نگاهی به چند و چون پرداخت خسارت قطعی اینترنت کاربران کلافه، چشم به راه حال خوب اینترنت
این روزها اینترنت که حالا دیگر یکی از کالاهای اساسی سبد خانوار محسوب میشود، حال خوبی ندارد و اختلال، کندی و قطعی گاه و بیگاه آن، کاربران را کلافه کرده است؛ کاربرانی که برخی علاوه بر گذراندن امور روزمره در فضای اینترنت، مشاغلی بر بستر ارتباطات داشته‌اند و در این میان متضرر شده‌اند.
بسته جبرانی برای اینترنت ثابت در نظر گرفته نشده است
به گزارش ایران آنلاین، چندی پیش عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌دنبال ادامه دار شدن اختلال و قطعی اینترنت، از اختصاص بسته جبرانی برای کاربران تلفن همراه در ازای مدت قطعی اینترنت موبایل خبر داد و البته یادآور شد، از آنجا که اینترنت ثابت هیچ گاه قطع نبوده و در این مدت تنها دو پلتفرم واتس اپ و اینستاگرام با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند، بنابراین برای کاربران اینترنت ثابت، خبری از بسته جبرانی نخواهد بود.
این درحالی است که مشاهدات میدانی نشان می‌دهد علاوه بر مشترکان اینترنت همراه، کاربران اینترنت ثابت نیز از این وضعیت گلایه مندند و می‌گویند به‌دلیل کم بودن پهنای باند و ضعیف بودن اینترنت، عملاً حتی برای استفاده از اینترنت داخلی هم گاهی مشکل داشته و نتوانسته‌اند از بسته اینترنتی خود بخوبی استفاده کنند بنابراین انتظار دارند بسته جبرانی به آنها نیز اختصاص یابد.
زمان نامعلوم برای اختصاص اینترنت جبرانی
کاربران می‌گویند: ما پیش از این از گران شدن بسته‌های اینترنتی و حذف بسته‌های مقرون به صرفه و بلندمدت گلایه‌مند بودیم و حالا باید علاوه بر پرداخت پول بیشتر، اینترنت بی‌کیفیت را نیز تحمل کنیم. برخی کاربران هم با اشاره به اینکه در شرایط پراختلال ارتباطات، قرار بوده اینترنت جبرانی در اختیار آنها قرار بگیرد، می‌گویند هنوز این وعده به سرانجام نرسیده و هیچ اینترنت اضافه‌ای دریافت نکرده‌اند.
برای اطلاع از زمان اختصاص بسته اینترنت جبرانی به کاربران، سراغ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) رفتیم که پاسخ، همان اطلاعیه دوازدهم مهرماه این سازمان بود. رگولاتوری پیش از این، در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود مدت زمان استفاده از حجم باقیمانده بسته‌های اینترنت کاربران تلفن همراه پس از رفع محدودیت اینترنتی، دوباره تمدید میشود. البته در این میان، به جزئیات موضوع و اینکه بسته‌های جبرانی به اینترنت ثابت هم اختصاص می‌یابد یا خیر، اشاره‌ای نشده است.
پاسخ اپراتورها
اپراتورهای اول و دوم تلفن‌همراه در گفت‌و‌گو با «ایران» عنوان کرده‌اند هنوز رگولاتوری دستورالعمل جبران خسارت قطعی اینترنت به کاربران را به ما اعلام نکرده است. درصورتی که این دستور داده شود، حتماً بسته‌های اینترنتی جبرانی به کاربران اختصاص می‌یابد.
داوود زارعیان، معاون تجاری و امور مشتریان مخابرات ایران، درباره اینترنت جبرانی می‌گوید: در این موضوع با سیاست وزارت ارتباطات هماهنگ هستیم. از سوی دیگر این روزها رفتار خودتنظیمی را از مشتریان می‌بینیم یعنی کاربران متناسب با نیازشان، بسته‌های کوچک ۵ تا ۲۰ گیگابایت خریداری می‌کنند تا بتوانند آن را مصرف کنند.
وی با اشاره به وجود دو گروه کاربر خاطرنشان می‌کند: در گروه postpaid (پس پرداخت)، هزینه اینترنت روی قبض محاسبه میشود و این کاربران غالباً دارای بسته محدودی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این مدت حجم زیادی از اینترنت غالب این کاربران از دست نرفته است چراکه به جای اینترنت بین‌الملل که مشکلاتی برای آن پیش آمده بود، از اینترنت داخلی که ارزان‌تر هم بوده استفاده کرده‌اند.
گروه دوم یعنی مشتریان Prepaid (پیش پرداخت)، خودشان خرید را تنظیم می‌کنند و معادل نیازشان بسته می‌خرند. در این گروه کاربران بجز ماه شهریور، در مهر و آبان خود بخود نیازشان را تنظیم کردند و ۷۰ تا ۸۰درصد، بسته‌های کوچک خریداری کردند.
با این وجود ما درحال بررسی هستیم تا با محاسبات دقیق، ببینیم چه میزان از اینترنت مشتری به‌دلیل شرایط موجود و اختلالات اینترنت مصرف نشده است. در صورتی که به جمع‌بندی برسیم، حتماً در یکی از مناسبت‌ها تا عید نوروز، اینترنت رایگان در اختیار این مشتری‌ها قرار خواهد گرفت. تلاش داریم در یکی دو مرحله این اتفاق بیفتد تا کاربران فرصت استفاده از اینترنت جبرانی را داشته باشند.
