حدود یک سال از اجرایی شدن نسخه الکترونیکی میگذرد و درحالیکه نسخه الکترونیکی علیرغم چالشهای اولیه خود در حال جا افتادن بود، به نظر میرسد طی روزهای گذشته اختلال در سرویسهای مختلف اینترنتی موجب کاهش صدور نسخه الکترونیکی از یک سو و نارضایتی کاربران از سرویسها شدهاست.
اوایل دی ماه سال گذشته نسخه الکترونیکی درحالی اجرایی شد در آذرماه وزارت بهداشت درنامهای خطاب به رئیس جمهور درخواست کرد این دستور ۶ ماه به تعویق بیفتد اما به نظر میرسید به دلیل اهمیت بالای پرونده سلامت الکترونیکی در دولت دوازدهم با این تصمیم موافقت نشد. در قانون بودجه سال گذشته نیز وزارت بهداشت موظف شده بود سه ماه پس از ابلاغ قانون بودجه، پرونده سلامت الکترونیکی را اجرایی کند. هرچه که بود در نهایت این تصمیم اجرایی شد و هرچند که در ابتدای امر به نظر میرسید این تغییر بزرگ پزشکان و داروخانهها را با چالشهایی روبهرو کرده است، صدور نسخه الکترونیکی رفته رفته روی غلتک افتاد.
با اینحال طی روزهای گذشته اختلال در زیرساختهای اینترنت موجب شده تا به گفته فعالان این بازار، فعالیتی که رو به رشد بود تا حدودی متوقف شود.
کاهش ۴۰ درصدی مشاوره آنلاین
در اواسط مهرماه، پلتفرم آنلاین سلامت بقراط آماری را منتشر کرد که نشان میداد از زمان شروع اختلال در اینترنت صدور نسخههای الکترونیکی تامین اجتماعی ۵.۹۲درصد و نسخههای بیمه سلامت کاهشی ۱۵.۵۳ یافته است. آمارهای بقراط همچنین نشاندهنده کاهش چشمگیر در مشاوره آنلاین پزشکی بود.
حال رضا دفاعی همبنیانگذار بقراط در گفتوگو با پیوست، این آمار را به روز رسانی کرده و میگوید: «در این ۵۰ روز نسبت به ماههای قبل، نوبتدهی سمت منشی ۷ درصد رشد کرده است اما کاهشی ۳ درصدی در رزرو آنلاین و تلفنی وقت دکتر رخ داده است.»
او ادامه میدهد: «با اینحال در مشاوره تصویری ما شاهد کاهشی ۴۰ درصدی بودهایم که دلیل آن کاملا مشهود است. مشخص نیست که ادعا میشود در کدام بخشهای زیرساخت اختلالی ایجاد نشده است اما تاثیر آن کاملا مشهود است و افراد نمیتوانند به درستی کار کنند. آمارهای ما در برخی از مناطق نشان میدهد که در مشاوره تلفنی کاهشی ۲۰ درصدی و در مشاوره متنی کاهشی ۲۵ درصدی رخ داده است.»
دفاعی در ادامه توضیح میدهد که اینها در حالی است که ویزیت حضوری ۱۸ درصد افزایش پیدا کرده است و حتی افرادی که نیاز داشتهاند تحت نظر پزشک باشند اما الزامی به حضور آنها در مطب نبوده نیز مجبور به مراجعه حضوری شدهاند.
همبنیانگذار بقراط با اشاره به اینکه مراجعه به تخصصهایی مانند روانشناسی و روانپزشکی در این مدت افزایش یافته است، توضیح میدهد: «در این ۵۰ روز، رزرو نوبت از مراکز روانشناسی از طریق پلتفرم بقراط ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده است.»
با اینحال دفاعی توضیح میدهد که در صورتیکه پزشکان برای صدور نسخه الکترونیکی از اینترنت ثابت و ADSL استفاده کنند، کمتر به مشکل خواهند خورد و اختلال کمتری را در این فرایند تجربه میکنند.
سلامت الکترونیکی در نسخه خلاصه شده است
با اینکه طی روزهای گذشته وزیر ارتباطات در گفتوگو با رسانههای مختلف بارها اعلام کرده که اینترنت ثابت اختلال نداشته اما به نظر میرسد کسب و کارهایی که روی این بستر فعالیت میکنند این اختلال را حس میکنند.
سعید طاهری، بنیان گذار و مدیرعامل دکترنکست نیز در اینباره با اشاره به اینکه در این ۵۰ روز رفتار آنلاین کاربر کمتر شده است، معتقد است که با کاهش رفتار آنلاین کاربر به تبع همه تعاملات در حوزه آنلاین کاهش خواهند یافت و هر قدر هم از پلتفرمهای داخلی صحبت کنیم، تاثیر جبران ناپذیری روی رفتار آنلاین کاربران گذاشتهایم.
او در اینباره ادامه میدهد: «موضوع دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که آیا این محدود کردن اینترنت تاثیری روی زیرساخت یا محدود کردن شبکههای داخلی داشته است؟ پاسخ من به این سوال بله است. علیرغم اینکه تمام زیرساختهای ما و سرورهای ما در داخل کشور است، کماکان میبینیم که سرعت اینترنت از حالت عادی کمتر و شکایت کاربران از کندیها بیشتر است و توجیهی برای این اتفاق نداریم.»
