اوکراین با هوش مصنوعی کشته‌های روسی را شناسایی می‌کند
تصویری از جنازه سربازی روسی بیابید و آن را در نرم‌افزار تشخیص چهره بار‌گذاری کنید. فرد مورد نظر را بین میلیارد‌ها تصویر در شبکه‌های اجتماعی شناسایی و سپس خانواده و دوستانشان را مشخص کنید. در نهایت سرنوشت قربانیان جنگ پوتین و دفاع اوکراین را روشن کنید.
به نقل از فوربز، این یکی از استراتژی‌های اوکراین برای مطلع کردن روس‌هایی است که دسترسی محدودی به رسانه و اطلاعات غیردولتی دارند و از مرگ‌ومیر حمله‌ای که رئیس‌جمهورشان ترتیب داد مطلع نیستند. میخائیلو فدوروف، معاون نخست وزیر و رئیس وزارت تحول دیجیتال در اوکراین، روز چهارشنبه ۲۳ مارس در حساب تلگرامی خود به‌کارگیری تکنولوژی نظارتی در این حوزه را تایید کرد. این اعلامیه چند هفته پس از آن منتشر شد که شرکت Cleaview AI، ارائه‌دهنده خدمات تشخیص چهره در نیویورک، خدمات خود را با همین هدف در اختیار اوکراین قرار داد. فدوروف از برند این هوش مصنوعی نام نامی نبرد اما وزارت تحول دیجیتال بعدا تایید کرد که Clearview AI شرکت سازنده این هوش مصنوعی است و به صورت رایگان نرم‌افزار خود را در اختیار اوکراینی‌ها گذاشته است. احتمال تشخیص موفق بالا است: هوان تان-دت، مدیرعامل Clearveiw، پیش‌تر در همین ماه مارس در مصاحبه با رویترز اعلام کرد که این شرکت دیتاسنتری ۱۰ میلیارد تصویر چهره کاربران در اختیار دارد و ۲ میلیارد تصویر از شبکه اجتماعی Vkontakte، جایگزین روسیه برای فیسبوک، استخراج شده است. فدوروف در پست تلگرامی خود گفت که هدف نهایی آنها «مقابله با شایعه عملیات ویژه نظامی است که القا می‌کند هیچ سرباز وظیفه و هیچ مرگی وجود ندارد.»
درست یک ماه پیش، شرکتی مثل Clearview و مساله شناسایی چهره هدف انتقادات شدید بودند. قانون‌گذاران آمریکایی استفاده دولت از این تکنولوژی را نکوهش کردند و از تبعیض آن در هدف‌گیری سیاه‌پوستان، تیره‌پوستان و آسیایی‌ها گفتند. به گفته آنها تشخیص اشتباه در بین این اقلیت‌ها بیشتر به چشم می‌خورد. آنها همچنین این نرم‌افزار را تهدیدی جدی برای حریم خصوصی خواندند. سازمان‌های حقوق بشری مثل اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا استفاده از این تکنولوژی را در هر زمینه‌ای نادرست می‌دانند و خواستار ممنوعیت کامل آن هستند.
البته کاربرد این تکنولوژی در اوکراین به شدت با کاربردی که در آمریکا شاهدیم، یعنی شناسایی متهمان، متفاوت است. درصورتی که هدف اطلاع‌رسانی به خانواده کشته‌شدگان روسی باشد، می‌توان استفاده از آن را توجیه کرد. البته که حداقل براساس قانون آمریکا، مرده‌ها حقی در زمینه حریم خصوصی ندارند. به همین دلیل پلیس می‌تواند قفل آیفون افراد فوت‌شده را با چهره خودشان باز کند. اما حامیان حریم خصوصی نگران استفاده از تکنولوژی تشخیص چهره در جنگ هستند، زیرا این کار ممکن است کاربرد آن را در زمینه‌های دیگری نیز توجیه کند و نهایتا حریم خصوصی زنده‌ها هم به خطر بیفتد.
