۵ روند فناوری که صنعت مخابرات را در سال ۲۰۲۱ تحت تاثیر قرار می‌دهد
کووید-۱۹ در اکثر صنایع و از جمله صنعت مخابرات عامل دگرگونی و محرک نوآوری بوده است. سازمان‌ها کمابیش در عرض یک شبانه روز ناچار شدند کارهایشان را به فضای مجازی منتقل کنند و برای میسر کردن دورکاری، به شدت به خطوط ارتباطی نیاز پیدا کردند. صنعت مخابرات از پس این چالش برآمد و در این مرحله دشوار توانست به جایگاه خود در میان همتایان استحکام ببخشد. فناوری‌های پسندروز مخابرات، مانند شبکه‌بندی نرم افزاری در شبکه گسترده (SD-WAN)، اینترنت چیزها(چیزنت) و رایانش لبه‌ای که زمانی نوپدید به شمار می‌آمدند، اکنون زیرساخت‌های ضروری کارکرد اقتصاد هستند.
سال ۲۰۲۱ در پرتو این دگرگونی‌ها می‌تواند سالی محوری برای این صنعت هم در منطقه آسیااقیانوسیه باشد هم در سراسر جهان. در این مقاله در مورد ۵ روند فناوری می‌گوییم که صنعت مخابرات می‌تواند در سال آینده چشم‌به راه آن باشد و خود را برای آن مهیا کند.
ارجحیت رایانش لبه‌ای بر ابرواره مرکزی (central cloud)
سر بر آوردن روش‌های جدید کار سبب شده است تا الزامات شبکه‌سازی دستخوش دگرگونی عظیمی شود. کسب‌وکارهایی که در مسیر تحول دیجیتالی خیلی جلو رفته‌اند نیز باید با واقعیت جدیدی دست و پنجه نرم کنند که دورادور شدن (remote) همه چیز است. مشکلات قدیمی و البته قوی مثل امنیت فضای مجازی دوباره بر صدر نشسته‌اند زیرا سازمان‌ها با سیل داده‌هایی مواجه شده‌اند که از عملیات متعدد در فضای مجازی پدید می‌آیند. در پرتو همین رویدادها است که هوش مصنوعی را دیگر نمی‌توان فقط در مراکز داده به کار گرفت و باید در محل مورد نظر نیز مستقر کرد. بزرگ‌ترین روند سال ۲۰۲۱ نیز از همین جا سرچشمه می‌گیرد. الزام بسیار قوی حریم خصوصی در شبکه‌های نسل۵ باعث تقویت امنیت مجازی و کارایی انجام عملیات از دور میشود. طبق گزارش گروه فارستر، کسب‌وکارها در سال ۲۰۲۱ ترجیح می‌دهند در رایانش ابری سرمایه‌گذاری کنند نه ابرواره عمومی (public cloud).
شرکت‌های مخابراتی چه باید بکنند: اکنون وقت آن است تا شرکت‌های مخابراتی راهبرد کلی خودشان برای رایانش ابری را مورد تأمل قرار دهند و تعریف کنند تا بازیگری پایدار در بازار باشند. شمار مشترکان و یکایک موارد کاربری است که تعیین می‌کند شرکت‌های مخابراتی چه نوع زیرساخت‌هایی را پیاده‌سازی کنند مثل ساختن زیرساخت اختصاصی در میان خودشان؛ استفاده از خدمات فراهم‌سازان کلان‌مقیاس (مثل آمازون یا گوگل) و پدید آوردن تلفیقی از موارد فوق بر اساس تعداد زیرساخت‌های اختصاصی لازم
نسل ۵
قبل از قرنطینه‌های سراسری کرونایی، مزایای متعددی که فناوری نسل ۵ می‌توانست فراهم آورد (مثل تأخیر کم‌تر و گذرداد بیش‌تر) زیر سایه انتقاد از اثرات آن بر کسب و کار قرار داشت اما این وضعیت رو به تغییر است. سال ۲۰۲۱ سالی بزرگ برای این فناوری می‌تواند باشد زیرا زیرساخت‌ها و افزاره‌های توان‌مند نسل ۵ به بازار می‌آیند.