اگر مشتری قرارداد SLA داشته باشد، خسارت باید جبران شود
درحالی که در دنیا مطابق قراردادهایSLA دار، مشتری می‌تواند همه خسارات خود را در زمینه قطعی و اختلال اینترنت دریافت کند، آیا اپراتورها در ایران نیز چنین قراردادی با کاربران امضا می‌کنند؟ زارعیان در پاسخ به این سؤال می‌گوید: اگر مشتری در زمان خرید بسته SLA امضا کند باید خسارت به وی پرداخت شود ولی غالباً این قرارداد را امضا نمی‌کنند.
درحال حاضر فقط دو شرکت خصوصی چنین بسته‌هایی را که تعرفه آنها تا ۲برابر بسته‌های معمولی است، ارائه می‌دهند و ما نیز در مخابرات به‌دنبال راه‌اندازی سرویس SLAدار هستیم. درصورت فعال بودن چنین بسته‌ای اگر مشتری به‌دلیل قطعی، محدودیت و اختلال نتواند از اینترنت استفاده مناسبی کند، اپراتور موظف است با اینترنت جبرانی یا حتی بازگرداندن پول، خسارتش را جبران کند.
موضوع اختصاص اینترنت جبرانی در سال ۹۸ تفاوت داشت
اما آیا تجربه ارائه بسته جبرانی بابت روزهای قطع اینترنت در ایران پیش از این وجود داشته است؟ پاسخ مثبت است. در اتفاقات سال ۹۸ اینترنت از عصر ۲۵ آبان تا ۶ آذر به طور کامل قطع بود و پس از بازگشت اوضاع به حالت عادی و برقراری اینترنت، به اعتبار زمانی و حجمی بسته‌های کاربران اضافه شد.
با اینکه بیشتر کاربران همچون سال ۹۸ منتظر دریافت بسته جبرانی اینترنت هستند ولی برخی کارشناسان شرایط اختلال اینترنت در سال‌جاری را با آن سال قابل مقایسه نمی‌دانند، هرچند موافق اختصاص چنین بسته جبرانی هستند.
یکی از این کارشناسان اینترنت، سهیل تقوی است. وی به «ایران» می‌گوید: در اتفاقات سال ۹۸، اینترنت حدود ۱۰ روز یا بیشتر به طور کامل قطع بود ولی این بار تنها یکی دو روز اینترنت به طور کامل قطع شد. در روزهای دیگر هرچند اختلالاتی را شاهد بودیم اما برخلاف سال ۹۸، پلتفرم‌ها و سایتهای داخلی در دسترس کاربران قرار داشته و دارد.
او درباره سرعت اینترنت عنوان می‌کند: قبول دارم که در روزهای ابتدایی ناآرامی‌ها سرعت اینترنت به شدت کاهش یافت ولی واقعیت این است که سرعت آن بعد از گذشت چند روز بهبود یافت، هرچند هنوز اختلالاتی وجود دارد. به هرحال به‌دلیل اعمال سیاست‌های جدید در شبکه، دسترسی به برخی سایتهای خارجی کندتر شده اما در سایتهای داخلی چنین کندی ای احساس نمی‌شود. به هرحال تصمیم حاکمیت برای اختصاص اینترنت جبرانی کار بسیار مناسبی است.
امکان جبران خسارت کسب و کارها
بیش از کاربران عادی، کسب و کارهای دیجیتال از قطعی و اختلال اینترنت آسیب دیده‌اند. آیا خسارتی به این افراد پرداخت خواهد شد؟
محمدجعفر نعناکار کارشناس حقوقی حوزه فناوری اطلاعات درباره امکان دریافت خسارت می‌گوید: امکان گرفتن خسارت به‌صورت کلی در قانون پیش‌بینی شده و مطابق ماده ۷۸ قانون تجارت الکترونیکی، در صورتی که بر اساس نقص سیستم‌های اطلاعاتی، نتوان خدمات را ارائه داد (غیر از زمانی که اینترنت یا شبکه ارتباطی کل کشور بر اساس قطع فیزیکی مثلاً کابل‌های زیردریایی موفق به ارائه سرویس نشود)، مؤسسه دولتی یا خصوصی باید خسارت را پرداخت کند که البته الزاماتی دارد. حتماً باید شاکی خصوصی با مراجعه به دادگاه صالحه، اعلام کند که بر اساس این ماده، خسارت دیده است. اگر صنف هستند ازطریق نظام صنفی و اگر کسب و کار خانگی یا کاربر هستند به دادگاه درخواست بدهند تا میزان خسارت را کارشناس تعیین کند و درنهایت عامل قطعی ارتباطات، پرداخت خسارت را انجام دهد.
سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات ۱۹۵ برای دریافت شکایت‌های مردمی در حوزه‌های مختلف ارتباطات و فناوری اطلاعات از جمله تلفن ثابت، تلفن همراه، اینترنت، خدمات پستی، تشعشعات و دفاتر پیشخوان راه‌اندازی شده است. اما آیا به شکایت کاربران در زمینه مشکلات اخیر اینترنت در سامانه ۱۹۵ رسیدگی میشود؟ نعناکار در این باره خاطرنشان می‌کند: این سامانه، درون سیستمی است و شکایت در آن، الزامی برای جبران خسارت ایجاد نمی‌کند.