صنعت فضایی ایران طی سال‌های گذشته همیشه خبرساز بوده است. در حالی که کشور ما به خاطر تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های گذشته امکان همکاری بین‌المللی را نداشته دانشمندان ایرانی در تمامی حوزه‌ها خودشان همه چیز را از صفر ساختند.

 

 

حسن سالاریه، معاون وزیر و رئیس سازمان فضایی ایران در گفت و گویی اختصاصی با همشهری می‌گوید که اکنون با طرح‌ریزی برنامه ۱۰ ساله فضایی، ایران خیز جدیدی در این حوزه برداشته است. به گفته سالاریه ایران بعد از پرتاب موفقیت آمیز ماهواره خیام، به یک منبع عظیم و ارزشمند تامین داده و به تصاویر ماهواره‌ای دست پیدا کرد و اکنون 2 ماهواره دیگر در انتظار پرتاب تا پایان سال جاری قرار دارند. علاوه بر این برای اولین بار پای شرکت‌های خصوصی به صنعت فضایی کشور باز شده است و در طرح راهبردی منظومه ماهواره‌ای ایران قرار است دانش‌بنیان‌ها نقشی مهم ایفا کنند. رئیس سازمان فضایی تاکید دارد که مردم باید با منافع صنعت فضایی برای زندگی‌شان آشنا شوند و باید همه بدانند که نمی‌توان آینده را بدون اطلاعات حیاتی ماهواره‌ای ساخت. به گفته سالاریه ساخت پرتابگر اکنون اولویت اصلی فضایی ایران است اما برنامه‌های دیگری از جمله آموزش فضانورد و برنامه ساخت کپسول زیستی بومی با مشاوره‌های بین‌المللی پیگیری می‌شود.

 

در طول یک سال گذشته در صنعت فضایی کشور چه گذشته و چه کارهایی صورت گرفته است؟

از شاخص‌ترین اقدامات انجام‌شده در یک سال گذشته در حوزه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان فضایی، فعال‌سازی‌ دبیرخانه شورای‌عالی فضا، شورای‌عالی فضایی و برگزاری جلسات تخصصی برای طرح‌ریزی برنامه 10ساله کشور بود. ماحصل فعال‌سازی‌ این دبیرخانه، تهیه و تصویب برنامه 10ساله فضایی کشور توسط شورای‌عالی فضا و ابلاغ آن توسط رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس شورای‌عالی فضایی کشور بود. برنامه 10ساله فضایی کشور جزئیات متنوع و اهدافی دارد که قرار است در این بازه زمانی محقق شود. در حوزه‌های فنی هم اقدامات بسیار ارزشمندی انجام گرفت که جزئیات آن را توضیح خواهم داد.

 

این جزئیات شامل چه برنامه‌هایی است؟

حوزه‌های مختلف صنعت فضایی کشور اعم از طراحی و ساخت پرتابگر، ساخت ماهواره و زیرساخت‌های توسعه پرتابگر و ماهواره و همچنین حوزه‌های مرتبط به بهره‌برداری از داده‌های فضایی و مباحث مرتبط با علوم و اکتشافات فضایی در این برنامه گنجانده شده‌است. اهداف کمی و عملیاتی نیز به‌طور شفاف مشخص شده‌است. اهداف برنامه 10ساله صنعت فضایی به‌تدریج و براساس میزان پیشرفت و تحقق بودجه به سمت جلو پیش می‌رود. از سال گذشته قراردادهای مختلفی نیز در این زمینه‌ها با بخش‌های مختلف دولتی و غیردولتی و خصوصی منعقد شده‌است. این موارد به بخش سیاستگذاری و اقدامات یک سال گذشته مربوط می‌شود.