در استرالیا طی سال ۲۰۲۱ دو مزایده طیف نسل ۵ برگزار میشود و باندهای پایین، وسط و بالا در اختیار شرکت های مخابراتی قرار می‌گیرد تا فناوری نسل ۵ بهتر، سریع‌تر و قوی‌تری عرضه کنند. به این ترتیب کشاورزی هوشمند، رباتیک، دوراپزشکی (پزکشی از راه دور) و وسایل نقلیه خودکار در این کشور با افزایش بهره‌وری جان تازه‌ای می‌گیرد و صنایع موجود (مثل صنعت معدن) در کنار پیدایش صنایع نو تقویت میشود.
پلتفرم های نسل ۵ هندوستان شامل تجارت الکترونیکی و پرداخت و کیف دیجیتالی طبق پیش‌بینی فارستر جهش خواهد داشت. چین هم‌اکنون قطب فناوری نسل ۶ (۶G) است و نوامبر سال ۲۰۲۰ ماهواره‌ای آزمایشی نسل ۶ را به فضا فرستاد.
شرکت‌های مخابراتی چه باید بکنند: شرکت‌های مخابراتی می‌توانند با پدید آوردن موردهای کاربری متقاعدکننده به راستی بر موج فناوری نسل ۵ در سطح بنگاه‌ها سوار شوند. مثلاً تلسترا و بانک کامنولث استرالیا برای اجرای طرح «هوش مصنوعی دوربین‌ها» همکاری می‌کنند. در این مورد کاربری از طریق دوربین‌های متصل به هوش مصنوعی و منطق یادگیری ماشین امنیت‌افزایی می‌کنند. با این سامانه منطقی می‌توانند پیشامدهای غیرمنتظره را در داخل بانک شناسایی کنند.
در ضمن شرکت‌های مخابراتی باید مشخص کنند می‌خواهند برای بنگاه‌ها بر راهبردهای افقی تمرکز کنند یا راهبردهای عمودی. سپس طبق این انتخاب باید برای ایجاد موردهای کاربری چشم‌گیر سرمایه‌گذاری کنند.
از اینترنت چیزها (IOT) تا اینترنت همه چیز
همه‌گیری کرونا آزمونی برای تاب‌آوری صنایعی مثل صنایع تولید کارخانه‌ای بود که به حضور فیزیکی کارکنان اتکای زیادی داشتند. آن‌هایی که به سراغ کارخانه‌های هوشمند و افزاره‌های چیزنت متکی به فناوری نسل ۵ رفتند خوب عمل کردند. مثلاً کارخانه معروف شرکت نوکیا به نام اولو با حداقل دخالت انسان کار خود را پیش برد.
سال ۲۰۲۱ پایه‌گذار آینده‌ای است که در آن نه تنها افزاره‌ها تعامل دارند بلکه شبکه‌ای همیشه متصل و پیچیده از مردم، فرایندها، داده‌ها و چیزها نیز به مدد نیروی فناوری نسل ۵ تعامل دارند.
تولیدکنندگانی که از حس‌گرها برای نگه‌داری پیش‌گیرانه و پایشگری تجهیزات استفاده می‌کنند تا مدت خواب دستگاه‌ها و هزینه‌های ناکارایی کاهش یابد از برخی نمونه‌های استفاده از چیزنت هستند.
شرکت‌های مخابراتی چه باید بکنند: طبق برآوردها در سال ۲۰۲۵ میلادی در کره زمین به ازای هر انسان ۲ تا ۳ افزاره چیزنت وجود خواهد داشت و شرکت‌های مخابراتی باید در این میانه جایی برای خود دست و پا کنند و در عین حال با فراهم‌سازان خدمات کلان‌مقیاس مثل آمازون و گوگل رقابت کنند.
به همین دلیل شرکت‌های مخابراتی باید در سال ۲۰۲۱ راهبردپردازی کنند و برنامه عمل امکان‌پذیر و بستری مرکزی برای هم‌کنش‌پذیری (Interoperability) چیزنت فراهم کنند.
