طوفان ضد انحصار دولتهای جهان بر سر اپ استور
شرکت اپل به واسطه سیستم پرداخت انحصاری فروشگاه اپلیکیشن خود، از سوی بسیاری از کشورهای جهان تحت فشار شدید قرار گرفته است.
شرکت اپل، از زمان تأسیس اپ استور در سال ۲۰۰۸، اکثر جنبه‌های نحوه اجرا و عملکرد برنامه‌ها را تحت کنترل انحصاری خود در آورده است. این رویکرد سبب شکل گیری یک تجربه کاربری نسبتاً یکپارچه شده و کسب‌وکاری ایجاد کرده است که سالانه میلیاردها دلار درآمد خدمات با حاشیه سود بالا برای سازنده آیفون ایجاد می‌کند.
با این حال، برخی از توسعه‌دهندگان مدت‌ها است که از الزام پلتفرم هایشان به استفاده از سیستم مالی اپل به صورت انحصاری، ابراز ناخشنودی کرده‌اند. بر اساس آمارهای موجود، این امر سبب کاهش ۱۵ تا ۳۰ مبلغ تراکنش‌های شرکت‌ها به عنوان کمیسیون پرداخت میشود. از همین روی، بسیاری از نهادهای تنظیم گر ضد انحصار در سراسر جهان تحقیقاتی را در این مورد آغاز کرده‌اند و حتی در برخی موارد شرکت را مجبور به ارائه جایگزین کرده‌اند.
اپل در تلاش است تا با اعمال تغییرات در این زمینه مبارزه کند اما تعداد زیاد نهادهای نظارتی و ارگان‌های قانونگذار پیگیر این پرونده، احتمالاً این غول فناوری را با چالش‌های بیشماری مواجه خواهد کرد.
پایگاه خبری بیزینس اینسایدر به بررسی برخی از تحقیقات و اقدامات صورت گرفته برای رسیدگی به این پرونده از سوی کشورهای جهان پرداخته است که در زیر آمده است:
هلند
یک نهاد رگولاتور هلندی نخستین ارگانی بود که درصد بالای میزان کمیسیون تراکنش‌های سیستم مالی اپل را نامعقول تشخیص داد. تنظیم گر یاد شده، برای اپل اولتیماتوم زمانی تعیین کرده و این شرکت را ملزم کرد تا تاریخ ۱۵ ژانویه به پلتفرم‌های اجتماعی دوستیابی هلندی، اجازه استفاده از دیگر مجاری تراکنش مالی را بدهد.
اپل نیز در واکنش به این تصمیم، اعلام کرد که چنین قابلیتی تنها برای توسعه دهندگان فعال در حوزه اپ استور اختصاصی هلند امکان پذیر است و علاقمندان به استفاده از چنین قابلیتی باید درخواست خود را از طریق یک فرم اختصاصی به اپل اعلام کنند.
توسعه دهندگان در واکنش به محدودیت‌های ایجاد شده از سوی اپل، الزامات جدید را بسیار سخت گیرانه توصیف کردند و اداره حمایت از مصرف کنندگان هلند حکم داد که اپل با ایجاد موانع متعدد، مانع از اجرای قانون شده است.
به موجب این حکم، اپل ۵ میلیون یورو جریمه شد و مقرر گردید اپل تا زمان رفع موانع و اجرای قانون یاد شده، به صورت هفتگی، ملزم به پرداخت ۵۰ میلیون یورو شود.
ژاپن
نهاد تنظیم گر ژاپن نیز اخیراً طی حکمی به اپل دستور داد که پرداخت از طریق شرکت‌های ثالث را برای برنامه‌ها و پلتفرم‌های محتوا محور مانند مجلات دیجیتال، روزنامه‌ها، کتاب‌ها، موسیقی و ویدئو، امکان پذیر سازد.
اپل نیز وعده داد که چنین تغییراتی را در اوایل سال ۲۰۲۲ اعمال خواهد کرد.