 

پرتاب ماهواره‌ها در یک سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. می‌توانید آمار دقیق‌تری در این رابطه بگویید؟

در حوزه پرتاب، اتفاقات بسیار درخشانی طی یک‌سال گذشته افتاده‌است. پرتاب‌های بومی در بازه یک سال گذشته به همت متخصصان صنعت فضایی ایران افزایش داشته‌اند. ما 7پرتاب تحقیقاتی و عملیاتی از ابتدای دولت سیزدهم داشته‌ایم که به‌نوعی رکورد جدیدی محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، در پرتاب‌های عملیاتی، ماهواره سنجشی نور2 در اسفند1400 با موفقیت در مدار قرار گرفت. یکی از پرتاب‌های شاخص مربوط به ماهواره خیام بود که در مردادماه سال گذشته توسط پرتابگر سایوز انجام شد. تعدادی هم پرتاب‌های زیرمداری و آزمایشی داشتیم که هرکدام اهداف و دستاوردهای فنی خاص خودش را داشت. به‌طور مثال پرتاب زیرمداری بلوک انتقال مداری سامان و همچنین پرتاب‌های ماهواره‌برهای ذوالجناح و قائم صورت گرفت.

 

درباره جزئیات پروژه‌های انجام‌شده صنعت فضایی، از طراحی ساخت ماهواره گفتید؛ دقیقا چه ماهواره‌هایی در دست طراحی است؟

در حوزه طراحی و ساخت ماهواره، پروژه‌های مختلفی از سال گذشته تعریف شده است. مهم‌ترین پروژه‌های ماهواره‌ای که سال گذشته به اتمام رسید و رونمایی شد ماهواره طلوع3 بود که یک ماهواره سنجشی با دقت تصویربرداری 5متر سیاه‌وسفید و 10متر رنگی است. همچنین نمونه کیفی ماهواره ناهید2 هم که یک ماهواره مخابراتی است تحویل سازمان فضایی ایران شد. پروژه‌های دیگری هم در این زمینه داشته‌ایم که به‌تدریج تکمیل شدند و به اتمام رسیدند. این پروژه‌ها تحقیقاتی بودند و چندان رسانه‌ای نشدند، مثل محموله تحقیقاتی که سال گذشته برای رسیدن به مدار GTO که مدار مهمی در صنعت فضایی به‌حساب می‌آید تکمیل و تحویل شد. آزمون زیرمداری بلوک انتقال‌مداری نیز یک عملیات موفقیت‌آمیز تحقیقاتی در سال گذشته بود و موارد دیگر در زمینه ساخت ریزماهواره‌های مختلف تحقیقاتی، سنجشی و غیره.

 

همانطور که گفتید پرتاب شاخص ما در سال گذشته ماهواره خیام بود که توجه بین‌المللی هم به آن جلب شد. اطلاعات جمع‌آوری شده توسط خیام چه کمک‌هایی به کشور کرد؟

ما بعد از پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام، به یک منبع عظیم و ارزشمند تامین داده و تصاویر ماهواره‌ای دست پیدا کردیم. برخی داده‌های تصویری طیف‌های گوناگون به‌صورت رایگان قابل دسترسی هستند اما داده‌های تصویری دقیق مزیت‌های بسیاری دارند که توسط ماهواره خیام قابل حصول است. داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای منابع تخصصی مهمی هستند و با انجام کار حرفه‌ای و بعضا تحقیقاتی تبدیل به داده‌هایی با ارزش‌افزوده بالا برای کشور می‌شوند که در حوزه‌های مختلف مثل مدیریت منابع زمین، خشکسالی و مدیریت آب، کشاورزی، محیط‌زیست و گردوغبار و… استفاده گسترده‌ای دارند. مرحله کالیبراسیون و تست‌های در مدار این ماهواره در یک پروسه چندماهه پس از پرتاب انجام شد که از دستاوردهای مهم سال گذشته بود و از اواخر سال گذشته در حال داده‌برداری از سطح کشور هستیم.

 

