معاون مرکز فناوری اطلاعات آموزش و پرورش: اینترنت مدارس باید مثل آب و برق رایگان باشد
معاون مرکز فناوری اطلاعات آموزش و پرورش «بهامین تختایی» معتقد است پروژه هوشمندسازی و اینترنت پهن‌باند مدارس به قدر کافی و در عمل نتوانسته است در پروژه آموزش و افزایش بهره‌وری دانش‌آموزان موثر باشد و دلایلی مثل سپردن این طرح به بخش خصوصی موجب ایجاد شکاف بین دسترسی مدارس به اینترنت شده‌است. او معتقد است اینترنت در مدارس، باید مثل آب و برق که یک الگوی مصرف دارد، رایگان باشد.
بهامین تختایی معاون مرکز فناوری اطلاعات آموزش و پرورش در رابطه با پروژه هوشمندسازی مدارس می‌گوید: ما تا حدی بحث ردیف بودجه هوشمندسازی مدارس را دنبال می‌کنیم، اما بعد از جریان کرونا و پلتفرم‌هایی مثل شاد پروژه هوشمندسازی مدارس شدت گرفت، چون معلم‌ها بیش از گذشته با این فرآیند عجین شده بودند و باید در شاد تولید محتوا می‌کردند.
او ادامه می‌دهد: بارها گفته‌ام که اینترنت در مدارس، باید مثل آب و برق که یک الگوی مصرف دارد، رایگان باشد، چون الان همه کار مدرسه به اینترنت وابسته است. اگر واقعاً بخواهیم بحث آموزش مجازی و آموزش‌های ترکیبی را در مدارس پیاده کنیم اینترنت یک الزام است.
طبق گفته او: آذر ماه سال گذشته یک سری بخشنامه مبنی بر آموزش ترکیبی ابلاغ شد و برای اجرایی کردن این بخشنامه مطمئنا لازم است اینترنتی در مدرسه وجود داشته و در سطح کلاس درس قابل استفاده باشد تا بتوان از آموزش ترکیبی استفاده کرد.
روند هوشمندسازی مدارس
تختایی در ادامه می‌گوید: طرح هوشمندسازی مدارس به سال‌ها قبل برمی‌گردد. حدود سال‌های ۸۸ و ۸۹ در شهر تهران روی چکیده‌ای از وضعیت استفاده از فناوری در کلاس‌های درس، مطالعات تطبیقی انجام شد و از سال ۹۰ شیوه‌نامه‌ای به مدارس ابلاغ شد که آنها را وادار کرد به سمت هوشمندسازی بروند.
در واقع فلسفه اصلی هوشمندسازی، این است که در کلاس‌های درس بتوان از ابزار فناوری برای افزایش کیفیت یادگیری استفاده کرد. امکاناتی مثل آزمایشگاه مجازی یا تور گردشگری مجازی مثل پاسارگاد و تخت‌جمشید.
در مسیر تجهیز و آماده‌سازی
تختایی با اشاره به اینکه چندین لایه برای هوشمندسازی مدارس در نظر گرفته شده است می‌گوید: در لایه اول تامین حداقل تجهیزات برای هوشمندسازی است، بخشی تجهیزاتی است که محتوای الکترونیکی را در سر کلاس نشان دهد که حداقل نیاز آن یک کامپیوتر، یک ویدئو پروژکتور یک پرده نمایش است البته بهینه‌اش این بود که مدارس کارگاه داشته باشند و دانش آموزان خودشان بتوانند جستجو کنند و اگر نیاز بود کُد بزنند و پروژه را انجام دهند.
طبق گفته او لایه بعدی این بود که برنامه درسی یا محتواهای آموزشی وجود داشته باشد که معلم بتواند از آن استفاده کند و معلم هم به قدری توانمند باشد که بتواند از این ابزارها بهره ببرد و مدارس، شبکه دسترسی به اینترنت داشته باشند.
او با اشاره به تدوین شیوه نامه هوشمندسازی مدارس می‌گوید: اجرای این شیوه نامه از سوی آموزش و پرورش و مدارس پیش‌گرفته شد اما واقعیت آن است که حمایت‌های لازم از سوی دولت برای اجرای کامل آن صورت نگرفت ولی ماحصلش این است که مدیران خودشان دست و پایی زدند و یک رقابتی ایجاد شد و مشارکت‌های مردمی برای تجهیز مدارس هم به شدت تاثیرگذار بود.
وضعیت هوشمندسازی مدارس در شهرهای بزرگ
تختایی درباره هوشمندسازی مدارس در شهرهای بزرگ می‌گوید: بسیاری از فعالیت‌های هوشمندسازی مدارس از سمت کمک‌های مردمی صورت گرفته و با توجه به اینکه اجرای این طرح موجب رقابت در میان مدارس شد می‌توان گفت که این طرح در شهرهای بزرگ تقریبا اجرا شده است. حدود ۹۹ درصد مدارس غیردولتی، مدارس شاهد، سمپاد و هیئت‌امنائی‌ها اغلب کلاس‌هایشان به تجهیزات مورد نظر مجهز هستند اما مدارس عادی دولتی ضعیف‌تر عمل کرده‌اند. البته آنها نیز همه به یک شکل عمل نکرده‌اند مدارس دولتی که در مناطق برخوردار قرار گرفته‌اند در این زمینه پیشروتر هستند و مدارس دیگر ضعیف‌تر عمل کرده‌اند چرا که بودجه دولتی کفاف هزینه در این بخش را نمی‌دهد. اما این پروژه هنوز خیلی جای کار دارد. در این سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری خاصی برای تجهیز مدارس جاری نشده است.
