قطعی اینستاگرام و واتس اپ چه بر سر فیس بوک می آورد/تجزیه قوت گرفت
اختلال در فیس بوک و زیر مجموعه های آن شکاف های سلطه این شرکت بر بازار از جمله افزایش احتمال هک و خسارت به کسب و کارها را یادآور شد و احتمال تجزیه آن را بیشتر کرد.
دوشنبه شب هفته گذشته فیس بوک حدود ۶ ساعت قطع شد و سرویس‌های زیر مجموعه آن یعنی اینستاگرام و واتس اپ نیز در سکوت و سیاهی فرو رفتند. طی این ۶ ساعت ارزش ثروت مارک زاکربرگ ۷ میلیارد دلار کاهش یافت، ارزش سهام فیس بوک سقوط کرد و هزاران نظریه مختلف درباره هک فیس بوک، حمله سایبری و غیره مطرح شد.
بالاخره پس از ۶ ساعت سرویس‌های این شرکت دوباره فعال شدند و دلیل این امر نیز تغییری اشتباه در پیکربندی روترها اعلام شد. اما این پایان ماجرا نبود. سرویس‌های اینستاگرام و مسنجر جمعه شب نیز حدود ۲ ساعت مختل شدند.
این سرآغاز چالش‌هایی جدید برای یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری دنیا است که هم اکنون با پرونده افشاگری یکی از کارمندان سابق خود درباره ارجحیت درآمدزایی به سلامت ذهنی نوجوانان روبرو است.
پس از این اختلال ۶ ساعته بسیاری از کارشناسان و رسانه‌های مختلف از زوایای مختلف پیامدهای آن را بررسی کردند.
یکی از نتایج مورد بررسی این رویداد این بود که اتکای بیش از حد به چند سرویس خاص ممکن است دردسر ساز باشد و به کسب و کارهای کوچک خسارت بزند. از سوی دیگر این اتفاق مجدداً بحث تجزیه فیس بوک را تقویت کرد.
آنچه در زیر می‌خوانید تحلیل برخی رسانه‌ها از این رویداد و پیامدهای احتمالی آن است.
نمایان شدن چالش حفظ امنیت در پی اتکای بیش از حد به فیس بوک
به نوشته نشریه تایمز، اختلال اخیر در سرویس‌های فیس بوک، ادعای این شرکت که گستره فعالیت‌ها و نفوذ آن مزایای زیادی برای جهان دارد را تا حدودی نقض کرد.
شرکت نت بلاکس در لندن با توجه به برنامه‌های شرکت برای یکپارچه سازی فناوری پلتفرم هایش (که در ۲۰۱۹ میلادی اعلام شد)، به ریسک‌های چنین اقدامی اشاره می‌کند. به عقیده کارشناسان این شرکت هرچند چنین متمرکزسازی سرویس‌ها یک دید واحد در مورد عادات استفاده از اینترنت کاربران در اختیار شرکت قرار می‌دهد، اما آنها را نیز در برابر خطاهای واحد آسیب پذیر می‌کند.
داگ مادوری میر تحلیلگر اینترنت Kentik Inc ( مؤسسه رصد شبکه) می‌گوید: این رویداد عجیب بود. تأثیر این قطعی از جهات مختلف برای ۲.۸ میلیارد کاربر فیس بوک بسیار بد بود و نشان داد جهان بیش از اندازه به فیس بوک و زیرمجموعه‌های آن برای اداره کسب و کارها، برقراری ارتباط میان جوامع، ورود به وب سایت‌های دیگر و غیره وابسته است.
از سوی دیگر ریچل توباک هکر و مدیر ارشد اجرایی مؤسسه سوشال پروف سکیوریتی می‌گوید: بسیاری از افراد از فیس بوک، واتس اپ یا اینستاگرام برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند و قطع دسترسی به این سرویس‌ها آنها را معرض خطر کلاهبردارانی قرار می‌دهد که سعی دارند از قطعی سرویس‌ها سواستفاده کنند.
او در ادامه می‌افزاید: آنها نمی‌دانند بدون سرویس‌های مذکور چگونه با اطرافیانشان تماس بگیرند. همچنین کاربران در معرض خطر هک قرار می‌گیرند.
به گفته توباک در خاموشی‌های قبلی، برخی از افراد ایمیل‌هایی دریافت کرده‌اند که به آنها وعده می‌داد با کلیک روی یک لینک مخرب حساب‌هایشان در شبکه اجتماعی را بازیابی کنند اما در واقع اطلاعات خصوصی آنها در اختیار هکرها قرار می‌گرفت.
با کلیک روی پیوند مخرب که می‌تواند داده‌های شخصی آنها را افشا کند، حساب رسانه اجتماعی خود را بازیابی کنند.
تقویت احتمال تجزیه فیس بوک
از سوی دیگر نشریه تحلیلی تک مانیتور در گزارشی به سلطه این شرکت در دنیای فناوری و احتمال تجزیه زیر مجموعه‌های آن اشاره می‌کند. در بخشی از گزارش آمده است: قطعی هفته گذشته نشان می‌دهد واتس اپ و فیس بوک مسنجر در بازار پیام رسان ها سلطه وسیعی دارند.
لورا پترون تحلیلگر ارشد شرکت گلوبال دیتا می‌گوید: این رویداد سوالاتی درباره قدرت شرکت‌هایی مانند فیس بوک به وجود می‌آورد. این شرکت‌ها که قدرت و نفوذ بسیار زیادی در سراسر جهان دارند، در معرض خطر اختلال در سرویس نیز قرار دارند و ممکن است زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر خود قرار دهند.