در اوکراین، به دلیل جدال‌های لفظی بسیاری که بر سر تعداد تلفات وجود دارد، شناسایی کشته‌های روسی ضروری است. هفته گذشته یک روزنامه روسی با انتشار گزارشی مدعی کشته شدن ۱۰ هزار سرباز روسی شد و البته در نهایت گزارش خود را حذف کرد. این منبع بعدا تقصیر را گردن هک انداخت و اعلام کرد این آمار حقیقت ندارد. اوکراین بر این باور است که روسیه به شهروندان خود درمورد تعداد کشته شدگان دروغ می‌گوید.
با این حال البرت فاک کاهن، بنیان‌گذار پروژه نظارت بر تکنولوژی نظارتی، می‌گوید حتی اگر اوکراین برای افشای حقیقت از تشخیص چهره استفاده کند، استفاده از این تکنولوژی در جنگ ممکن است تبعات جبران‌نشدنی به همراه داشته باشد. وی در مصاحبه با فوربز گفت: «این یک فاجعه حقوق بشری است. اگر هوش مصنوعی در زمان صلح اشتباه کند، مردم به اشتباه دستگیر می‌شوند. اما این اتفاق در میدان جنگ به کشته شدن مردم می‌انجامد… من نگرام زمانی هستم که پناهندگان به‌اشتباه دستور ایست می‌گیرند و در ایست‌های بازرسی به دلیل یک اشتباه نرم‌افزار تشخیص چهره به آنها شلیک شود. ما باید با دفاع هوایی و تجهیزات نظامی از اوکراین دفاع کنیم، نباید این جنگ غم‌انگیز را به مکانی برای تبلیغ یک محصول تبدیل کنیم.»
تشخیص چهره در مواردی دچار اشتباه شده و افرادی را با هویت اشتباه تشخیص داده است. در آمریکا این اتفاق تا کنون حداقل سه مرتبه برای سیاه‌پوستانی رخ داد که به اشتباه دستگیر شدند و دلیلش تشخیص اشتباه دوربین‌های نظارتی بود.
کاهن تاکید دارد: «شناسایی اشتباه یک جنازه، قلب زنده‌ها را به لرزه در می‌آورد.»
هوان تان-دت، مدیرعامل ClearAI، در رابطه با نگرانی‌های پیرامون استفاده از این تکنولوژی گفت: «اگر هیچ راهی برای شناسایی سربازان دشمن از شهروندان نداشته باشیم، میدان جنگ به مکان خطرناکی تبدیل میشود. تکنولوژی شناسایی چهره در این شرایط شک و تردید را کاهش و امنیت را افزایش می‌دهد.»
وی افزود، دولت آمریکا آزمایش‌هایی انجام داده که نشان می‌دهد Clearview «می‌توان گزینه درست را با دقت ۹۹.۸۵ درصد از بین ۱۲ میلیون عکس تشخیص دهد.» این سطح از دقت «از تشخیص اشتباه در این میدان جلوگیری می‌کند.»
وی در ادامه گفت: «مقامات اوکراینی که به هوش مصنوعیClearveiw دسترسی پیدا کرده‌اند از این موضوع ابراز خرسندی کرده و ما در انتظار بازخورد بیشتر از آنها هستیم. ما اطمینان حاصل می‌کنیم هرکسی که به این ابزار دسترسی دارد، به اندازه کافی آموزش دیده باشد تا امن و مسئولانه از آن استفاده کند.»
جدای از مسائل اخلاقی، تشخیص چهره در جنگ پروپاگاندا یا به گفته اوکراین، جنگ بر سر حقیقت، ابزار بسیار مهمی است. حتی فدوروف هم پیش از حمله احتمال استفاده از این تکنولوژی را نمی‌داد. وی در پست تلگرامی خود گفت:«همه ما تغییر کردیم. ما کارهایی انجام دادیم که یک ماه پیش حتی تصورش را هم نمی‌کردیم.»