متاورس و تحول بزرگی که بشر انتهایش را نمی‌داند
یک کارشناس سواد رسانه ای معتقد است که «متاورس» پر از فرصتها و تهدیدها در زندگی انسان است و زاکربرگ و همکارانش در دره سیلیکون نمی‌دانند درحال رها کردن چه آتشی در سرزمین رشد نسل های بشر هستند.
محمدصادق باطنی در یادداشتی نوشت: همه چیز برای آتش زدن مهیا بود، هیزم، الکل، کبریت…. مرد می‌توانست آتش را روشن کند، اما نمی‌دانست دامنه آتش سوزی تا کجا خواهد رفت؟
اواسط دهه ۹۰ میلادی بود که با ظهور و فراگیری اینترنت، زمزمه‌هایی شروع شد که از جایگزینی پلتفرم‌های مبتنی بر اینترنت با پلتفرم تلویزیون (که آن روزها مهمترین ابزار ارتباط جمعی مردم بود) به گوش رسید. این زمزمه‌ها تا جایی پیش رفت که تیتر «End of Mass Media» (پایان رسانه‌های جمعی) به موضوع مطالعاتی مشترکی بین اندیشمندان حوزه ارتباطات تبدیل شد.
اینترنت توسعه پیدا کرد تا زمانیکه نوبت به شبکه‌های اجتماعی رسید. اینجا بود که جوامع جدید بشری و دولت-ملت‌های نوینی حول شبکه‌های اجتماعی ایجاد شد که رسماً اجتماع حقیقی انسان‌ها به ویژه نسل جدید را دچار تحول، اختلال و دگرگونی کرد. اما در تمام این سال‌ها سوال محوری این بود که آیا روزی می‌رسد که بلایی که بر سر تلویزیون آمد بر سر اینترنت بیاید؟ جایگزین بعدی اینترنت و پلتفرم و شیوه ارتباطی جدید انسان‌ها چه خواهد بود؟
اینجا بود که در کنار توسعه شبکه‌های اجتماعی، تجربیات متنوع دیگری برای جایگزینی بسترهای مبتنی بر اینترنت یک به یک آغاز شد. در این بین مهمترین تجربیات فناورانه بشر که رنگ و بوی تحول در ابزارهای ارتباطی را می‌داد عبارت بود از این ۵ تکنولوژی: بازی‌های رایانه‌ای جهان باز آنلاین (Game Stream)، سیستم‌های رایانش ابری (Cloud Computing)، واقعیت‌های ترکیبی (MR و VR، AR)، بلاک چین و ارزهای دیجیتال (Block Chain)، هوش مصنوعی (AI).
همه چیز آماده شده بود برای یک تحول بزرگ، تکنولوژی‌های بالا هیچکدام به تنهایی نمی‌توانست صحنه زندگی بشر را تغییر دهد. اما این وسط ایده‌ای نو، هر ۵ تکنولوژی فوق را به بستر شبکه‌های اجتماعی پیوند زد و مفهوم جدیدی پای به عرصه تجربیات پیچیده بشری گذاشت که رنگ و بوی تحول و تغییری بزرگ می‌داد: «متاورس».
نمی‌شود گفت متاورس دقیقاً از کجا شروع شد؛ چرا که رگه‌هایی از آن دائماً در سال‌های گذشته توسط بشر در حال آزمایش و تجربه بود. اما تغییر نام غول تکنولوژی دنیا یعنی «فیس بوک» به «متا» در اکتبر ۲۰۲۱ توسط مارک زاکربرگ، مطمئناً نقطه عطفی در روند توسعه تکنولوژی‌های مبتنی بر متاورس در دنیا بود.
و حالا بازی جدید بشر شروع شده، زلزله‌ای کل سیلیکون ولی را تکان داده، پس از متا یکی یکی شرکتهای بزرگ تکنولوژی و ارتباطات دنیا مثل مایکروسافت، گوگل، سونی و اپل در حال حرکتی پرشتاب به سمت متاورس هستند.
دستگاه آکیولوس به متا تغییر نام داده و شرکت ری‌بن عینک‌های جدید خود را با برند متا بیرون داده است. گوشی‌های هوشمند قرار است جای خود را به عینک‌های هوشمند متاورسی بدهند. ارزهای دیجیتال مبتنی بر متاورس هر روز قدرتمندتر از دیروز می‌شوند و چرخه اقتصادی متاورس در حال کامل شدن است.
زمین‌های متاورسی دیسنترالند و سندباکس هر روز گران‌تر از دیروز می‌شوند، بسترهای جدیدی برای زیست اجتماعی بشر در حال توسعه است، زمزمه «End of Social Media» (پایان شبکه‌های اجتماعی) در حال شنیده شدن است.
متاورس انقلابی نوین در زندگی انسانهاست که پر است از فرصتها و البته تهدیدها… بشر دوپای نظام سرمایه داری نشان داده هرچقدر دایره توانایی‌اش در توسعه و تکنولوژی بالاتر رفته، دایره دانایی‌اش محدودتر شده. زاکربرگ و همکارانش در دره سیلیکون نمی‌دانند در حال ایجاد چه تغییری در نظام زندگی بشر هستند. آنها نمی‌دانند در حال رها کردن چه آتشی در سرزمین رشد و تربیت نسل‌های جدید بشر هستند.
آنها نمی‌دانند این ابزار شناختی جدید به محض فراگیری چه تغییرات بزرگی در شناخت کودکان و نوجوانان و سپس رفتارشان پدید خواهد آورد. غول‌های تکنولوژی سالهاست که از فلسفه تکنولوژی، اخلاق تکنولوژی، جامعه شناسی تکنولوژی، روانشناسی تکنولوژی، حقوق تکنولوژی و فرهنگ تکنولوژی عقب افتاده اند و متاورس این عقب ماندگی را به مرز جبران ناپذیری خواهد کشاند. تمام تلاش‌های هالیوودی‌ها هم برای توصیف دنیای آینده مبتنی بر متاورس انباشته است از ترس و وحشت و استیصال.
آن مرد از توانایی اش استفاده کرده و آتش را روشن کرده است. اما او نمی‌داند که دامنه این آتش سوزی تا کجا خواهد رفت؟