تقویت امنیت از SDN تا SASE
SASE، لبه خدمات دسترسی امن (secure access service edge) همگرایی شبکه‌بندی گسترده (WAN) و خدمات امنیت شبکه در یک الگوی خدمات تحویلی در بستر ابرواره (کلود) است که طبق گزارش گارتنر تا سال ۲۰۲۴ دست‌کم ۴۰ درصد بنگاه‌ها برای روی آوردن به آن راهبردهای مشخصی خواهند داشت.
شبکه‌ها به کمک فناوری SASE، از مزیت خدماتی مثل جلوگیری از تهدید، پالایش وب، امنیت دی‌ان‌اس، جلوگیری از اعتبارربایی، جلوگیری از نابودی داده‌ها، خط‌مشی‌های دیواره‌های آتش نسل آینده و غیره برخوردار خواهند شد. در ضمن این فناوری صرفه‌جویی هزینه‌ای و سادگی را با حداقل‌سازی محصولات امنیتی تحت مدیریت، روزآوری و نگه‌داری گروه فناوری اطلاعات تسهیل می‌کند. در سال ۲۰۲۱ خواه کسب‌وکارها دارای عملکرد ترکیبی باشند خواه به سراغ دورکاری بروند، بازار فناوری SASE قطعاً رشد خواهد کرد.
شرکت‌های مخابراتی چه باید بکنند: با توجه به آن که سیطره‌یابی گسترده SD-WAN، انکارناپذیر است شرکت‌های مخابراتی باید در سال ۲۰۲۱ ره‌نگاشت (نقشه راه) آماده‌ای برای این تحول داشته باشند. احتمالاً چند سال طول می‌کشد تا SD-WAN، جای خود را پیدا کند اما برنامه‌ریزی زودهنگام باعث افزایش اطمینان شرکت‌های مخابراتی و کارفرمایان آن‌ها در مسیر گذار میشود و مزایای بازار بالنده SASE را به ثمر می‌رساند.
تقویت قابلیت‌های شبکه
با توجه به آن که تحولات دیجیتالی رو به شتاب است و کسب‌وکارهای هر چه بیش‌تری برخط می‌شوند یا فعالیت برون‌خط خود را به بستر وب می‌آورند شرکت‌های مخابراتی باید برای افزایش قابلیت‌های شبکه‌های‌شان بکوشند. قلمرو شبکه به نوعی شاهد انقلابی مثل انقلاب فناروری اطلاعات دهه گذشته است. شبکه‌های به سرعت در حال تحول یافتن به مجازی‌سازی کارکرد شبکه (VFN) و شبکه نرم‌افزاری (SDN) هستند و روی‌آوری به مجازی‌سازی افزایش خواهد یافت. افزایش روی‌آوری بازیگران جدید به فناوری‌های منبع‌باز در حال به چالش کشیدن تجهیزات‌سازان سنتی اولیه مثل نوکیا، سیسکو، هواوی و اریکسون است.
شرکت‌های مخابراتی چه باید بکنند: تمام بهره‌برداران (اپراتورها) باید در راهبردهای خود برای همزیستی با کارکردهای شبکه فیزیکی (PNF) و VFN در کوتاه مدت (یک تا ۲ سال) بازاندیشی کنند. در کل صنعت مخابرات آینده روشنی دارد و شیوع کرونا روشن کرد اگر خطوط ارتباطی عظیم وجود نمی‌داشت صنایع متعدی از بین می‌رفتند. اکنون افراد و کسب‌وکارها طرف‌دار دیجیتالی‌سازی هستند. افزایش عملیات برخط به افزایش داده‌ها و بحث بیش‌تر در مورد امنیت منجر شده است. سال ۲۰۲۱ به نوعی سال تعیین‌کننده‌ای برای سرنوشت صنعت مخابرات است. اگر سازمان‌ها بتوانند تحویل منسجم و گسترده خطوط نسل ۵ را با تقویت امنیت همراه کنند آینده پرفروغ خواهد بود.