد بورس شوند. اما بحث‌های زیادی در این میان مطرح است مانند دارایی‌های نامشهود این شرکت‌ها که بورس روی ارزش شرکت‌ها حساس است. حالا برخی دستگاه‌ها هم از این جهت نگران هستند که شرکت‌هایی که وابستگی به دولت ندارند، بخواهند اقتصاد بزرگی داشته باشند. از برخی سرمایه‌دار بزرگ در کشور می‌ترسند. این یک بحث سنتی است که در نظام حکومتی ایران بوده است. کسی که می‌خواهد بزرگ باشد طبیعتا باید به جایی وصل باشد. البته این مشکلات به مرور حل خواهد شد.»
او گفت که سازمان فناوری اطلاعات برای حل مشکلات ورود شرکت‌های استارتاپی به بورس جلسه‌های متعددی برگزار کرده‌اند. او معتقد است که با ورود تپسی به بورس، راه برای ورود شرکت‌های دیگر به بازار سرمایه نیز باز میشود.
جهرمی درباره میزان کیفیت اینترنت اعلام کرد که بخشی از مشکلات آن مربوط به فیلترینگ و انحصار در مخابرات است. او توضیح داد: «زیرساخت‌های توسعه اینترنت خانگی خوب نیست و با تصویب لایحه دوفوریتی خروج مخابرات از انحصاری که در اختیار دارد، به زودی مشکل کیفیت اینترنت حل خواهد شد.»