صدای دادخواهی مردم افغانستان در شبکه‌های اجتماعی جهانی شد
طالبان همزمان با عقب نشینی نیروهای امریکایی از خاک افعانستان، عملیات‌های نظامی فراوانی را در هفته‌های اخیر پیش برد و به‌دنبال آن یک عضو دفتر سیاسی این گروه به تازگی ادعا کرد که بیش از 85 درصد قلمرو افغانستان را تحت کنترل دارند و به تلاش همه جانبه برای برکناری دولت ادامه می‌دهند. با بالا گرفتن این جنگ داخلی شمار زیادی از خانواده‌ها مجبور به ترک خانه‌های خود شدند و تعداد زیادی از غیرنظامیان بی گناه هم در نبرد با این گروه جان خود را از دست داده‌اند. گسترش هرچه بیشتر ناامنی در شهرهای مختلف افغانستان، سبب شده است که بسیاری از کاربران، در هفته‌های اخیر گزارش‌های مربوط به خشونت طالبان را بیش از هر زمان دیگر در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند و از طرف دیگر اعضای طالبان نیز استراتژی‌های ویژه برای حضور در شبکه‌های رسانه‌ای و پیشبرد اهداف خود در دنیای سایبری در دست گرفته‌اند تا پیروز این میدان باشند.
صدای مقاومت افغان‌ها
مردم افغانستان که این روزها از پیشروی هرچه بیشتر نیروهای طالبان به ستوه آمده‌اند برای یکپارچه کردن صدای خود در دنیای مجازی، مطالب مربوطه را با هشتگی با مضمون «طالبان را نجات ندهید» یا
DoNotRedeemtheTaliban# علامت‌گذاری می‌کنند و تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد محتوای مختلف با این هشتگ با زبان دری در یک هفته اخیر بیش از 100 هزار بار در شبکه اجتماعی توئیتر بازنشر شده است.
«اعجاز مالک زاده» کاربر 26 ساله ساکن کابل در توئیت خود نوشته است «این هشتگ درحالی بین همه کاربران دست به دست میشود که نباید دستاوردهای حقوق بشر در چهار دهه اخیر را فراموش کرد تا از پیشروی طالبان جلوگیری شود.» کاربر دیگری در پیام خود نوشته است: «من می‌خواهم با مشارکت در این هشتگ به قدرت‌های خارجی که اصرار به آغاز گفت‌وگوهای صلح افغانستان دارند، اعلام کنم که آنها جنایات و خشونت‌های اعمال شده توسط طالبان را به عمد فراموش کردند یا نادیده گرفته‌اند.»
اگرچه میلیون‌ها نفر از ساکنان افغانستان به فضای مجازی دسترسی ندارند، ولی جنبش‌های مردمی در شبکه‌های رسانه‌ای این امکان را برای آنها فراهم کرده است تا نگرانی‌های خود را ابراز کنند و اندوه ناشی از تصرف مناطق دور و نزدیک توسط گروه‌های طالبان را با همه جهان به اشتراک بگذارند. این چالش یکپارچه مردمی در حالی توسط افغان‌ها دنبال میشود که طالبان در هفته‌های اخیر ده‌ها هزار غیرنظامی را در سراسر این کشور کشته یا بی‌خانمان کرده است. این گروه مسئولیت تعداد زیادی از حملات اخیر در افغانستان را به عهده گرفته است و بر این مسأله اصرار دارد که با اعمال سیاست‌های خود آینده افغانستان را بهتر از هر زمان دیگر رقم می‌زند.
طالبان که از آن به‌عنوان یک جنبش سیاسی و نظامی متشکل از بنیادگرایان سلفی در افغانستان یاد میشود بین سال‌های 1996 تا 2001 میلادی قتل عام گسترده غیرنظامیان افغان را باعث شد و با اعمال سیاست‌های مختلف از جمله جلوگیری کمک‌های سازمان ملل برای تأمین غدای 160 هزار غیرنظامی یا سوزاندن زمین‌های تصرف شده مشکلات گسترده را برای مردم به همراه آورد. از آن زمان تاکنون این گروه همچنان درگیر جنگ در افغانستان است و به تازگی با خروج نیروهای بیگانه فضا را برای پیشروی بازتر دیده است.
با گذشت نزدیک به دو دهه از آغاز جنگ‌های داخلی، این روزها نسل جدیدی از افغان‌ها با در دست داشتن ابزار توانمندی به اسم شبکه‌های مجازی، خود را در قبال مسئولیت اجتماعی و سیاسی پیش رو قوی‌تر می‌بیند. از آنجایی که افغان‌ها مقابله رو در رو با یورش‌های نظامی طالبان را ناکارآمد می‌بینند، شبکه‌های اجتماعی بهترین فضا برای شرکت در فعالیت‌های سیاسی را در اختیار آنها قرار داده است. در جولای 2016 دو عامل انتحاری به تظاهرات مردم در کابل حمله کردند که این اتفاق مرگ 83 غیرنظامی و زخمی شدن 230 نفر را به‌دنبال داشت. در ژوئن 2017 نیز اعتراض دیگری در پایتخت افغانستان با شلیک به نیروهای امنیتی افغانستان و تظاهرکنندگان پایان یافت و تکرار این اتفاقات در سال‌های اخیر موجب شد تا افغان‌ها بیش از هر زمان دیگر به شبکه‌های مجازی و پیام‌رسا‌ن های اجتماعی تکیه کنند.