امسال از کدام پروژه‌هایی که سال گذشته شروع شده، بهره‌برداری می‌شود؟

پروژه‌های ماهواره‌ای مهمی مانند نمونه پروازی ماهواره مخابراتی ناهید2، نمونه دوم ماهواره سنجشی پارس1، ماهواره سنجشی ظفر2، نمونه پروازی کپسول زیستی، نمونه پروازی بلوک انتقال مداری و برخی ماهواره‌های تحقیقاتی دیگر امسال ان‌شاء‌الله به بهره‌برداری خواهند رسید. همچنین سال گذشته چند کار بزرگ در بخش خصوصی پیگیری شد که امسال به امید خدا نخستین ثمراتش را می‌بینیم. صنعت فضایی ایران بدون ورود بخش‌خصوصی نمی‌تواند به اهداف بزرگ خود برسد. خدا را شکر طی سال‌های گذشته بخش‌خصوصی تا حدی در این صنعت شکل گرفته و ما در مرحله‌گذار از یک صنعت فضایی وابسته به دولت به صنعت فضایی مردمی و همه‌گیر هستیم. یکی از اهداف مهم دولت سیزدهم که آن را دنبال می‌کنیم، این است که تا می‌توانیم حوزه‌های صنعت فضایی که قابلیت ارائه خدمات تجاری توسط مردم دارند را فعال کنیم. این یعنی حضور بخش‌خصوصی و به تبع آن درآمدزایی و ساخت ماهواره. در گذشته بیشتر از بخش‌خصوصی صرفا در خدمات فضاپایه حوزه پایین‌دست استفاده می‌شد اما سال گذشته مسیر ورود بخش‌خصوصی به صنعت بالادست فضایی کشور با همکاری معاونت علمی و برخی نهادهای دیگر شروع و تسهیل شد.

 

مـهـم‌تـریـن پروژه‌هایـی که بخـش‌خــصـوصـی و شرکت‌های دانش‌بنیان به آن ورود کرده‌اند چه مواردی است؟

سال گذشته 2 اقدام مهم شروع شد، یکی خرید تصاویر به‌صورت تضمینی از ماهواره‌های بومی که توسط بخش‌خصوصی قرار است به انجام برسد و دیگری منظومه IOT یا اینترنت اشیا مبتنی بر ریزماهواره‌ها، موسوم به منظومه شهید سلیمانی. با فعال‌سازی‌ بخش‌های خصوصی در این حوزه تا حد خوبی پیش رفته‌ایم. قراردادهایی پایه‌ریزی شده‌اند، برخی امضا شده‌اند و یا در آینده‌ای نزدیک به امضا می‌رسند. این اتفاق بزرگی در بخش‌خصوصی برای ورود به حوزه بالادستی صنعت فضایی کشور است. این مسیر را نیز با بیشتر شدن ماهواره‌ها با قوت ادامه می‌دهیم. در حوزه خدمات فضاپایه سنجش از دور نیز با همکاری وزارت جهادکشاورزی در زمینه برآورد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی و فعال‌سازی‌ بیش از پیش بخش‌خصوصی اقدامات گسترده‌ای شروع شده است.

 

درباره ماهواره‌های مخابراتی بومی توضیح می‌دهید؟

در حوزه ماهواره‌های مخابراتی یکی از پروژه‌های مهم ما ماهواره ناهید2 است که نمونه کیفی آن سال گذشته رونمایی شد و امسال باجدیت دنبال تحویل‌گیری نمونه پروازی آن هستیم تا به سازمان فضایی تحویل شود. گام بعدی ارتقای ماهواره ناهید2 است با نام ماهواره ناهید3. این ماهواره یکی از پلتفرم‌های مهم ماهواره‌ای است که امیدواریم به‌وسیله آن، یکی از گام‌های اصلی در رسیدن به منظومه‌های ارتفاع‌پایین ماهواره‌های مخابراتی را برداریم. مشخصات فنی ناهید3 طی جلسات متعدد و مطالعات مفصل از سال گذشته تقریبا به نقطه نهایی رسیده و امسال به پژوهشگاه فضایی ایران برای طراحی و ساخت ابلاغ شده است. در پژوهشگاه فضایی نیز گروه‌های تخصصی و فنی تشکیل شده و ماهواره در فاز طراحی قرار گرفته و طراحی مقدماتی آن در حال انجام است.

 

در میان ماهواره‌های در دست طراحی و ساخت، ماهواره سنجشی هم داریم؟

بله، ماهواره طلوع3، یک ماهواره سنجشی است با دقتی که قبلا ذکر شد. کلاس بعدی طلوع4 است که دقت بالاتری دارد و می‌تواند تصاویری با حدود دقت 4متر را بگیرد و طراحی آن در حال انجام است. قرارداد ساخت این ماهواره با مجموعه صاایران بسته می‌شود تا بتوانیم منظومه‌ای از ماهواره‌های سنجشی در کلاس‌ها و دقت‌های مختلف داشته باشیم. درنظر داشته باشید که این ماهواره‌ها در کنار ماهواره خیام قرار می‌گیرند و می‌توانند خدمات بسیار ارزشمندی را در حوزه سنجش از دور به کشور ارائه کنند.

