شبکه ملی اطلاعات پس از ۲۰ سال، سامان می‌گیرد؟
وزیر ارتباطات مدتی قبل گفت: ۲۰ سال است که می‌خواهیم طرح شبکه ملی اطلاعات را اجرا کنیم اما به دلایل مختلف محقق نشده است؛ برنامه داریم که ظرف مدت چهار سال این شبکه را تکمیل کنیم.
استقلال فضای مجازی، رشد انواع خدمات به‌طور بومی و داخلی در بستر فضای مجازی، شکل‌گیری کسب و کارهای نوین، امکان دسترسی مردم سراسر کشور به انواع خدمات الکترونیکی و کاهش شکاف دیجیتالی از دستاوردهای مهم توسعه شبکه ملی اطلاعات است.
زمانی که «عیسی زارع‌پور» به‌عنوان وزیر پیشنهادی ارتباطات و فناوری اطلاعات از سوی رئیس جمهوری معرفی شد، در برنامه‌های خود اعلام کرد قرار است شبکه ملی اطلاعات که به‌زودی وارد ۲۰ سالگی میشود را ظرف مدت ۴ سال به نتیجه برساند.
رشد انواع خدمات به‌طور بومی و داخلی در بستر فضای مجازی و شکل گیری کسب‌وکارهای نوین از دستاوردهای مهم توسعه شبکه ملی اطلاعات است که امکان دسترسی مردم به انواع خدمات الکترونیکی و در نتیجه کاهش شکاف دیجیتالی و مهم‌تر از آن، افزایش میزان بهره‌وری در ارائه خدمات به مردم را فراهم می‌کند.
شبکه ملی اطلاعات می‌تواند دستاوردهای مهمی برای کشور داشته باشد، اما از مهم‌ترین آن می‌توان به ۷۰ درصد خودکفایی در تولید تجهیزات مورد نیاز شبکه ثابت کشور، ۳۰ درصد خودکفایی در تولید تجهیزات مورد نیاز شبکه سیار کشور و ۱۰۰ درصد خودکفایی در تولید تجهیزات و سامانه‌های امنیتی مورد نیاز شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد.
زمانی که شبکه ملی اطلاعات به‌طور کلی در کشور استقرار پیدا کند، تأثیرات شگرفی در اقتصاد کشور رخ خواهد داد. رسیدن به جایگاه اول منطقه در توسعه دولت الکترونیک، فناوری اطلاعات و شاخص سهولت کسب‌وکار، سهم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال از اقتصاد کشور، کسب ۱۰ درصدی از ارزش بازار بورس توسط شرکت‌های دانش‌بنیان، کاهش ۳۰ درصدی مراجعات مردمی به دستگاه‌های اجرایی، دسترسی ۱۰۰ درصدی خانوارها به اینترنت سیار با سرعت ۱۰ مگابیت بر ثانیه و کسب سهم ۱۰ درصدی خرده فروشی الکترونیکی از جمله مهم‌ترین نتایج استقرار کامل شبکه ملی اطلاعات در اقتصاد کشور است.
آیا اینترنت محدود میشود؟
زمانی که صحبت از شبکه ملی اطلاعات میشود، مردم معمولاً این نگاه را دارند که قرار است این شبکه، دسترسی به اینترنت جهانی را محدود کند. در واکنش به این برداشت، مسئولان حوزه سیاست‌گذاری و اجرایی شبکه ملی اطلاعات بارها اعلام کرده‌اند که شبکه اطلاعات به معنای جدایی از اینترنت نیست.
شبکه ملی اطلاعات یک راهبرد برای شکل‌گیری یک فضای مجازی در دسترس، پایدار، ارزان و امن است تا از طریق آن کسب و کارها بتوانند به‌راحتی توسعه پیدا کنند و خدمات باکیفیت همه جا در دسترس کاربران باشد.
طرح کلان شبکه ملی اطلاعات مصوبه شورا است و افق آن به سال ۱۴۰۴ برمی‌گردد اما برای سال ۱۴۰۰ نیز مجموعه‌ای از پروژه‌ها مشخص شده که باید توسط وزارت ارتباطات و دیگر نهادهایی که از سوی شورای عالی فضای مجازی مسئولیتی در توسعه شبکه ملی اطلاعات دارند، به سرانجام برسند.