پهنای باند مدارس
تختایی راجع به درصد مدارسی که به پهنای باند متصل هستند نیز می‌گوید: بررسی‌های سال گذشته نشان می‌دهد که ۸۷ درصد مدارس به پهن‌باند دسترسی دارند. در مدارس شهری این عدد به بیش از ۹۰ درصد رسیده است و در مدارس روستایی زیر ۸۰درصد است.
طبق گفته او شروع این پروژه به ۱۲ سال پیش باز می‌گردد و سال ۸۱ که موضوع اتصال هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات مطرح شد. از نظر او تا کنون مدارسی که می‌توانستند متصل بشوند، متصل شده‌اند. الان وظیفه همه مدارس این است که در سامانه دانش‌آموزی اطلاعاتشان را ثبت کنند.
او در توضیح وضعیت اتصال مدارس می‌گوید: خود مدارس یک کارتابل دارند و باید در این سیستم ثبت کنند، قاعدتا همه مدارس به نحوی وصل هستند. چون ثبت نمره توسط معلم، ثبت‌نام دانش‌آموز، صدور کارنامه و غیره سیستمی صورت می‌گیرد، پس ناگزیرند همه مدارس وصل باشند اما ممکن است برای یک مدرسه کابل کشیده نشده باشد ولی عملا دسترسی مدیر فراهم است. حالا یا با اینترنت موبایل خودش کار می‌کند یا روش دیگر.
طبق گفته او در شرایط فعلی در بُعد دسترسی اداری الان مشکلی نیست. او در مورد اتصال مدارس تهران می‌گوید: اتصال ۱۰۰ درصد مدارس تهران به اینترنت برقرار شده است اما واقعیت این است که دانش‌آموزان از آن بهره‌ای نمی‌برند و بیشتر کارهای اداری از طریق آن انجام میشود در اصل دسترسی برای مدیر یا دفتردار فراهم شده است. چرا که پهنای باندی که در اختیار مدارس قرار می‌گیرد آنقدر کم است و مخصوصا در طرح اتصال مدارس از طریق مخابرات، آنقدر کیفیت اینترنت پایین است که عملا استفاده آموزشی از آن امکان‌پذیر نیست.
معاون مرکز فناوری اطلاعات آموزش و پرورش با اشاره به تفاهمنامه‌ای که با وزارت ارتباطات برای اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات امضا شده است می‌گوید: لیست مدارس برای اتصال در اختیار وزارت ارتباطات قرار گرفته است و قرار است تا سه سال آینده مدارس شهری را به فیبر نوری و بحث اینترنت پرسرعت متصل کنند.
او در مورد چالش‌های اجرای این طرح می‌گوید: یکی از چالش‌های اجرای این طرح انتخاب مدارس پردرآمد از سوی اپراتورهای ارائه دهنده خدمات اینترنتی است. اپراتورها براساس مدل تجاری خود کار می‌کنند و طبیعی است طرفدار مناطقی باشند که بتوانند هزینه اینترنت را ساده‌تر پرداخت کنند.
بودجه‌ای برای مدارس دیده نشده است
تختایی می‌گوید بودجه خاصی در زمینه اینترنت مدارس دیده نشده است، او توضیح می‌دهد: سال اول اتصال را رایگان انجام می‌دهند و مودم را تحویل مدرسه می‌دهند و تا یک سال هم رایگان ساپورت می‌کنند و اینترنت ماهانه مدرسه رایگان است ولی از سال دوم مدارس باید هزینه اینترنت را پرداخت کنند. اصطلاحا مشتری را نمک‌گیر کرده‌اند.
او ادامه می‌دهد: اگر بودجه این موضوع در ردیف بودجه مدارس دیده نشود، که تاکنون دیده نشده و ما تاکنون چندبار هم درخواست کرده‌ایم، مطمئناً سال بعد نمی‌توانند از آن استفاده کنند. چون همین الان هم مدارس خیلی از استان‌ها که اینترنت آنها از خط ADSL که هزینه‌اش کمتر است، تامین میشود، می‌گویند مخابرات خط تلفن ما را قطع کرده و گفته شما چند میلیارد بدهکار هستید.
طبق گفته او: اگر قرار باشد دولت هزینه اینترنت مدارس را تامین نکند و مدارس نیز به تبع قادر به پرداخت هزینه اینترنت نباشند طبیعی است که مخابرات استانی پس از مدتی تلفن مدارس را قطع می کند و در نهایت اداره آموزش و پرورش نیز می گوید مدارس از اینترنت استفاده نکنند. در اصل دولت باید به صورت جدی به این موضوع فکر کند.