این در حالی است که با گذشت حدود یک ماه از سال میلادی جدید، هنوز چنین اصلاحی در سیستم اپ استور ایجاد نشده است. فیل شیلر، مدیر اجرایی اپل در این مورد، گفت: «اپل بر روی تبدیل اپ استور به تجربه‌ای امن و ایمن متمرکز شده است. ما برای کمیسیون تجارت منصفانه ژاپن احترام زیادی قائل هستیم و از اقدامات مشترکمان برای کمک به توسعه دهندگان برنامه‌های محتوا محور در راستای ارائه خدمات بهتر و آسان‌تر به کاربران و در عین حال، محافظت از حریم خصوصی آنها قدردانی می‌کنیم.»
کره جنوبی
کمیسیون ارتباطات کره نیز به اپل و گوگل دستور داد تا پرداخت‌های از طریق شرکت‌های ثالث را برای همه برنامه‌های این کشور، مجاز کنند و به هر دو شرکت دستور داد تا برنامه‌های انطباق خود با شرایط جدید را تا اواسط اکتبر با این نهاد به اشتراک بگذارند. سئول، قانون جدیدی را تصویب کرد که به طور کلی صاحبان فروشگاه‌های اپلیکیشن را از اجبار اپلیکیشن‌ها به استفاده از پلتفرم‌های پرداخت داخلی خود منع می‌کرد.
اپل نیز اعلام کرد که به زودی بستر فروشگاه خود را با قوانین کره مطابقت خواهد داد. این در حالی است که شرکت یاد شده، تاریخ دقیقی برای اعمال این تغییرات اعلام نکرده است.
بریتانیا
سازمان رقابت و بازار بریتانیا در ماه مارس تحقیقاتی را در مورد شرایط و ضوابط اپل برای توسعه دهندگان پس از دریافت شکایاتی مبنی بر ناعادلانه و ضد رقابتی بودن قراردادهای این شرکت با توسعه دهندگان، آغاز کرد.
در پاسخ، اپل نیز در واکنش به این تحقیقات، اعلام کرد که این شرکت به «بازارهای پر رونق و رقابتی» اعتقاد دارد و در عین حال مدعی شد که اقتصاد بازار اپلیکیشن هایش در بریتانیا، صدها هزار شغل ایجاد کرده است. این شرکت در بخشی از بیانیه خود افزود: «فروشگاه اپ استور، برای توسعه دهندگان برنامه، موتور موفقیت بوده است و مسائل به وجود آمده تا حدی به دلیل استانداردهای سختگیرانه ای است که ما برای محافظت از مشتریان در برابر بدافزارها و جلوگیری از جمع آوری بی رویه داده‌ها بدون رضایت آنها، به طور منصفانه و یکسان برای همه توسعه دهندگان اعمال می‌کنیم.»
رگولاتور در ماه ژوئن تحقیقی را در مورد احتمال ایجاد فضای دو قطبی از سوی اپل و گوگل با ساختار اپ استور و پلی استور و میزان تأثیر این دو قطبی بر نوآوری و رقابت در اکوسیستم برنامه‌های تلفن همراه، آغاز کرده و نتایج این مطالعه را در ماه دسامبر منتشر کرد. نهاد یاد شده، در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد که ممکن است اپراتورهای فروشگاه اپلیکیشن مجبور شوند به برنامه‌ها اجازه دهند که از سیستم‌های پرداخت جایگزین استفاده کنند.
ایالات متحده آمریکا
سناتورها، ریچارد بلومنتال، امی کلوبوچار و مارشا بلکبرن در ماه آگوست قانونی به نام قانون بازارهای اپلیکیشن باز ارائه کردند که در مدت کوتاهی از حمایت سایر سناتورهای برجسته از جمله لیندسی گراهام، کوری بوکر، مارکو روبیو و مازی هیرونو برخوردار شد.
