زارعیان: چالش اصلی اپراتورهای کشور در توسعه فناوری، فرکانس است
معاون تجاری و خدمات مشتریان شرکت مخابرات ایران گفت: آنچه برای فرکانس در ایران اتفاق افتاده است پاسخگوی نیاز اپراتورها نیست برای توسعه نسل پنجم درکشور دولت نباید تنها به دنبال فروش فرکانس باشد؛ چرا که با حق سهم بالایی که از محل درآمد اپراتورهای همراه دارد فقط با اختصاص درست فرکانس و اصلاح تعرفه‌ها می‌تواند سهم خود را چندین برابر افزایش دهد، از سویی تخصیص نامتعارف فرکانس به یک اپراتور فقط بر اساس مزایده ممکن است، اپراتور برنده را به سمت فرکانس فروشی سوق دهد.
داوود زارعیان، معاون تجاری و خدمات مشتریان شرکت مخابرات ایران در تشریح این موضوع در یادداشت نوشت:
با ورود تلفن همراه به ایران «فرکانس» به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع خدا خدادی، مورد توجه قرار گرفت و متولیان آن به یک باره متوجه شدند که باید برای آن برنامه ویژه‌ای داشته باشند. تا قبل از این بخشی از فرکانس در اختیار صداوسیما و بخش دیگر آن در بخش هایی مثل رادیو آماتوری، بی‌سیم و … مورد استفاده قرار می گرفت.
از سال های بسیار دور هم، اداره کل ارتباطات رادیویی زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن وقت متولی ساماندهی و استفاده درست از فرکانس در کشور بود و حتی در سطح بین الملل هم این ادراه کل به عنوان نماینده ایران حضور می‌یافت. در سال ۱۳۸۲ با تغییر ساختار در وزارت مذکور و تشکیل سازمان تنظیم مقررات، این اداره کل نیز در زیرمجموعه این سازمان با همان وظایف قبلی و البته با نگاه جدی تر به موضوع فرکانس پرداخت.
اتحادیه بین المللی ارتباطات دور که به عنوان یک نهاد تخصصی در زمینه ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می کند، تخصیص طیف فرکانس رادیویی و مدارهای ماهواره‌ای، توسعه استانداردهای فنی برای اطمینان از اتصال یکپارچه شبکه‌ها و فناوری‌ها و همچنین تلاش در جهت بهبود دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات به جوامع محروم در سرتاسر جهان، را به عهده دارد و بخش رادیویی به عنوان یکی از سه رکن اصلی آن محسوب میشود.
باندهای فرکانسی تلفن همراه در ایران
در ایران باندهای فرکانسی مختلف که به واسطه آنها، سرویس های مکالمه و اینترنت همراه به کاربران ارایه میشود وجود دارد؛ باندهایی شامل ۹۰۰ – ۱۸۰۰و یا dcs و همین طور باندهای ۳G و LTE.
باند GSM
شبکه‌های GSM در تعدادی از دامنه‌های حامل فرکانس‌های مختلف عمل می‌کنند (جدا شده به محدوده فرکانس GSM برای ۲G و باند فرکانس UMTS 3G)، با عملکرد اکثر شبکه‌های GSM 2G در باندهای ۹۰۰ مگاهرتز یا ۱۸۰۰ مگاهرتز است که این باند کاملاً اختصاص داده شده بود، باندهای ۸۵۰ مگاهرتز و ۱۹۰۰ مگاهرتز در عوض استفاده شد (برای مثال کانادا و ایالات متحده) در موارد نادری باندهای فرکانس ۴۰۰ و ۴۵۰ مگاهرتز در برخی از کشورها اختصاص یافت؛ چرا که آنها قبلاً برای سیستم نسل اول مورد استفاده قرار گرفته بودند.
باند DCS
این باند که شامل بازه فرکانسی ۱۷۱۰-۱۸۸۰ مگا هرتز می باشد و در ایران به عنوان باند ذخیره جهت برقراری مکالمه بکارگیری می شود و به واسطه این باند، اپراتورهای ایرانسل و همراه اول و رایتل، اقدام به ارایه اینترنت نسل چهار خود می‌کنند.
باند ۳G
این باند در ایران جهت برقراری تماس و مکالمه بر روی بازه فرکانسی ۲۱۱۰-۲۱۱۷۰ مگا هرتز هستند. این بازه مورد مصرف اپراتور رایتل جهت ارایه سرویس مکالمه، همراه اول برای نسل سوم و همین طور اپراتور ایرانسل جهت ارایه مکالمه و نسل سوم شبکه اینترنت است.
