تکرار حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل پلی
اگرچه حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه‌های آنلاین آمریکایی سابقه‌ای چند ساله دارد و سال گذشته هم این موضوع تکرار شد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی چند روز گذشته بار دیگر چند اپلیکیشن ایرانی به دلیل تحریم از گوگل پلی حذف شده‌اند.
بحث نبرد شرکت‌های خارجی و فروشگاه‌های آنلاین آمریکایی با اپلیکیشن‌های ایرانی به سال ۱۳۹۶ بازمی‌گردد؛ زمانی که اپل تنها چند ماه پس از گشودن درهای فروشگاه آنلاین خود به روی اپلیکیشن‌های ایرانی در سپتامبر ۲۰۱۶، با فرمان دونالد ترامپ، رییس جمهوری وقت آمریکا برای تحریم علیه ایران، برخی اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ‌استور حذف کرد. موضوع حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور حل نشده بود که گوگل نیز به فاصله‌ی دو هفته پس از اپل و در اقدامی مشابه، نرم‌افزارهای ایرانی را از گوگل‌پلی -فروشگاه آنلاین نرم‌افزارهای اندرویدی- با توجیه مشابه تحریم‌های دولت آمریکا علیه ایران حذف کرد.
در همان بازه زمانی از سوی وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم اعلام شد که حذف برنامه‌های ایرانی از اپ استور را به صورت قانونی پیگیری می کند. این روند ادامه داشت تا اینکه آبان سال گذشته سپر ایمنی گوگل اخطاری را برای برخی از کاربران یک پیام رسان ایرانی ارسال و آن را حذف کرد. این پیام رسان در اطلاعیه خود برای توضیح بیشتر این مسئله اعلام کرد که در آن زمان آپدیت جدیدی منتشر نکرده و دسترسی‌های پیشین خود را نیز تغییر نداده و این دسترسی‌ها هم کاملا متعارف و مشابه سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بوده بنابراین از اعمال محدودیت به دلایل سیاسی و امنیتی برای دسترسی کاربران به سرویس‌های بین‌المللی حمایت نمی‌کند. همچنین مدیرعامل این پیام رسان از پیگیری های لازم برای حل این موضوع خبر داد که سه بار به گوگل ایمیل ارسال کردند اما به نظر می رسد پاسخ آنها از پیش تعریف شده است و در زمینه دریافت پاسخ با توجه به نامه نگاری های انجام شده امیدوار نبودند.
اما به فاصله چند روز بار دیگر گوگل پلی چند پیام رسان و اپلیکیشن ایرانی را حذف کرد و بررسی ها حاکی از آن بود نه تنها خود اپلیکیشن ها از گوگل پلی حذف شده اند بلکه به طور کلی اکانت متعلق به این شرکت ها هم حذف شده بودند و بررسی های اولیه نشان می داد که گوگل به دلیل تحریم این اپلیکیشن ها را حذف کرده است. عیسی زارع پور- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- هم از زمانی که در جریان این موضوع قرار گرفت، به معاونین مربوطه دستور داد در تعامل با شرکت های دانش بنیان مالک این سکوها، ابعاد فنی و حقوقی این موضوع را برای اجرای اقدامات مقتضی بررسی کنند.
او تاکید کرد که صاحبان برخی پلتفرم های مطرح دنیا که خود را مالک انحصاری حوزه فناوری اطلاعات می دانند، در طول سالیان متمادی با اتخاذ سیاست های انحصارگرایانه و استاندارهای چندگانه، تلاش کرده‌اند مانع از رشد و توسعه فناوری در ایران عزیز شوند و این اولین باری نیست که به بهانه تحریم، مردم ما و حتی کاربران ایرانی سرتاسر دنیا را از نعمت استفاده از محصولاتی که ساخته جوانان متخصص همین مملکت است محروم می‌کنند. اگرچه این موضوع با بهانه های مختلف به دفعات انجام شده است، اما تکرار آن در شرایط فعلی که سکوهای ایرانی در زمینه های مختلف توسعه خوبی پیدا کرده و مردم هم به استفاده از آنها رغبت نشان داده‌اند، شائبه سیاسی بودن چنین تصمیماتی را قوت می‌بخشد.
در همین رابطه بررسی ها نشان می دهد طی چند روز گذشته چند اپلیکیشن ایرانی دیگر مانند دیوار و تپسی و دیجی‌کالا، اپلیکیشن آپ هم از فروشگاه اینترنتی گوگل پلی حذف شده اند. هنوز اظهار نظر و اطلاعیه رسمی از سوی مسوولان و مدیران مربوطه در این حوزه منتشر نشده اما در برخی خبرها به نقل از مدیر ارشد اجرایی یکی از اپلیکیشن های حذف شده از گوگل پلی اعلام شد که ضرر این مدل اتفاقات به طور کلی برای کاربران است چون نیازمندی به اپلیکیشن ها وجود دارد، بنابراین کاربران مجبور هستند اپلیکیشن را از سایر مسیرها دریافت کنند و از طرفی ممکن است برخی کاربران برای دانلود آن را از منابع نامشخص دریافت کنند.
کارشناسان در این زمینه می گویند در مساله گوگل پلی با دو چالش مواجهیم که باید از هم تفکیک شوند؛ اولی حذف اپلیکیشن‌ها از روی گوگل پلی و دومی حذف از روی گوشی. در مورد اولی به دلیل وجود کافه بازار و مایکت و … این مسئله مشکلی برای کاربران داخل ایران ایجاد نمی کند. مساله دوم اما هرچند احتمال کمتری دارد، به واسطه تسلطی که گوگل در سیستم عامل اندروید دارد، است و به این دلیل که ما نسخه بومی نداریم، این موضوع می‌تواند مشکل ساز شود.
نکته قابل توجه این است که چالش بزرگ دیگری که حذف اپلیکیشن‌ها از فروشگاه گوگل دارد برای کاربران خارجی است چراکه اپلیکیشن‌های ایرانی و داخلی نمی توانند در خارج از کشور بازاریابی کنند؛ بنابراین کاربرانی که در خارج از کشورند، برای استفاده از این اپلیکیشن‌ها باید آنها را از فروشگاه‌های داخلی دانلود و نصب کنند که این امر سخت و بعید است. همچنین گاهی اوقات حذف این اپ‌ها دلیلی فنی هم دارد که گوگل پلی اعلام می‌کند و بعد از مدتی مجدد به فروشگاه گوگل برمی‌گردند ولی همانطور که عرض شد بهانه تحریم آمریکا معمولا مهمترین دلیل حذف است.