مقابله با لو رفتن سوالات امتحان؛ دفاع دیجیتال علیه تقلب
این روزها بار دیگر گزارشها درباره لو رفتن سؤالات امتحانات نهایی جنجالی شده است. ماجرایی که چند باری درباره کنکور هم اتفاق افتاده بود.
پیش از این، راهکار مقابله با تقلب در حوزه‌های امتحانی، قطع اتصال اینترنت بی‌تی اس‌های منطقه بود. این راهکار به‌علت شعاع وسیع سیگنال‌های بی‌تی اس، اینترنت کل منطقه را مختل می‌کرد. این اتفاق باعث می‌شد علاوه بر منازل و ادارات، کسب‌وکارها هم دچار مشکل شوند. بنابراین، مسئولان امسال اعلام کرده‌اند که از دستگاه‌های سیگنال‌یاب استفاده می‌کنند اما به‌نظر می‌رسد انتشار این خبر هم تاثیر لازم را نداشته است.
سیگنال‌یاب در جلسه امتحان
سال‌های دور که هنوز موبایل جزئی از ملزومات زندگی به شمار نمی‌آمد، روش‌های تقلب در جلسه امتحان هم سنتی بود. فناوری اما تغییراتی به‌وجود آورد و در دوران آغازین رواج موبایل، عده‌ای از امتحان‌دهندگان از این ابزار استفاده کردند. مدتی بعد این روش هم شناسایی شد و مسئولان برگزارکننده امتحانات را به چاره جویی وادار کرد. به‌طوری که امسال محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش اعلام کرده که با همکاری سازمان سنجش، حوزه‌های امتحانی را به دستگاه‌های سیگنال‌یاب مجهز کرده‌ایم. زارعی به رسانه‌ها می‌گوید: «برای جلوگیری از تقلب به عوامل امتحانات اعلام کردیم که تجهیزات داشته باشند و با عواملی که سهل‌انگاری کرده باشند، برخورد میشود. البته ممکن است داوطلبی، «ریزابزار» به همراه داشته باشد که در بدو ورود امکان شناسایی آن نباشد.» به‌گفته او «با همکاری سازمان سنجش، دستگاه سیگنال‌یاب را هم اضافه و به حوزه‌ها ارسال کردیم و حفاظت‌های آزمون مجهز به سیگنال‌یاب هم شدند.»
سیگنال‌یاب یا فلزیاب
اظهارات زارعی نشان می‌دهد که هنوز امکان تقلب با دستگاه‌های الکترونیکی محتمل است. واژه «ریزابزار» می‌تواند شامل طیف وسیعی از ابزارها ازجمله ساعت هوشمند باشد. اما آیا دستگاه سیگنال‌یاب واقعا سیگنال‌های رادیویی را شناسایی می‌کند.
امتحان و تقلب در امتحان، همان بازی موش و گربه است. چراکه، تعقیب و گریزی بین متقلبان و ممتحنان همیشه در حال وقوع است. مدتی پس از رایج شدن دستگاه‌های سیگنال‌یاب، متقلبان متوجه شدند که راه‌هایی برای دور زدن، وجود دارد. درحالی‌که عده‌ای به اشتباه تصور می‌کنند که دستگاه سیگنال‌یاب یا موبایل‌یاب توانایی تشخیص امواج رادیویی را دارد، در واقع این دستگاه‌ها می‌توانند امواج مغناطیسی فلزات و آلیاژهای فلزی را تشخیص دهند. این ابزار که معمولا با عنوان سیگنال یاب راکتی شناخته میشود، در مقایسه با فلزیاب‌های دیگر، از دقت و حساسیت بالایی برخوردار است. بنابراین، آنچه باعث شناسایی موبایل از طریق راکت موبایل‌یاب میشود، نه فرکانس‌های موبایل که فلزات به‌کار رفته در گوشی است. پس حتی اگر موبایل خاموش هم باشد، قابل شناسایی است.
مسئله‌ای به نام جمر
تیرماه گذشته و در زمان برگزاری کنکور سراسری، قطع اینترنت موبایل‌ها، شکایت بسیاری از کاربران را به همراه داشت، چراکه ایجاد اختلال روی این شبکه، کسب‌وکارها، مراکز درمانی، کاربران خانگی و بسیاری دیگر را تا 3روز با مشکل مواجه کرد.
همان زمان کارزاری در اعتراض به این اقدام شکل گرفت و بسیاری آن را حق‌الناس دانستند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام رسمی کرد که به درخواست «وزارت علوم و تأیید مراجع ذیربط» در محدوده‌های حوزه‌های کنکور، طی ۳روز اینترنت مختل یا به‌صورت دقیق‌تر قطع شده است.
استفاده از جمرهایی با استاندارد جهانی به‌صورت متناوب می‌تواند یکی از این راهکارها به شمار می‌آید که امکان استفاده از ریزابزارها را هم دشوار می‌کند.
درواقع با کمک شرکت‌های متخصص و فعال در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌توان در حوزه‌های امتحانی از جمرها با تنظیمات مورد نیاز استفاده کرد تا فقط در همان حوزه امتحانی دسترسی به ارتباطات سیار قطع شود تا خانه‌ها و شرکت‌های اطراف با مشکل اختلال روبه‌رو نشوند.