درخصوص سری ماهواره‌های پارس هم از پارس1 پا را فراتر گذاشته‌ایم و به پارس2 رسیده‌ایم. این ماهواره به لحاظ مشخصات بالاتر از طلوع4 قرار دارد که کار تحقیق و توسعه آن در حال انجام است و قاعدتا بعد از طلوع4 تحویل می‌شود. طی سال‌های گذشته گام‌های اولیه امکان‌سنجی و طراحی مفهومی آن طی شده بود و هم‌اکنون در حال تکمیل و طراحی است. با این ماهواره ما نسبتا به کلاسی از ماهواره‌های حرفه‌ای‌تر با دقت 2متر سیاه‌وسفید و 5متر رنگی می‌رسیم. بنابراین در دنیا در کلاس ماهواره‌های حرفه‌ای و به‌روز به‌حساب می‌آید. ماهواره ظفر2 هم به همت محققان صنعت فضایی و تمرکزی که مجموعه دانشگاه علم و صنعت و سازمان فضایی روی آن گذاشتند رو به اتمام است و امسال آماده پرتاب می‌شود.

 

چرا با وجود ماهواره خیام با دقت یک متر باز هم به ماهواره‌های دیگری نیاز داریم؟

ماهواره‌های سنجشی دقیق به‌تنهایی معمولا استفاده نمی‌شوند. ماهواره‌ها زمان بازدید مجدد دارند. یعنی نمی‌شود از یک نقطه در هر زمانی که می‌خواهیم تصویربرداری کنیم. بنابراین باید برای تصویربرداری از یک نقطه چند روز منتظر بمانیم تا ماهواره به آن نقطه خاص برسد و تصویربرداری کند. لذا این ماهواره‌ها معمولا به‌صورت منظومه‌ای استفاده می‌شوند. نکته دیگر اینکه معمولا برای پایش سطح زمین توسط ماهواره‌ها، به قدرت تفکیک‌های متفاوت و رزولوشن‌های مختلف نیاز داریم که هر کدام کاربردها و ویژگی‌های خود را دارند. از این داده‌ها، کنار هم اطلاعاتی استخراج می‌شود که می‌توانند خیلی سریع در زمان کوتاهی ما را به هدف و اطلاعات مورد نظر آن نقطه برسانند. این تلفیق داده یک کار روتین و تخصصی در صنعت فضایی است.

 

درباره منظومه شهید سلیمانی می‌شود بیشتر توضیح بدهید؟ چرا نیاز به این منظومه داریم؟

در حوزه IOT یا اینترنت اشیا نخستین‌باری است که چنین کاری در صنعت فضایی کشور انجام می‌شود و گام مهمی است که هم بخش‌خصوصی در صنعت فضایی رشد می‌کند و هم منظومه‌سازی‌ در کشور اتفاق می‌افتد. ما تاکنون داده‌های ماهواره‌ای را به‌صورت تک‌ماهواره استفاده می‌کردیم اما در منظومه شهید سلیمانی در قالب یک منظومه کوچک از ریزماهواره‌ها، مجموعه‌ای از اقدامات و دانش‌ها و تجربیات کسب می‌شود و سرعت و حجم انتقال داده از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر را بالا می‌برد. این دانش و تجربه تا حدی برای ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای که پهنای باند بزرگ‌تری در آن استفاده می‌شود و حجم بیشتری از داده را می‌توانند جابه‌جا کنند نیز استفاده می‌شوند و همچنین ما را به جایی می‌رسانند که بتوانیم در پروژه‌های بزرگ بین‌المللی در زمینه منظومه‌سازی‌ ورود کنیم.