این لایحه شامل بخشی است که صاحبان فروشگاه‌های برنامه را از مجازات توسعه دهندگانی که از سیستم‌های جایگزین برای پرداخت‌های درون برنامه خود استفاده می‌کنند، باز می‌دارد.
قانون پیشنهادی در بحبوحه شکایت شرکت توسعه‌دهنده Fortnite Epic Games مطرح شد. شرکت یاد شده از اپل به دلیل خارج ساختن برنامه‌های این شرکت از اپ استور به دلیل استفاده آن سیستم‌های پرداخت جایگزین، شکایت کرده بود.
این ماجرا سبب بروز یک چالش قضائی بزرگ برای طرفین شد و یک قاضی فدرال در سپتامبر حکم داد که اپل باید به برنامه‌ها اجازه دهد از روش‌های پرداخت جایگزین استفاده کنند، اما اپل درخواست تجدیدنظر کرد و قاضی استیناف در دسامبر اجرای حکم اولیه را متوقف ساخت.
اپل در واکنش به این رأی، اعلام کرد: «این تغییرات خطرات امنیتی و حریم خصوصی جدیدی ایجاد می‌کرد و تجربه کاربری مثبت که مشتریان در مورد اپ استور دارند را مختل می‌نمود.»
استرالیا
کمیسیون رقابت و مصرف‌کنندگان استرالیا، طی گزارشی در ماه مارس اعلام کرد که به احتمال زیاد، هزینه‌های پرداختی توسعه دهندگان به اپل و گوگل برای حضور در فروشگاه اپلیکیشن‌ها به دلیل قدرت بازاری که این دو شرکت بر توسعه‌دهندگان دارند، افزایش یافته است.
راد سیمز، رئیس کمیسیون رقابت و مصرف‌کنندگان استرالیا، در این مورد گفت: «فروشگاه‌های اپل و گوگل دروازه‌ای بین مصرف‌کنندگان و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها هستند و درست است که مزایای قابل‌توجهی برای هر دو گروه ارائه می‌کنند. اما مسائل مهمی در مورد نحوه عملکرد این بازارها وجود دارد.»
این گزارش دارای هفت بخش اصلی بود که یکی از آنها به چگونگی الزام اپل و گوگل به اپلیکیشن‌ها برای استفاده از سیستم‌های پرداختشان اختصاص داشت.
نهاد تنظیم گر استرالیایی، هنوز تصمیم خود برای مواجهه با مسئله انحصار شرکت‌های یاد شده را اعلام نکرده است.
روسیه
نهاد قانون گذار روسیه در ماه اوت سال ۲۰۲۱ به اپل هشدار داد که ملزم است تا ۳۰ سپتامبر همان سال، اجبار شرکت‌ها به استفاده از سیستم مالی انحصاری اپ استور را به دلیل نقض آشکار این اقدام با قوانین ضد انحصار این کشور، متوقف سازد.
البته شرکت سازنده آیفون به این هشدار توجه چندانی نکرد و همین امر باعث شد تا رگولاتور در ماه اکتبر علیه این شرکت پیگرد قانونی را آغاز کند.
سرویس فدرال ضد انحصار روسیه در بیانیه‌ای هشدار داد که در صورتی که دستگاه قضائی تشخیص دهد اپل قانون حمایت از رقابت را نقض کرده است، ممکن است این شرکت با جریمه‌های بسیار سنگینی مواجه شود.
روزهایی سخت ضد انحصار در انتظار شرکت‌های بزرگ
هجمه و فشار شدید نهادهای قانون گذار در برابر انحصار سازمان یافته شرکت‌های بزرگ فناوری، مبین آگاهی کشورها نسبت به تهدیدات انحصار این شرکت‌ها در تجارت جهانی و امنیت اقتصادی است. بسیاری از متخصصان این حوزه، معتقدند که شرایط پر فشار امروز جهان، مقدمه چالش‌هایی است که این شرکت‌های بزرگ در سال‌های آینده با آن مواجه خواهند بود.