گوگل پیگیر شناسایی آی‌پی‌های ایرانی
از چند روز پیش برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی گزارش داده‌اند که گوگل در حال شناسایی IPهای ایرانی علی‌رغم استفاده از برنامه‌های تغییر IP نظیر VPN است و به همین شکل، ارائه برخی سرویس‌های تحریم شده به کاربران ایرانی را متوقف کرده است. هنوز علت این موضوع به طور دقیق مشخص نیست اما کارشناسان فنی حدس و گمانه‌هایی متفاوتی در این باره دارند که بیشتر آنها مربوط به لو رفتن IPها (پدیده IP Leak) است.
اکنون این احساس خطر وجود دارد که گوگل با یک تغییر سیاست ساده می‌تواند میلیون‌ها کاربر ایرانی و هزاران کسب‌وکار داخلی را تحت تاثیر خود قرار دهد. در این میان باید گفت که بسیاری از این سرویس‌ها هیچ معادل قدرتمندی در داخل کشور ندارند و برخی مدل‌های بومی موجود نیز پاسخگوی نیاز کاربران ایرانی نیستند.
در ابتدای امر برخی از یوتوبرهای ایرانی خبر از کاهش درآمدشان به واسطه شناسایی بازدیدکنندگان از داخل کشور توسط یوتوب دادند؛ یوتوب این کاربران را شناسایی می‌کرد و در ازای تماشای آنها هیچ درآمدی به یوتوبر نمی‌داد. اما به نظر می‌رسد موضوع پیچیده‌تر از صرفا سرویس یوتوب باشد به طوری که برخی کاربران اعلام می‌کنند که استفاده از بعضی ابزارهای گوگل مانند Analytics حتی با استفاده از VPN برای آنها شدنی نیست.
کارشناسان می‌گویند گوگل در حال حاضر نزدیک به ۲۰ تا ۲۵ درصد کاربران ایرانی را تشخیص می‌دهد ولی بیم این می‌رود که این تعداد بیشتر هم بشود.
به نظر می‌رسد برخی از سایت‌های دیگر نظیر اسپاتیفای که خود از خدمات گوگل استفاده می‌کنند نیز به شکل مستقیم یا غیرمستقیم چنین سیاستی را اعمال کرده‌اند.
این موضوع هنوز به طور رسمی توسط گوگل اعلام نشده و از همین رو نمی‌توان به طور دقیق گفت که چه اتفاقی در حال رخ دادن است اما موضوع مشخص اینست که گوگل در حال حاضر مشغول شناسایی کاربران ایرانی است. در مورد موضوعی چون یوتوب بسیاری از تبلیغ‌دهندگان از گوگل خواسته بودند که تبلیغات را در کشورهایی که امکان خریداری شدن محصولشان وجود ندارد پخش نکند و در مورد دیگر سرویس‌ها نیز به نظر می‌رسد که گوگل قصد دارد تا تحریم‌های خود را موثرتر کند.
قوانین جدید مالیاتی در آمریکا می‌تواند یکی از دلایلی باشد که گوگل سختگیری خود را در این باره بیشتر کرده است و این موضوع می‌تواند طی روزهای آینده سختگیرانه‌تر هم بشود. چرا که جدا از گوگل برخی از دیگر سرویس‌ها نظیر اسپاتیفای نیز سیاست‌های سختگیرانه‌تری نسبت به شناسایی کاربران ایرانی و عدم ارائه سرویس به آنها را پیش گرفته‌اند.
پیش از این کاربرانی که در زمینه خرید و فروش ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کردند نیز با موضوع فیکس ماندن IP و یا لو رفتن IPهایشان آشنایی بیشتری دارند. در حال حاضر همین اتفاق برای اکثر کاربران ایرانی رخ داده است، در واقع کاربران حتی با وجود استفاده از VPN توسط گوگل به عنوان کاربر ایرانی شناسایی می‌شوند.