دستیابی به جامعه‌ای پیشرو و اخلاق محور، ارتقا جایگاه و کسب سهم مناسب از اقتصاد دیجیتال، فراهم‌سازی زمینه‌های حکمرانی صالحانه در فضای مجازی، استقرار نظام جامع و فراگیر در سطح ملی برای امن سازی خدمات و زیرساخت‌های حیاتی، حضور جریان ساز و هدفمند در عرصه‌های ملی جزو اهداف راهبردی است که در ابلاغیه شورای عالی فضای مجازی در افق ۱۴۰۴ به آن اشاره شده است.
سند شورای عالی فضای مجازی چه می‌گوید؟
در سند ابلاغی از سوی شورای عالی فضای مجازی، اهداف عملیاتی برای شبکه ملی اطلاعات تا پایان سال ۱۴۰۰ مشخص شده است که از میان آن‌ها می‌توان به دسترسی ۸۰ درصدی خانوارها به پهن‌باند ثابت با سرعت دسترسی ۲۵ مگابیت بر ثانیه و پوشش ۱۰۰ درصد کشور برای دسترسی به پهن‌باند سیار با سرعت متوسط ۱۰ مگابیت بر ثانیه، مزیت بخشی اقتصادی و تعرفه‌گذاری رقابتی در دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به میزان حداقل دو برابر و دسترسی به خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات به میزان حداقل سه برابر رقبای خارجی و در نهایت مزیت بخشی کیفی در دسترسی به خدمات و محتوای داخلی به میزان پنج برابر نسبت به خدمات محتوای خارجی، امکان اتصال حداقل ۱۰ درصد کاربران با دسترسی مبتنی بر نسل جدید ارتباطات، ایجاد حداقل سه مرکز داده در سه استان، تأمین یک سیستم عامل داخلی امن تلفن همراه، ایجاد گذرگاه‌های ایمن داخلی اشاره کرد.
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، درباره نگاهی که به شبکه ملی اطلاعات دارد نیز اعلام کرده است: شبکه ملی اطلاعات را به این معنی که شبکه‌ای داشته باشیم تا بتوانیم از آن برای تمام امورات کشور بهره ببریم، راه‌اندازی می‌کنیم. راه اندازی این شبکه پر سرعت در پهنه جغرافیایی کشور به‌هیچ‌وجه به معنای قطع دسترسی به شبکه جهانی نیست.
زارع‌پور زمانی در جلسه رأی اعتماد خود در مجلس به نمایندگان گفت: در سقف زمانی ۴ سال شبکه ملی اطلاعات را بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی که بعد از ۱۰ سال، تازه تکلیف دستگاه‌ها در آن مشخص شده را به سرانجام خواهیم رساند.
تأثیر شبکه ملی اطلاعات به اقتصاد کشور
شبکه ملی اطلاعات به‌عنوان زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی فضای مجازی باید مولد ثروت باشد و در تمامی بخش‌ها مانند اپراتورهای همراه و ثابت، خدمات کاربردی و محتوایی تولید اشتغال کند. رسیدن به سهم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال از اقتصاد کل کشور از اهداف مهمی است که باید به آن دست پیدا کرد.
کشاورزی هوشمند، لجستیک و حمل و نقل اینترنتی، دولت الکترونیک و سلامت الکترونیک از جمله مهم‌ترین اتفاقاتی است که باید در فضای دیجیتال کشور شکل بگیرد تا بتوان به سهم ۱۰ درصدی دست یافت.
موتور جستجو از ارکان اصلی شبکه ملی اطلاعات است
توسعه موتور جستجو بومی نیز از جمله مواردی است که باید بومی‌سازی آن انجام شود. این موتور جستجو باید بتواند در کنار نمونه‌های خارجی خودش، برای کاربران مزیت رقابتی ایجاد کند؛ اما سال‌هاست از ضرورت توسعه موتور جستجوی بومی گذشته و این زیرساخت مهم هنوز به نتیجه نرسیده است.