تراشه هوشمند یادگیری زبان را منسوخ می کند
«ایلان ماسک» بنیانگذار شرکت‌های بزرگی چون تسلا و اسپِیس‌اکس در مصاحبه اخیر خود که بتازگی در قالب یک پادکست منتشر شده است توضیح داد زبان انسان ظرف پنج تا ده سال آینده منسوخ میشود و به عبارت دیگر در یک دهه آینده انسان نیازی به یاد گرفتن زبان نخواهد داشت.
او که بتازگی شرکتی با نام «نورالینک» تأسیس کرده است در گفت‌وگوی خود با «جو روگان» روزنامه نگار امریکایی توضیح داد که با نوآوری تراشه مغزی که این شرکت در حال توسعه آن است، انسان دیگر مجبور به صحبت کردن با زبان‌های سنتی نیست.
به گفته ماسک، این تراشه به گونه‌ای طراحی شده است که فعالیت آن می‌تواند ایجاد یک زبان بین‌المللی را باعث شود. بنابراین مشخص نیست برای زبان‌های سنتی و روش‌های کنونی برقراری ارتباط چه اتفاقی صورت می‌گیرد. این نخستین بار است که کاشت یک تراشه هوشمند در مغز انسان می‌تواند روی فرایند برقراری ارتباط او با دیگران تأثیر بگذارد و قرار است این اتفاق بزودی صورت گیرد.
وداع با یادگیری زبان
اوایل سال 2017 میلادی بود که خبر راه‌اندازی استارتاپ جدید ماسک با نام «نورالینک» منتشر شد و آن زمان گفته می‌شد که مدیرعامل شرکت تسلا قصد داشت با استفاده از فناوری نورون و سیستم‌های عصبی، ابزارهای ارتباط مغز و رایانه را به گونه‌ای ارائه دهد که این تراشه‌ها به‌عنوان رابط میان انسان و رایانه مورد استفاده قرار گیرند تا به‌عنوان مثال افراد دارای معلولیت جسمی بتوانند به آسانی با دنیای پیرامون خود ارتباط برقرار کنند. از زمان تأسیس این شرکت دانشمندان زیادی در حوزه علوم اعصاب وارد نورالینک شدند و سال 2019 میلادی که این شرکت سرمایه‌گذاری 158 میلیون دلاری را دریافت کرد، توضیح داد در حال ساخت دستگاهی شبیه به چرخ خیاطی است که می‌تواند نخ‌های بسیار نازک با ضخامت 4 تا 6 میکرومتر را در مغز انسان کاشت دهد، اما بنیانگذار و مدیرعامل این شرکت در تازه‌ترین صحبت‌های خود از محصول جدیدی با عملکرد بسیار متفاوت پرده برداشته است.
به گفته ماسک، تراشه هوشمندی که نمونه اولیه آن در شرکت نورالینک ساخته شده است یک باتری کوچک را در خود جا داده و در قسمت جمجمه جاسازی میشود تا الکترودهای آن با دقت بسیار زیاد وارد مغز انسان شوند. او گفت: «این تراشه می‌تواند با هر نقطه از مغز شما ارتباط برقرار کند. بنابراین تراشه هوشمند می‌تواند به‌عنوان یک ابزار کارآمد برای درمان نابینایی مورد استفاده قرار گیرد و به عبارت جامع‌تر، تقریباً هر مسأله‌ای که مغز در مورد آن اشتباه عمل می‌کند با این تراشه براحتی حل میشود».
مدل اولیه این تراشه در معالجه آسیب‌ها و اختلالات مغزی مورد بررسی قرار گرفت که آزمایش‌های روی آن کاملاً موفقیت‌آمیز بود و البته گفته شد مدل‌های بعدی توانایی بیشتری خواهند داشت.
ماسک در ادامه صحبت‌های خود گفت: «بزودی دیگر نیازی به صحبت کردن نیست، این تراشه همه آنچه را می‌خواهید با همه احساسات شما به فرد مقابل انتقال می‌دهد. شما می‌توانید خیلی سریع و با دقت ارتباطات گسترده‌تری داشته باشید… من مطمئن نیستم برای آینده زبان‌های سنتی چه اتفاقی می‌افتد. در شرایط اینچنینی وضعیت شبیه به یک ماتریکس پیش می‌رود. شما می‌خواهید با زبان‌های مختلف صحبت کنید؟ مشکلی نیست. فقط کافی است برنامه مربوط به آن را بارگذاری کنید».
زمانی که از او در مورد بازه زمانی ورود نسخه نهایی این تراشه به بازار سؤال شد، ماسک توضیح داد، بین پنج تا ده سال آینده اولین مدل تجاری از این تراشه هوشمند وارد بازار میشود تا توانایی‌های انسان فراتر از آنچه تا امروز تجربه کرده است پیش برود.