«علی یاور عدیلی» از محققان ارشد «شبکه تحلیلگران افغانستان» در کابل در این خصوص گفت: «ناامنی در شهرهای مختلف باعث شده است مردم تمایل کمتری به حضور در خیابان‌ها داشته باشند. بنابراین به جای آنکه شاهد تظاهرات خیابانی باشیم، مردم این روزها فقط می‌توانند نگرانی‌های خود را درشبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند.»
این مسأله باعث شده است طی یک سال گذشته میزان حضور مردم افغانستان در شبکه‌های اجتماعی رشد چندبرابری داشته باشد. نتایج حاصل از یک نظرسنجی جدید نشان می‌دهد تقریباً 90 درصد خانواده‌ها در این کشور دست‌کم یک تلفن همراه دارند و حدود 40 درصد آنها از قابلیت دسترسی به اینترنت برخوردار هستند. درحالی که افغان‌ها با اعتراض سنتی تلاش می‌کردند دولت را مجبور به پاسخگویی کنند، کمپین‌های تشکیل شده در شبکه‌های اجتماعی گروه بزرگتر جامعه بین‌المللی را مخاطب قرار داده است تا صدای آنها بهتر شنیده شود.
استراتژی اینترنتی طالبان
طالبان در نخستین سال‌های پیشروی خود عکاسی، فیلمبرداری و استفاده از اینترنت را ممنوع کرده بود و استفاده از تمامی این ابزارها را حرام می‌دانست. ولی این روزها دیدگاه این گروه شبه نظامی تغییر کرده است. زمانی که این گروه پس از حملات یازده سپتامبر سرنگون شد، رسانه های اجتماعی وجود نداشت و تلفن همراه به شکل امروزی بین کاربران مرسوم نبود. با وجود این در طول یک دهه گذشته طالبان به طور چشمگیر مهارت‌های روابط عمومی و فعالیت‌های مجازی خود را گسترش داده است.
آخرین بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد که طالبان هم اکنون چندین دامنه اینترنتی به‌نام خود ثبت کرده است که در آن نشر محتوای رسمی مرتبط با فعالیت‌های مربوطه را میزبانی می‌کند و در صورت حمله سایبری به وب سایت اصلی، دامنه‌های پشتیبان را نیز در اختیار دارد. اعضای طالبان نیز به‌صورت روزانه برای برقراری ارتباط با روزنامه نگاران از پست الکترونیکی استفاده می‌کنند.
این گروه که با وجود حملات و کشتار غیرنظامیان نتوانسته است به هیچ گونه موفقیتی دست پیدا کند، این روزها به طور ویژه روی جنگ‌های تبلیغاتی متمرکز شده است و کشته شدن اعضای خود را در فعالیت‌های سایبری مورد توجه قرار می‌دهد.
«عبدالستار میوندی» سردبیر سایت رسمی طالبان به تازگی در مورد اهمیت رسانه‌ها در میدان جنگ توضیح داد: «جنگ‌های امروزی بدون رسانه‌ها و فضای مجازی نمی‌تواند به پیروزی برسد. فضای مجازی به جای آنکه بدنه فعالیت نظامی را شکل دهد به قلب آن تبدیل شده است. اگر این قلب به حیات خود ادامه دهد، نبرد به پیروزی می‌رسد.»
به گفته میوندی، طالبان یک کمیته رسانه‌ای رسمی برای سیاستگذاری در باره نحوه فعالیت‌های مجازی را نیز تشکیل داده است تا به تمامی فعالیت‌ها در این زمینه نظارت کامل داشته باشد و انتظار مطالب را نیز به‌صورت هدفمند پیش ببرد. او همچنین تأیید کرد یک استودیوی حرفه‌ای به‌نام «الشهامت» نیز راه‌اندازی شده است تا محتوای مورد نیاز طالبان برای حضور در فضای مجازی را تولید کند. فیلم‌های تولید شده در این استودیو از طریق سایت‌های اینترنتی و صفحات رسانه‌ای طالبان به اشتراک گذاشته می‌شوند و در این زمینه شبکه‌های اجتماعی بزرگ از جمله فیس بوک، توئیتر و یوتیوب نیز کمک‌های فراوانی به طالبان می‌کنند تا تعداد مخاطبان خود را افزایش دهند. این گروه با سیاست‌های مشخص، فعالیت‌های مجازی هدفمند خود را با حساب‌های کاربری مختلف به زبان‌های دری، عربی و انگلیسی مدیریت می‌کند در نهایت فضای مجازی را راه اصلی پیروزی می‌داند.