 

برنامه ساخت پایگاه اختصاصی فضایی در چه مرحله‌ای است؟

از دیگر اقدامات مهم صنعت فضایی ایران، ساخت پایگاه اختصاصی پرتاب ماهواره است. درست است که در کشور پایگاه‌های فضایی داریم که پرتاب از آنها انجام می‌شود ولی پایگاهی که بتوانیم در شیب‌های مختلف مداری پرتاب داشته‌باشیم تا عملا منظومه‌سازی‌ را به‌درستی انجام دهیم در ایران وجود ندارد. حاشیه دریای عمان در ایران چون در جوار اقیانوس‌ قرار دارد، محدوده زاویه‌ای یا قطاع پرتابی بالایی را ایجاد می‌کند که بسیار منحصربه‌فرد است. در جلسه اول شورای‌عالی فضایی دولت سیزدهم با دستور رئیس جمهور کار مطالعه و ساخت این پایگاه شروع شد. فرایند احداث آن از سال گذشته با جدیت با تامین مالی و انعقاد قرارداد و طراحی مقدماتی آغاز شده، ما حالا در فازی هستیم که ساخت بخش‌هایی از سایت شروع شده و به‌دنبال آن هستیم تا در کوتاه‌ترین زمان بتوانیم پرتاب‌های فضایی را از این پایگاه انجام بدهیم. این پایگاه به‌دلیل ویژگی منحصربه‌فرد و امکان دسترسی به مدارهایی با شیب‌های مختلف به‌ویژه شیب حدود 98درجه که برای ماهواره‌های خورشیدآهنگ و سنجشی مناسب است بسیار حائز اهمیت است. حتی کشورهای دیگر هم می‌توانند از ظرفیت این پایگاه برای پرتاب استفاده کنند چون در منطقه غرب آسیا این نقطه برای پرتاب منحصربه‌فرد و متعلق به ایران است.

 

وقتی صحبت از صنعت فضایی می‌شود شاید برای بسیاری از مردم منافع آن ملموس نباشد. چرا این قدر برای پیشرفت فضایی کشور تلاش می‌شود و به چه درد زندگی مردم می‌خورد؟

چه در حال و چه در آینده، حکمرانی و اداره یک کشور بدون استفاده از داده‌های فضایی و اشراف اطلاعات از طریق فضا، شدنی نیست. مثلا دوره تناوب حرکتی ماهواره دور زمین در ارتفاع حدود 500کیلومتر که ارتفاع مرسوم ماهواره‌های سنجشی است حدود 90تا100دقیقه است. این سرعت با هیچ وسیله نقلیه‌ای قابل قیاس نیست. اگر ماهواره‌های مختلف در شیب‌ها و فواصل مختلف داشته باشیم می‌شود در هر بازه چند ساعت یک‌بار از نقاط مدنظر داده‌برداری شود. مثلا در زمان زلزله یا سیل یا حادثه غیرمترقبه اشراف اطلاعاتی فقط از طریق این ماهواره‌ها با سرعت بالا امکان‌پذیر است. ماهواره‌های سنجشی چه از نوع اپتیکی و چه از نوع راداری سار مدیریت را ساده می‌کنند. مثلا اغلب در هنگام سیل به‌دلیل هوای ابری امکان تصویربرداری توسط ماهواره سنجشی اپتیکی ممکن نیست، اگر ماهواره راداری سار داشته باشیم با سرعت خیلی بالا می‌شود از میزان خسارات و خرابی‌ها و وضعیت موجود اطلاعات کسب کرد. این کار به خدمت‌رسانی دقیق و به موقع و اثربخش برای مردم کمک قابل توجهی می‌کند. در بحث کشاورزی نیز داده‌های ماهواره‌ای، در پایش دوره‌های مختلف رشد گیاه اطلاعات ارزشمندی در اختیار کشت و صنعت‌ها قرار می‌دهد که با استفاده از این داده‌ها، علاوه بر صرفه‌جویی در نهاده‌های زراعی و مصرف آب، می‌توان اقدامات پیشگیرانه انجام و از خسارت‌های کــــلان جلوگیری کرد. در زمینه محیط‌زیست نیز شناسایی کانون‌های گردوغبار یکی از کاربردهای مهم داده‌های ماهواره‌ای است. برآورد سطح زیرکشت، مدیریت کشت، مدیریت منابع آبی و مدیریت سطح دریاچه پشت سدها و غیره نیز همه به داده‌های ماهواره‌ای نیاز دارند. ماهواره‌های مخابراتی و ناوبری از سمت مردم بیشتر شناخته و استفاده می‌شوند. امروزه از ماهواره‌های ناوبری برای تامین داده‌های نرم‌افزارهای مسیریاب استفاده می‌شوند. در آینده نزدیک پیش‌بینی می‌شود حمل‌ونقل کالا اغلب به‌صورت خودکار یا نیمه‌خودکار انجام شود. بدون داده‌های ناوبری فضایی این کار ممکن نیست. در مناطقی که امکان ارائه خدمات ارتباطی وجود ندارد از طریق ماهواره‌های مخابراتی این امر امکان‌پذیر است. این بروز و ظهور را ممکن است عامه مردم متوجه نشوند ولی این خدمات حاصل صنعت فضایی کشور است.