طاهری در این باره میگوید: «در مجموع صدور نسخه الکترونیکی نسبت به ماههای قبل افت داشته و این درحالی است که ما در پیک بیماری آنفلوآنزا هستیم و انتظار داشتیم صدور این نسخه افزایش پیدا کند. این مسئله حاکی از اختلال در سرعت اینترنت و کندیها است و حتی خیلی از پزشکان فعالیت خود را محدود کردهاند. شکایت اصلی که در سمت پزشکان اتفاق میافتد، مطالبه از شبکه زیرساخت کشور است که از سوی مسئولان ادعا میشود اختلال تاثیری روی اینترنت داخلی ندارد اما در حقیقت تاثیر گذاشته است و میانگین بازدید تمام سایتها کاهش پیدا کرده است.»
او در اینباره که آیا با وجود این اختلال در صدور نسخه الکترونیکی روشهای جایگزینی مانند استفاده موردی از نسخه کاغذی مجاز است یا خیر، توضیح میدهد: «براساس قانون بودجه ما، بیمهها تنها به شرطی اجازه بازپرداخت دارند که نسخه نویسی به صورت الکترونیکی باشد. بیمه سلامت اشارههایی با برخی شروط در این باره کرده اما در واقعیت زمانی که شما به داروخانه مراجعه میکنید، داروخانهها ریسک نمیکنند. من در این مدت بیشتر از ۲۰ داروخانه مراجعه کردم وپاسخ همگی آنها این بود که اگر نسخه کاغذی دارید، دارو آزاد حساب میشود.»
مدیرعامل دکترنکست معتقد است که وقتی مسیری الکترونیکی را میکنید با عقبگرد هر آنچه که رشته کردهاید را پنبه میکنید و رفتاری که باید، شکل نمیگیرد. اگر لازم است باید اصلاحات زیرساختی اتفاق بیفتد که این مسیر با قدرت بیشتری جلو برود.
او در پایان با تاکید براینکه به نظر میرسد مسئولان ما سلامت دیجیتال را درک نمیکنند، میگوید: «زمانی که ما بودجهها و قوانین بیمهای را میبینیم، هیچ رنگوبویی از سلامت الکترونیکی نیست و تمام سلامت الکترونیکی را در نسخه الکترونیکی خلاصه کردهایم. این در حالی است که بازیگران اصلی که هزینه درمان را پرداخت میکنند، خود مردم هستند. در مسیر پلتفرمهایی مانند دکترنکست هم که قصد کار کردن در این حوزه را داریم، سنگ انداخته میشود. در واقع مسئله اینترنت و زیرساخت یکی از دهها مشکلی است که در این حوزه وجود دارد و نوع تفکر آدمهایی که منصبدار این حوزه هستند واقعا فاصله زیادی دارد با آنچه که در دنیا اتفاق میافتد؛ البته که در نهایت ما دوام میآوریم و این مسیر را خواهیم ساخت.»
گلایههای متفاوت پزشکان
با اینحال به نظر میرسد که پزشکان در استفاده از این اپلیکیشن گلایههای متفاوتتری نیز دارند. دکتر کوثری، پزشک عمومی در این رابطه در گفتوگو با پیوست میگوید که چالش دیگری که پزشکان این روزها در صدور نسخه الکترونیکی با آن مواجه هستند، تغییر شکل ظاهری اپلیکیشن دو بیمه بزرگ کشور یعنی بیمه تامین اجتماعی و خدمات درمانی است.
او در این باره توضیح میدهد: «دو اپلیکیشن قبلی این دو بیمه، هرچند که ایرادات زیادی داشت اما پزشکان به کار با آن عادت کرده بودند. حالا در همین دوران از اپلیکیشنهایی رونمایی شده که باگهای زیادی دارد و پزشکان به کار کردن با آن آشنا نیستند. این را به اختلال در اینترنت اضافه کنید و به اضافه اینکه این اپلیکیشنها به طور دائم به روزرسانی شده یا بکآپ میگیرند.»
او در ادامه با اشاره به اینکه در برخی مواقع و مناطق سرعت حتی بهتر شده است، مشکل اصلی را موضوع دیگری میداند. این پزشک عمومی در اینباره توضیح میدهد: «اختلال مسئله اصلی است. پیش میآید که برای مریض نسخه کاملی مینویسیم و سیستم قطع میشود و پشتیبان نیز دلیل این قطعی را گرفتن بکآپ از سیستم عنوان میکند. قبلا اینطور بود که هر ۲۴ ساعت این بکاپ گرفته میشد اما الان تعداد آن بسیار زیاد شده است و هربار از اول مجبوریم که نسخه را بنویسیم یا بدتر از آن، نسخهای را نوشتهایم و وقتی بیمار به داروخانه یا آزمایشگاه مراجعه میکند، مشخص میشود نسخه ثبت نشده است و باید دوباره به مطب برگردد.»a