لایحه دولت جایگزین طرح صیانت میشود؟
از آنجا که دولت با ذی‌نفعان تعامل دارد و همچنین با موانع اجرا آشناست، لایحه دولت کارآمدی بیشتری دارد
اینترنتلایحه دولت جایگزین طرح صیانت میشود؟
در جلسه دهم کمیسیون مشترک بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی، اعضای کمیسیون تصمیم گرفتند که این طرح برای بررسی مجدد به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ارجاع داده شود. این تصمیم پس از آن گرفته شد که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزیر مربوطه طی یک نامه و جلسه درخواست کردند که برای ارائه پیشنهادهای دولت فرصتی به این وزارتخانه داده شود. از سوی دیگر، بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر در موضوعات تخصصی، دولت لایحه‌ای را تقدیم مجلس کند، نتیجه بهتری حاصل میشود. مقام معظم رهبری هم در خرداد سال1400 بر این نکته تأکید کردند که «در مسائل حساس و مهم، ترجیح این است که به جای طرح، لایحه ارائه شود. زیرا موافقت دولت به‌عنوان مجری را به همراه دارد و همچنین از پشتوانه کار کارشناسی بدنه دولت نیز برخوردار است.» درواقع، از آنجا که دولت از افراد متخصص برای تدوین لوایح بهره می‌برد و همچنین نسبت به موانع کار اجرایی وقوف بیشتری دارد، در عمل قانونی جامع، مانع و مؤثر تدوین و درنهایت تصویب میشود.
تعامل دولت با ذی‌نفعان
آرش کریم‌بیگی، مدیرعامل شاتل موبایل که یکی از بازیگران حوزه فناوری محسوب میشود، در گفت‌وگو با همشهری درباره این موضوع که چرا لایحه دولت میتواند غنی‌تر از طرح نمایندگان مجلس باشد، می‌گوید: «دولت به‌عنوان نهاد مجری طبیعتا با استرس‌ها، نظرات و ریسک‌هایی که در حوزه اجرای این طرح وجود دارد، بیشتر آشناست. همچنین دولت با همه ذی‌نفعان ازجمله اپراتورها، کسب‌وکارها، شرکت‌های دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها، بازیگران حوزه آی‌تی و آی‌سی‌تی به‌طور مستقیم تعامل دارد.»کریم‌بیگی با توجه به این نکات نتیجه می‌گیرد که دولت میتواند واقعی‌تر موضع‌گیری کند و واقع‌گرایانه‌تر به موضوع نگاه کند.
این کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که مجلس به اندازه دولت، به‌عنوان مجری قانون، با ذی‌نفعان این حوزه تعامل ندارد.
آشنایی با موانع اجرا
به‌گفته کریم‌بیگی «دولت همچنین با موانع اجرا آشناتر است و بهتر میتواند براساس دارایی‌های واقعی و نه براساس پیشنهادها و تصمیم‌های غیرقابل اجرا، شفاف‌سازی و تصمیم‌سازی کند.»
کریم‌بیگی با اشاره به یکی از ماده‌های طرح صیانت که مربوط به ثبت سرویس‌‌دهنده‌های خارجی در یک درگاه و در یک بازه زمانی مشخص است، می‌گوید: «طبیعتا ساختارهای دولتی مانند وزارت ارتباطات، سازمان فناوری اطلاعات یا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مقایسه با یک نهاد قانونگذار مانند مجلس، بسیار واقعی‌تر و زمینی‌تر می‌توانند در تصمیم‌سازی‌‌ها مشارکت کنند.»
این کارشناس تأکید می‌کند که «در این صورت، هم تصمیم‌ها میتواند قابل اجرا باشد و هم منافع همه ذی‌نفعان درنظر گرفته شود و یکطرفه نباشد.»
کریم‌بیگی معتقد است: «به این ترتیب خسارات جبران‌ناپذیر نه به بخش خصوصی و نه حتی به دولت وارد نمی‌شود؛ چراکه دولت به‌معنای حاکمیتی هم به مردم سرویس می‌دهد و هم از بازار تلکام درآمد و منفعت دارد.»
چرا دولت لایحه نمی‌دهد؟
این کارشناس در پاسخ به این سؤال که چرا دولت لایحه نمی‌دهد، در عین حال که عنوان می‌کند در این مورد نظر خاصی ندارد، اما می‌گوید: «شاید به‌خاطر حساسیت‌هایی که طرح صیانت در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد، مجموعه دولت و نه فقط وزارت ارتباطات ترجیح می‌دهد که آغازکننده این موضوع نباشد.»
کریم‌بیگی با اشاره به اینکه چه در این دوره و چه در دوره قبل، دولت آغازگر طرح صیانت نبوده، ادامه می‌دهد: «درواقع پیش‌نویس یک طرح نوشته و چندین‌بار اصلاح شد و اکنون حداقل کاری که دولت فعلی می‌توانست انجام دهد، این بود که پیشنهادهایی را مطرح کند تا طرح فعلی از وضعیت مناسب‌تری برخوردار باشد و به‌عبارت دیگر قابل اجراتر شود.»
رغبت مجلس به لایحه
لطف‌الله سیاهکلی، سخنگوی کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت هم در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه ما به لایحه بیشتر از طرح راغب هستیم، دلیل ارجحیت لایحه بر طرح را بهره‌بردن دولت از تیم کارشناسی و اجرایی می‌داند که باعث میشود لایحه جامع‌تر از طرح باشد.
به‌گفته سیاهکلی «هرچند همیشه اینگونه نیست، اما علی‌القاعده لایحه، فراگیرتر، قوی‌تر و تخصصی‌تر است.» همچنین حجت‌الله فیروزی، عضو کمیسیون صنایع مجلس هم می‌گوید که اگر دولت بخواهد طرحی را جایگزین طرح صیانت کند، باید از طریق لایحه به مجلس ارائه دهد. هیچ منعی هم در این رابطه وجود ندارد و دولت میتواند تا قبل از اینکه این طرح به تصویب برسد، لایحه خود را ارائه دهد که یا تلفیق شود یا هرکدام که غنی‌تر باشد به‌عنوان قانون به تصویب برسد.