بعید است شرکت ایرانی وجود داشته باشد که ادعا کند که قطعات گوشی را به تنهایی میسازد اما وزیر ارتباطات بار دیگر ادعا کر برنامه ویژهاش تولید گوشیهای داخل به جای خروج این همه ارز از کشور برای خرید تولیدات خارجی است. گفتههایی که یک ترس قدیمی را در اذهان ایجاد میکند.
عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات و فناوری، در حاشیه جلسه روز سوم اسفند ماه هیات دولت در جمع خبرنگاران به موضوع تولید گوشیهای ایرانی اشاره داشتند و این مساله را یکی از ضروریترین نیازهای کشور دانسته و گفت: در حوزه موبایل باید اول تلاش کنیم به سمت گوشیهای تولید داخل برویم. البته در واردات هم ظرفیت خوبی داریم و در سال حدود ۱۴، ۱۵ هزار گوشی وارد کشور میشود.
ادعایی که یادمان میآورد در دهه 80 و تلاش برای ساخت گوشیهای داخلی توسط چند شرکتی که پنل گوشی از چین میآوردند و اینجا به نام گوشی ایرانی مونتاژ میکردند چه سرانجامی پیدا کردند.
محمد کشوری کارشناس حوزه فناوری در خصوص تولید گوشیهای داخلی گفت: ساخت تلفن همراه نیازمند ملزومات و مقدماتی است و همچنین در دنیا شرکتهایی که تولید کننده تلفن همراه برای عموم مردم هستند، محدود و کم هستند اما شناخته شده و مشهور هستند.
در خصوص تولید تلفن همراه شاید بشود گفت که با گرفتن و سرهم کردن قطعات، بتوان چیزی درست کرد و عنوان تلفن همراه هم کار کند؛ اما زمانی که میخواهیم در ابعاد بازار ایران در این باره صحبت کنیم، آن هم در این اوضاع اقتصادی که مردم به سختی گوشی تهیه میکنند، طبعا چیزی که ارایه میشود باید کیفیت قابل قبولی داشته باشد؛ چرا که هزینهای که مردم برای آن میکنند دور ریخته نشود.
در گذشته شرکتهایی بودند که شروع کردند به مونتاژ کردند، اما متاسفانه آن کیفیت مورد نظر را نداشتند و بعد از مدت کوتاهی دچار مشکل شدند. حتی به گونهای دیگر تامین قطعه هم نمیشدند و این مساله به وجود آمد که اگر محصول داخل بودند پس چرا این چنین شد. پس در نتیجه به گونهای وارداتی بودند اما در داخل مونتاژ میشدند و این هم یک مشکل قابل توجه است. چرا که گوشی داخلی حتی اگر از تلفنهای مشهور هم ارزانتر باشد، هزینه بیشتری را به کاربر وارد میکند. چرا که قطعات برای آن نمیرسد.
اصرار بر تولید داخلی برای چیست
حمایت و استفاده از تولیدات داخلی بسیار موضوع خوبی است اما باید به گونهای باشد که منجر به دلزدگی مشتریان نشود. یعنی به گونه ای نباشد که اگر قابلیت انجام و یا ارایه چیزی را نداریم و اصرار بر انجام آن، حتی بدون مقدمات و الزامات اولیه، طبیعتا نتایج هم مطلوب نخواهند بود و از سوی دیگر باعث بدنامیآن توانی هم که در اختیار هست میشویم.
قطعات هم نمیتوانیم تولید کنیم
وی در خصوص واردات قطعات تلفنهای همراه گفتند: در زمینه قطعات گوشی وابسته هستیم. بعید است شرکت ایرانی وجود داشته باشد که ادعا کند که قطعات گوشی را به خودی خود میسازد و این کاملا واضح و آشکار است. چرا که این قطعات، چیزی نیستند که در محدوده یک میلیون یا دو میلیون گوشی توجه داشته باشد. قطعات اصلی مانند CPU و حافظه گرفته تا قطعاتی همانند صفحه نمایش و مابقی قطعات. چنین چیزهایی کاملا مشخص هستند که در چین تولید میشوند. به شخصه تا به الان نه شنیدم و نه دیدم که ما ابداعی در ساخت آن داشته باشیم و چیزی که وجود دارد این است که مجموعهای از این موضوع منفعتی از اینها میبرد و با آوردن قطعات، با یک دانش فنی آنها را سرهم کند.
اقدامات سنوات قبل
ساخت گوشی از سال 85 سابقه دارد که اولین بار در همان سال تعرفه واردات گوشی افزایش پیدا کرد تا شرایط تولید تلفن همراه داخلی فراهم بشود. چرا که از سال 85 تب استفاده از تلفن همراه بالا رفت. اما در آن زمان گوشیهایی وجود داشتند که فقط برای مکالمه و پیامک استفاده میشدند که در واقع به مراتب گوشیهای سادهتری بودند که خب از همان زمان ناموفق بود تا به دهه 90 رسیدیم که گوشیهای هوشمند به بازار آمدند و همچنین در همین زمان باز هم شرکتی شروع به تولید تلفنهای همراه داخلی کرد که قطعات آن هم چینی بود و در داخل مونتاژ میشد. از لحاظ پشتیبانی هم بسیار ضعیف بودو عملا هم الان میبینیم که در بازار بسیار زیاد کم رنگ شده است.
گوشی داخلی برای چه کسانی خوب است
ساخت تلفنهای داخلی آن هم به صورت خاص میتواند جنب مثبت تری داشته باشد. برای مثال برای مسوولان امنیتی و یا افراد خاص دولتی، نیاز باشد تا از تلفنهایی استفاده کنند که سیستم عامل آن شخصی سازی شده و یا متفاوت است؛ از این دیدگاه میتوان گفت که این پروژه امتیازات مثبتی دارد، اما موضوع ما استفاده مردم از آن سیستم است.
بازاری برای تولید داخلی هست؟
در بحث فناوری ممکن است که بازارش ایجاد و یا پیدا شود. چرا برای بازار ما چنان هزینه زیاد نمیتوان کرد. وابستگیهای ممکن است ایجاد شود؛ برای مثال شرکت بزرگ هوآوی تلفن همراه تولید کرد و خیلی هم موفق بود اما تخریمهای گوگل باعث شد تا سهم بازار خود در سطح بین المللی از دست بدهد و تقریبا گوشیهای هواوی نزدیک به شکست هستند به گونه ای که حتی در بازار ایران هم کمتر کسی گوشی هواوی میخرد. نه نتها هواوی بلکه شرکتهای دیگری مانند سونی، الجی، نوکیا و غیر کنار گذاشته شدند و یا به صورت بسیار محدود تولید میکنند؛ این موضوع برای ما که طبعا از آنها بهتر نیست قابل توجه است. پس بنابراین باید در زمینه ساخت گوشی بسیار گوشمندانهتر عمل کنیم و از وجود شرایط این پروژع مطمئن شویم و بعد تصمیم بگیریم. در مجموعه میتوان گفت که در حال حاضر شرایط مناسبی برای تولید گوشی نیست و میتواند در بازار ایران موفق باشد.