باند LTE
ایرانسل اولین اپراتوری بود که نسل چهارم اینترنت را در ایران ارایه نمود. این شبکه در بازه فرکانسی باند ۱۸۰۰ و ۲۶۰۰ مگاهرتز ارایه می گردد، برای نمونه همراه اول در باند سوم و در بازه ۱۸۰۰ مگاهرتز و باند ۷ در بازه ۲۶۰۰ جهت استفاده نسل چهارم است، همچنین شرکت خدمات ارتباطی رایتل، از بازه فرکانسی باند ۱۸۰۰ و باند سه برای ارسال نسل چهارم خود استفاده می‌نماید.
فرکانس نسل پنجم تلفن همراه
نسل پنجم تلفن همراه یا ۵G پیشرفته‌ترین معماری در شبکه‌های ارتباطی است که به عنوان یک استاندارد و سیستم دیجیتال جدید برای انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. ۵G چیزی حدود ۱۰ تا ۲۰ برابر سریع‌تر از فناوری نسل قبل خود یعنی ۴G عمل می‌کند.
این فناوری جدید از طیف موج میلی‌متری بهره می‌برد که امکان استفاده از دستگاه‌های بیشتر در یک منطقه جغرافیایی مشخص را به همراه دارد. به عنوان مثال، هنگام استفاده از فناوری ۴G تنها امکان پشتیبانی از حدود چهار هزار دستگاه هوشمند متصل به شبکه در هر کیلومتر مربع وجود دارد، این در حالی است که فناوری ۵G توانسته این عدد را به حدود یک میلیون دستگاه افزایش دهد. کارشناسان معتقدند باند ۷۰۰ و ۸۰۰ برای این فناوری باند مناسبی است .
باند ۷۰۰- ۸۰۰
قبل از تشکیل قانون وزارت ارتباطات، فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰ در اختیار سازمان صداوسیما بوده و علی رغم اینکه این سازمان از فرکانس مذکور استفاده نمی‌کند حاضر نیست آن را به وزارت ارتباطات پس دهد حال آنکه کارشناسان معتقدند برای توسعه تلفن همراه و به ویژه نسل پنجم این فرکانس حیاتی است، اما دعوا بر سر آن در ۱۰ سال گذشته به جایی نرسیده است.
وزارای قبلی ارتباطات و فناوری اطلاعات به ویژه آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم معتقد بود باید این فرکانس که حداکثر ۲۵ درصد مورد استفاده قرار می‌گیرد به وزارت برگردد تا با هزینه کمتر بتوان اینترنت همراه را توسعه داد، اما در نقطه مقابل تقی پور، وزیر اسبق ارتباطات معتقد بود که قانون در این زمینه سکوت کرده است و لذا باید فرکانس در دست صداوسیما بماند. او مشکل کمبود فرکانس را فقدان الگوی مناسب توزیع آن می‌داند . در هر صورت باید بپذیریم که فرکانس منبع کمیابی است و جدا از مباحث قانونی و حقوقی باید در اختیار نهادی باشد که از آن استفاده بهتری می کند.
اهمیت فرکانس برای اپراتورهای همراه
اپراتورهای همراه تا زمانی که ارائه دهنده خدمات صوت بودند به فرکانس به عنوان یک منبع حیاتی توجه کمی داشتند، ولی در حال حاضر پهنای باند فرکانسی اپراتورها برای توسعه نسل های بالاتر باید چند برابر شود. در حال حاضر کل پهنای باند فرکانسی اپراتورها حدود ۱۸۰ مگاهرتز است و طی سال های آینده برای توسعه نسل های بالاتر ارتباطی این مقدار باید به چندین برابر برسد.
به نظر می رسد فرکانس چالش اصلی اپراتورهای ایرانی در توسعه فناوری LTE است. با فرکانس های کنونی توسعه نسل چهار به سختی می تواند پاسخگوی نیاز مشتریان باشد و ضروری است رگولاتور از اکنون برای اختصاص حداقل ۶ گیگاهرتز فرکانس، نقشه راه توسعه داشته باشد. شاید بد نباشد در این زمینه الگوی چین مد نظر قرار گیرد؛ چرا که چین در حال حاضر سه اپراتور بزرگ دارد که در جهان نمونه آنها وجود ندارد.
آنچه برای فرکانس در ایران اتفاق افتاده است پاسخگوی نیاز اپراتورها نیست و اگر دولت می خواهد در آینده توسعه نسل پنجم را با ویژگی‌های گفته شده در کشور توسعه دهد، باید آنچنان به دنبال فروش فرکانس نباشد؛ چرا که با حق سهم بالایی که از محل درآمد اپراتورهای همراه دارد فقط با اختصاص درست فرکانس و اصلاح تعرفه‌ها می تواند سهم خود را چندین برابر افزایش دهد، از سویی تخصیص نامتعارف فرکانس به یک اپراتور فقط بر اساس مزایده ممکن است اپراتور برنده را به سمت فرکانس فروشی سوق دهد.