از تجربه آلمان برای تست سیستم هشدار درس بگیریم
ظهر روز چهارشنبه شانزدهم آذرماه امسال بود که پیامی تحت عنوان «هشدار زلزله» روی گوشی تلفن همراه برخی از شهروندان نقش بست و از آنان خواست که آرام باشند و پناهگاهی را در اطراف محل حضور خود پیدا کنند که در نهایت، معلوم شد این پیام نادرست بوده است.
بنا بر توضیحاتی که ارایه شد، تیم تحقیقاتی همراه اول در حال اقدام فنی بودند که برای شرایط بحرانی مثل سیل و زلزله پیام هشدار ارسال کنند. زمانی که این کار آماده شد در گروه فنی خودشان می‌خواستند به صورت آزمایشی این پیام را ارسال کنند، ولی به دلیل غفلت فنی، این پیام برای برخی شهروندان ارسال شد. اتفاق مذکور بهانه‌ای شد تا در این گزارش، تجربه آلمان در زمینه سیستم هشدار اضطراری و برگزاری روز هشدار ملی در این کشور به منظور تست آمادگی و درستی عملکرد سیستم هشدار در صورت وقوع شرایط فوق‌العاده را بررسی کنیم.
در روز هشدار ملی ۲۰۲۲ آلمان که پنج شنبه گذشته برگزار شد، دولت مرکزی، ایالتهای این کشور به همراه مناطق روستایی، مناطق شهری و شهرداری‌ها، در یک مانور مشترک، دستگاه‌های هشدار خود را تست کردند.
در ساعت ۱۱ به وقت آلمان، همه دستگاه‌ها و نیروهای عملیاتی شرکت کننده در این مانور، به صورت همزمان دستگاه‌های هشدار مختلف شامل رادیو، تلویزیون، تابلوهای نمایش دیجیتالی یا اپلیکیشن‌های هشدار را فعال کردند. با این کار، رویه‌های فنی به کار گرفته شده در صورت اعلام هشدار و خود دستگاه‌های هشدار دهنده چک شدند تا عملکرد درست و نقاط ضعف احتمالی آنها بررسی شود. متعاقب آن، مقرر شد مقامات مسئول اقدامات لازم را برای بهبود سیستم انجام داده و سیستم هشدار عمومی را مطمئن‌تر و بدون عیب و نقص کنند.
در روز هشدار ملی چه اتفاقی می‌افتد؟
روز هشدار عمومی در آلمان با هدف مطلع کردن مردم این کشور درباره هشدار عمومی برگزار شده و به این ترتیب، آگاهی عمومی درباره این موضوع را بالا می‌برد.
در این روز، هشدار آزمایشی در قالب یک متن هشدار، به همه نشردهندگان هشدار شامل رادیو، تلویزیون و فراهم‌کنندگان اپلیکیشن که به سیستم هشدار متصل هستند، ارسال شد و این نشردهندگان، هشدار آزمایشی را به دستگاه‌هایی مانند تلویزیون، رادیو و تلفن‌های هوشمند که افراد می‌توانند از طریق آنها پیام‌های هشدار را خوانده یا بشنوند، ارسال کردند. همزمان دستگاه‌های هشدار عمومی مانند خودروهای مجهز به بلندگو و آژیرها در سطح ایالتهای فدرال، مناطق شرکت کننده و شهرداری‌ها، به کار افتادند.
هشدار چگونه منتشر میشود؟
پیام هشدار حاوی اطلاعات مهمی است و باید تا حد امکان، توسط افراد زیادی شنیده یا خوانده شود. بنابراین، پیام هشدار از طریق بسیاری از دستگاه‌ها و کانال‌های هشدار مختلف مانند رادیو و تلویزیون، وب سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌های هشدار، تابلوهای نمایش دیجیتالی، خودروهای مجهز به بلندگو یا آژیر منتشر میشود.
شمار زیاد دستگاه‌هایی که برای انتشار هشدار استفاده می‌شوند، به منظور اطمینان از انتشار آن در میان عده زیادی از مردم است. به عنوان مثال، اگر شهرداری، آژیر هشدار را به صدا درنیاورد، دستگاه‌های هشدار دیگر در صورت وجود خطر، مردم را مطلع می‌کنند. بعلاوه، دستگاه‌های هشدار جدید مرتبا بررسی، ساخته و بکار گرفته می‌شوند.
آماده سازی لازم برای روز هشدار توسط دولت فدرال و ایالتهای فدرال آلمان با همکاری مقامات محلی انجام می‌گیرد. در سطح فدرال، مسئولیت بر عهده اداره فدرال حفاظت مدنی و کمک در بلایا (BBK) است، در حالی که ایالتهای فدرال، این وظیفه را به وزارت کشور خود محول می کنند. در سطح شهرداری، این مسئولیت بر عهده مقامات محلی کنترل بلایا است.
مشکلاتی که با تست آزمایشی سیستم هشدار نمایان شد
اما در مانور امسال که پنج شنبه گذشته برگزار شد، مشکلات مختلف در سیستم هشدار اضطراری آلمان شناسایی شدند. قرار بود همه کاربران تلفن همراه با اتصال یا بدون اتصال به اینترنت، پیام هشدار دریافت کنند. اما گوشی بعضی از کاربران تلفن همراه، هشداری نگرفتند. حتی هشداری که برای ساعت ۱۱ و ۴۵ دقیقه صبح برنامه ریزی شده بود، به دست همه نرسید. طبق اطلاعات اولیه، بسیاری از مشترکان شرکت تلکوم، هشداری دریافت نکردند.
اپلیکیشن‌های هشدار نینا (NINA) و کت‌وارن (Katwarn) هم پیامی برای بعضی از کاربران نمایش ندادند یا تازه پس از گذشت ۲۰ دقیقه از زمان تعیین شده، عمل کردند. با این حال، نشریه فوکوس گزارش کرد از نقطه نظر شرکت تلفن همراه ودافون، نخستین آزمایش سیستم جدید هشدار بلایا، موفقیت کامل داشت.
این هشدار آزمایشی توسط ایستگاه‌های رادیو و تلویزیون هم پخش شد.
در روز هشدار ملی، مقامات می‌خواستند بدانند چه تعداد افراد پیام هشدار خطر دریافت کرده اند. نخستین روز هشدار ملی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۰ برگزار شده بود. با این حال، موفقیت کامل نبود و پیام‌های هشدار در اپلیکیشن‌های هشدار، با نیم ساعت تاخیر منتشر شده بودند. وزارت کشور آلمان، هشدار آزمایشی سال ۲۰۲۰ را یک شکست کامل خوانده بود. اگر وضعیت اضطراری پیش می‌آمد، بسیاری از افراد متوجه نمی‌شدند.
نکته جالب اینجاست کشوری مثل آلمان، تمامی سیستم‌های مربوط به هشدار اضطراری را در یک روز بخصوص و در سطح گسترده تست می‌کند تا خطاها و باگهای موجود کشف شود.
اما با وجود داشتن این روز و کلی اطلاع رسانی گسترده در رادیو و تلویزیون این کشور، باز هم سیستم با مشکلاتی مواجه بوده و برخی از مردم گلایه کردند که بعضا هشدارها را دریافت نکردند. به اعتقاد کارشناسان، سیستم های تشخیص بلایای طبیعی و اصطلاحا آلرت سیستم‌ها به طور مداوم باید چک و تست شوند تا به حداکثر کارایی برسند.