 

پرتاب ماهواره خیام نخستین پرتاب بین‌المللی ایران بود که با سایوز انجام شد و همین بحث داغی درباره ایرانی یا روسی بودن ماهواره خیام ایجاد کرد؛ درباره همکاری فضایی روسیه و ایران توضیح می‌دهید؟

دقت ماهواره خیام یک متر است که دقتی منحصربه‌فرد است و این فناوری در اختیار برخی کشورهاست. در بازه زمانی که این قرارداد منعقد شد ما ماهواره با دقت یک متری نداشتیم. ایران درواقع زمانی سراغ قرارداد با کشورهای خارجی می‌رود که برای پروژه، تجهیزات مورد نیاز را در داخل نداشته و برای رفع نیاز در کشور به آن احتیاج داشته باشد. در مورد خیام هم همین اتفاق افتاد. یک طراحی ابتدایی متناسب با نیاز کشور انجام دادیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که توانایی ساخت آن را در مدت کوتاه نداریم. بنابراین سراغ کشورهایی رفتیم که در زمان قرارداد صاحب توانمندی بودند و روسیه نیز این کار را قبول کرد. این ماهواره توسط یک شرکت معتبر روس با نظارت ایران و متخصصان کشور ساخته شد و دستاوردها و تجربیات زیادی برای صنعت سنجش از دور بومی و در کل، صنعت فضایی ایران داشته است. لازم به ذکر است که صنعت فضایی ایران به‌صورت بومی در حال رشد است که بسیار مهم و راهبردی است. بعد از پرتاب ماهواره خیام، همکاری‌ها با روسیه در حوزه فضایی توسعه پیدا کرده است؛ با این رویکرد که منجر به افزایش سرعت در توسعه صنعت فضایی بومی در جنبه‌های گوناگون شود.

 

در سال‌های گذشته شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت فضایی ورود کردند تا اکوسیستم فضایی کشور شکل جدی‌تری به‌خود بگیرد. به شکل خاص درباره منظومه شهید سلیمانی شرکت‌های دانش‌بنیان چه نقشی دارند؟

می‌توانم بگویم که پروژه منظومه شهید سلیمانی برای صنعت بخش‌خصوصی ما در حوزه فضایی یک پروژه بی‌بدیل است. ما معتقدیم صنعت فضایی بومی اگر بخواهد به مرحله تجاری‌سازی و صنعتی‌سازی‌ برسد و در دنیا نقش ایفا کند باید به بخش‌خصوصی اعتماد کند. دولت هم باید ظرفیتی را برای شکل‌گیری بخش‌خصوصی ایجاد کند. این توانمندی در این بخش به اندازه بخش دولتی وجود دارد، ضمن اینکه به‌واسطه انعطاف‌پذیری بخش‌خصوصی و کمتر بودن قوانین دست و پاگیر در انعقاد قراردادها و به‌کارگیری نیروهای انسانی نخبه کار بهتر پیش می‌رود. منظومه شهید سلیمانی چند ده ماهواره دارد که باید در مدار قرار بگیرد. ما بخش اول را سال گذشته شروع کرده‌ایم و امسال قرارداد آن منعقد و کار توسط بخش‌خصوصی شروع می‌شود. این منظومه مربوط به اینترنت اشیاست، یعنی داده‌های حسگرهای گوناگون از سطح زمین جمع‌آوری و این داده‌ها از طریق ایستگاه‌های ارسال داده، به ماهواره یا ماهواره‌هایی که در دید ایستگاه قرار دارند، ارسال می‌شوند و سپس ماهواره‌هایی که این داده‌ها را دریافت کرده‌اند، آن را به یک یا چند ایستگاه مرکزی ارسال می‌کنند. با این فرایند می‌توان کار جمع‌آوری و ارسال داده‌ها از سراسر کشور را با سرعت بالا انجام داد.