شرکت نورالینک سال 2019 میلادی در یک ویدئوی طولانی قدرت تراشه مغزی هوشمند خود را به نمایش گذاشت و در آن میمونی با تراشه فعال در مغز خود در حال انجام یک بازی ویدئویی شبیه به مسابقه تنیس روی میز بود. نمایش حیرت انگیز واکنش مغز میمون نسبت به بازی، کارشناسان را به حیرت واداشت و در این ویدئو نشان داده شد که این میمون تنها با نگاه کردن به صفحه نمایش و فکر کردن در جایی که توپ بعدی به آن سمت پرتاب خواهد شد، حرکت بعدی را بدون تکان دادن دست و پای خود بدرستی انجام داد. این تراشه اولیه به اندازه یک سکه کوچک ساخته شده بود که با الکترودهای هوشمند به مغز متصل می‌شد.
مدرسه مخفی ماسک
«ایلان ماسک» در کنار پروژه‌های بزرگ خود نظیر کارخانه خودروهای برقی تسلا و شرکت فضایی اسپیس‌اکس، یک مدرسه مخفی با نام «اَد آسترا» راه‌اندازی کرده که ایده اولیه آن به نوعی با تراشه هوشمندی که هم اکنون خبر آن رسانه‌ای شده در ارتباط است. این مرکز یکی از شخصی‌ترین سرمایه گذاری‌های ماسک محسوب میشود و در قالب پروژه آموزشی اختصاصی برای نسل آتی کودکان باهوش و مستعد تأسیس شده است. طرح آموزشی این مدرسه با تمام مراکز آموزشی جهان متفاوت است و برنامه‌های درسی که برای این مدرسه در نظر گرفته شده است پروژه‌های مربوط به کارآفرینی را شامل میشود و کودکان به جای دروس رایج با علومی نظیر هوش مصنوعی، اخلاق ماشینی، روباتیک و برنامه‌نویسی آشنا می‌شوند.
زمانی که «ایلان ماسک» این مدرسه را راه‌اندازی کرد تا فرزندان او نخستین دانش‌آموزان آن باشند، توضیح داد که در این مرکز آموزشی هیچ برنامه‌ای برای یادگیری ورزش و زبان‌های خارجی وجود ندارد و به جای اینکه زمان کودکان برای یاد گرفتن این حرفه‌ها هدر رود، تراشه‌های هوشمند این مهارت‌ها را به آنها انتقال می‌دهند تا کودکان در عوض آموزه‌های مهم‌تری را دریافت کنند.
مدرسه «اد آسترا» در مجموع 50 دانش‌آموز را در خود جا داده است که در آن فرزندان ماسک و مدیران شرکت اسپیس‌اکس آموزش می‌بینند. در این مدرسه پروژه‌های گروهی مختلف تعریف شده تا کودکان به‌صورت مستقیم با شبیه سازی، مطالعات موردی، ساخت، طراحی پروژه، فعالیت‌های آزمایشگاهی و فعالیت‌های گروهی آشنا شوند و در کنار آن علوم، ریاضیات و اخلاق را به‌صورت غیرمستقیم بیاموزند.
به هر حال ماسک قصد دارد بزرگترین تحول در دنیای ارتباطات انسانی را رقم بزند و این طور که شرکت نورالینک ادعا می‌کند این اتفاق در کمتر از یک دهه آینده رقم می‌خورد. در ویدئویی که این شرکت برای نخستین بار منتشر کرده بود میمون 9 ساله به‌نام پیجِر حدود شش هفته قبل از انجام آزمایش، تراشه هوشمند را در مغز خود دریافت کرد و در گام نخست با استفاده از یک دسته کنترلی متصل به رایانه، نشانگر موشواره را روی مربع‌های رنگی حرکت می‌داد و هربار که نشانگر را درست هدایت می‌کند، از لوله‌ای که در نزدیکی او تعبیه شده بود جایزه دریافت می‌کرد. مادامی که پیجر از ابزار کنترلی برای هدایت بازی استفاده می‌کرد، تراشه‌های نورالینک فعالیت مغز او را ضبط می‌کردند و اطلاعات جمع‌آوری شده به یک رایانه منتقل می‌شد تا پردازش‌های لازم روی آن انجام شود و سپس هربار که میمون دستش را حرکت می‌داد، تمامی فعل و انفعالات مغز او ثبت می‌شد. در مرحله بعد ابزار کنترلی فیزیکی حذف شد و میمون به کمک تراشه هوشمندتر نورالینک هدایت بازی را از طریق سیگنال‌های مغزی در دست گرفت.
اما سیستم هوشمندی که هم اکنون به اندازه بسیار کوچک‌تر ساخته شده است، داده‌های دریافتی از بیش از دو هزار الکترودی را که در بخش‌های مختلف نواحی حرکتی مغز تعبیه شده‌اند جمع‌آوری کرده و سپس با استفاده از یک الگوریتم رمزگشایی تمام آنچه در مغز انسان می‌گذرد ، پیش‌بینی می‌کند تا بدون دانستن زبان فرد مقابل، امکان برقراری ارتباط با او فراهم شود و البته باید دید این پروژه چگونه می‌تواند بر ارتباطات روزمره انسان‌ها اثر بگذارد.