پترون در این باره می‌افزاید: با وقوع چنین رویدادهایی احتمالاً ضرورت بررسی چالش‌های آنتی تراست فیس بوک با گفتگوهایی پیرامون تجزیه این شرکت (که در حال حاضر کمیسیون فدرال تجارت نیز مشغول بررسی آن) ضروری‌تر میشود.
فرصت برای توسعه شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌های داخلی
مؤسسه مشاوره انگلیسی تلیمر ( Tellimer) نیز در یادداشتی به این نکته اشاره می‌کند که قطعی فیس بوک به رگولاتورها، کسب وکارها و مشتریان دلیلی می‌دهد تا اپ های مورد استفاده شان را گسترده کنند. بنابراین شاهد نوآوری بیشتری در حوزه حاکمیت فناوری خواهیم بود و اپ های مختلفی که داخل کشورها توسعه یافته‌اند نیز می‌توانند از این روند سود ببرند.
در این گزارش آمده است: قطعی سرویس‌های فیس بوک توجهات مشتریان این شرکت و رگولاتورهای کشورهای در حال توسعه را به متنوع سازی محصولات جلب می‌کند. علاوه بر آن ممکن است فیس بوک تصمیم بگیرد یا مجبور شود مدلی از کسب وکار با تمرکزیافتگی کمتر در بازارهایی مانند برزیل و هند ایجاد کند.
هر دو بخش این تحولات به توسعه اپ های داخلی در کشورها مانند فلیپ کارت (خرده فروشی آنلاین در هند)، جی کش (کیف پول موبایل در فیلیپین) و گرب (تاکسی اینترنتی در سنگاپور) کمک می‌کند.
مهر تأیید بر سیاست توسعه پلتفرم‌های داخلی در روسیه
اختلال در فیس بوک سبب شد کاربران به توئیتر، تلگرام و شبکه‌های اجتماعی دیگر رجوع کنند. در این میان روسیه نیز اعلام کرد در پی این رویداد شبکه‌های اجتماعی داخلی کشورش با افزایش فعالیت روبرو شده بودند. به گفته مقامات روسیه این رویداد حاکی از آن است که برای توسعه پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی، فرایند درست و به جایی است.
اکنون سال هاست که روسیه سعی دارد نظارت خود بر اینترنت را گسترده‌تر کند و به شرکت‌های فناوری خارجی درباره حذف محتوای غیرقانونی و ذخیره داده‌ها داخل خاک این کشور دستورات مختلفی داده است.
در همین راستا ماریا زاخاروفا سخنگوی وزیر امور خارجه این کشورطی قطع ۶ ساعته سرویس‌های فیس بوک گفت: این رویداد پاسخی برای این سوال فراهم می‌کند که آیا باید پلتفرم‌های پیام رسان و اینترنتی خود را ارتقا دهیم یا خیر.
Vkonatake بزرگترین شبکه اجتماعی داخلی روسیه است که تعداد کاربران روزانه آن در کشور بیشتر از فیس بوک است. طی قطعی مذکور نیز تعداد پیام‌ها و کاربران آن نیز بیشتر شد.
مارینا کرانوا مدیر این شبکه اجتماعی می‌گوید: تعداد بازدید ویدئوهای Vkonatake ۱۸ درصد افزایش یافت و تعداد پیام‌های ارسالی در مسنجر آن نیز ۲۱ درصد رشد کرده است.
دیگر شبکه اجتماعی محبوب در روسیه به نام Odnoklssiniki نیز اعلام کرد میزان فعالیت در وب سایتش طی بازه قطعی سرویس‌های فیس بوک افزایش یافته است.
کسب و کارهای کوچک قربانی سلطه فیس بوک
نیویورک تایمز نیز در گزارشی به دیگر پیامد این روند اشاره می‌کند. به نوشته این شرکت قطعی سرویس‌ها به چالش‌های پیش روی فیس بوک افزود. این شرکت طی هفته‌های اخیر به دلیل گزارش‌های افشا شده از سوی فرانسیس هوگن با انتقادات گسترده‌ای روبرو بود.
کارین دافی استاد ارتباطات در دانشگاه کرنل در این باره می‌گوید: اختلال سرویس‌ها نشان دهنده اتکای بیش از حد ما به فیس بوک و اپ های زیر مجموعه آن یعنی واتس اپ و اینستاگرام است.
تأثیر این اختلال به سرعت نمایان شد زیرا بسیاری از کاربران در سراسر جهان برای زندگی روزمره خود به این اپ ها اتکا دارند.
مارک دانلی بنیانگذار استارت آپ یک برند لباس در ایرلند می‌گوید: با قطع شدن فیس بوک ما با کاهش فروش روبرو می‌شویم. شاید کاهش فروش برای بقیه شرکت‌ها چندان زیاد نباشد، اما از دست دادن ۴ یا ۵ ساعت فروش برای ما مهم است و هزینه برق یا اجاره را تأمین می‌کند.
سمیر منیر صاحب یک سرویس ارسال غذا در دهلی نیز نتوانست با مشتریانش تماس برقرار کند یا سفارش‌های آنان را تحویل دهد زیرا کسب و کارش از طریق صفحه فیس بوک فعال است و با کمک واتس اپ سفارش دریافت می‌کند.
او می‌گوید: وقتی همه چیز قطع میشود، کل کسب و کار من از کار می‌افتد.