 

این منظومه می‌تواند برای فراهم کردن اینترنت ماهواره‌ای هم فعالیت کند؟

پهنای باند برای دریافت و انتقال داده این منظومه کم است و می‌تواند داده‌های با حجم کم مناسب با کاربری IOT را جابه‌جا کند. اما این منظومه می‌تواند پایه و بنیان پیشرفت ما برای داشتن منظومه‌های ماهواره‌ای برای اینترنت ماهواره‌ای جهت پوشش نقاط دورافتاده شود.

 

در سال‌های اخیر کشورهای همسایه مثل عربستان و امارات فضانورد به فضا اعزام کرده‌اند. ترکیه هم برنامه مشابهی اعلام کرده است. ایران برنامه‌ای برای اعزام فضانورد دارد؟

سرفصل علوم و اکتشافات فضایی که در برنامه 10ساله صنعت فضایی کشور آمده است، صرفا اختصاص به حوزه فضانوردی ندارد؛ بلکه فضانوردی جزئی از این سرفصل است. بحث زیست فضا، استفاده از منابع سایر سیارات و سیارک‌ها و اجرام فضایی، اقلیم، توسعه رصد اپتیکی و راداری و نجوم و… از سرفصل‌های علوم فضایی است که در برنامه وجود دارد. ما با جدیت حوزه زیست فضا را دنبال می‌کنیم و برنامه‌های اجرایی برای آن داریم ازجمله آموزش فضانورد. برنامه مدونی برای ساخت کپسول زیستی بومی داریم و در این مسیر از مشاوره‌های بین‌المللی برای توسعه کپسول زیستی مطابق با استانداردهای جهانی کمک می‌گیریم. سایر حوزه‌های اکتشافات فضایی را هم پیگیری می‌کنیم. در برنامه‌ها اولویت‌بندی داریم ولی چیزی متوقف نمی‌شود. در آینده خبرهای خوبی در این رابطه به همت دانشمندان فضایی ایران خواهیم داشت.

 

همکاری بین‌المللی جدیدتری داریم؟

همکاری‌های بین‌المللی ما 2بخش دارد؛ در بعضی ازکشورها برنامه داریم خدمات حوزه فضایی ارائه دهیم و در برخی دیگر خدمات می‌گیریم. ما دنبال کشورهایی هستیم که از خدمات ایران در حوزه صنعت فضایی استفاده کنند. بسیاری از کشورهای منطقه برای همکاری با ایران در حوزه‌های ایجاد اپراتورهای ماهواره‌ای، ساخت ماهواره و استفاده از خدمات سنجش از دور مبتنی بر داده‌های ماهواره‌ای ابراز علاقه کرده‌اند. در سال گذشته هم تفاهمنامه‌هایی با روسیه در حوزه پرتاب و همچنین توسعه صنعت ماهواره و زیرساخت‌های آزمایشگاهی امضا شد.

 

حرکت ایران به سمت ماهواره‌های راداری

ماهواره‌های مرسوم سنجشی اپتیکی محدودیت‌هایی ازجمله تأثیرپذیری از وضعیت آب‌وهوایی دارند و تصویربرداری آنها می‌تواند در شرایط جوی نامساعد مختل شود. با بلوغ صنعت فضایی در کشور، ما به سمت ماهواره راداری سار بومی خیز برداشته‌ایم. کارهای مقدماتی و مطالعات اولیه و مشخصات فنی آنها در سال‌های گذشته انجام شد و امسال پروژه را به مرحله‌ای رسانده‌ایم که می‌شود آن را رسما شروع کرد و کار طراحی و ساخت را آغاز کنیم. این ماهواره، کشور را به یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای رصد که فارغ از هر شرایط جوی می‌تواند سطح زمین را پایش کند مجهز می‌کند. در دنیا ماهواره‌های راداری سنجشی را در بسیاری موارد به‌عنوان پشتیبان ماهواره‌های اپتیکی سنجشی درنظر می‌گیرند و سطح تکنولوژی آنها بسیار بالاست و در کنار ماهواره‌های سنجشی اپتیکی می‌توانند طیف وسیعی از داده‌های فضایی را در سنجش از دور فراهم کنند.