گوگل چطور کاربران ایرانی را شناسایی می‌کند؟
یکی از دلایل لو رفتن IP کاربران ایرانی احتمالاً به خاطر استفاده از VPNهای رایگان است. برای اینکه بفهمید آیا دچار IP Leak شده‌اید یا خیر می‌توانید با ورود به این سایت موارد مورد نظر را چک کنید، اگر گزینه v6 در اینجا کشوری به جز کشوری که با VPN به آن وصل شدید نشان داده شود (مثلا ایران) باید از VPN دیگری استفاده کنید.
در کنار این مورد بهتر است تست DNS Leak را هم انجام دهید. بعد از باز کردن این سایت، رو گزینه Extended Test کلیک کنید و اگر در بین IPها گزینه کشور ایران را دیدید، باید به فکر تغییر ابزار تغییر دهنده IP خود باشید. در نهایت مشکلاتی مانند لو رفتن WebRTC نیز وجود دارد که می‌توان با ورود به این سایت نیز آن را سنجید و با استفاده از افزونه‌هایی برای مرورگر کروم (مانند این مورد) و یا این افزونه برای فایرفاکس، تا حد زیادی از نشت اطلاعات آن جلوگیری کرد.
اکثر VPNهای رایگان یا حتی مطرح فقط آدرس IP ما را مخفی می‌کنند و نمیتوانند جلوی این نشت‌ها را بگیرند. از آنجایی که بحث حریم خصوصی در میان است، برای جلوگیری از این مسئله باید اقدامات مناسبی انجام داد، هرچند این موارد هم صد درصد این مشکل را حل نمی‌کند.
در یک جمع‌بندی کلی باید گفت انتخاب VPN مناسب، انتخاب مرورگر مناسب، جلوگیری از نشت DNS و در نهایت جلوگیری از نشت WebRTC، فیکس کردن تایم زون و لوکیشن می‌تواند تا حد زیادی مانع از این تحریم‌های گوگل لااقل در بازه زمانی فعلی شود. در مورد تایم زون و لوکیشن (تغییر لوکیشن و ساعت سیستم به طور همسان با VPN کشوری که استفاده می‌کنید) می‌توان از افزونه‌های مختلفی نظیر این مورد برای گوگل کروم استفاده کرد.
این پایان راه نیست
طرح بهرنگ نامداری که اشاره به موضوع «از بیرون تحریم، از داخل فیلتر» دارد می‌تواند وصف مناسبی برای حال و هوای این روزهای کاربران ایرانی باشد که در آستانه سال جدید، عیدی «تشدید تحریم»ها را از گوگل دریافت کرده‌اند.
در نهایت نباید فراموش کرد که گوگل راه‌های زیادی برای تشخیص کاربران ایرانی دارد. مانند استفاده از زبان سیستم و موارد بی‌شمار دیگری که اگر گوگل بخواهد سختگیری خود را بیشتر کند، می‌تواند از آنها برای شناسایی IPها استفاده کند. در واقع این موارد گفته شده در سطور فوق در نهایت نقش یک راهکار فعلی و به اصطلاح دم دستی را ایفا می‌کند.
گوگل پیش از این بارها و بارها کاربران و کسب‌وکارهای ایرانی را به طرق مختلف مورد تشدید تحریم‌های خود قرار داده و برخی از این موارد بعد از گذر زمان به حالت قبلی بازگشتند و یا کسب‌وکارها راهی برای دور زدن آنها پیدا کرده‌اند.
هرچند وزارت امور خارجه پیش‌تر گفته بود برخی از تحریم‌های گوگل علیه کاربران ایرانی غیرقانونی است و پیگیر آنهاست اما به نظر نمی‌رسد اتفاق جدیدی در این رابطه رخ داده باشد. باید دید که سیاست آینده این شرکت دقیقا می‌خواهد در قبال کاربران ایرانی چگونه باشد.