حجم بازار تحول دیجیتالی خاورمیانه تا ۱۰ سال آینده به ۲۹۸ میلیارد دلار می‌رسد
حجم بازار تحول دیجیتالی منطقه منا (شمال آفریقا و خاورمیانه) در سال ۲۰۲۱ به ۳۱.۷ میلیارد دلار رسید. با نفوذ گسترده دیجیتالی‌سازی در صنایعی همچون BFSI (بانکداری، خدمات مالی و بیمه)، خودکارسازی، درمان، IT و تلکام و خرده‌فروشی، انتظار می‌رود حجم کلی بازار تحول دیجیتالی منا در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۲.۷ درصد به حدود ۲۹۸.۲ میلیارد دلار برسد.
طبق بررسی‌ها، عربستان، امارات، قطر و مصر در بین کشور‌های این منطقه بیشترین سهم را از ابزارهای تحول دیجیتالی دارند و سهم بازار صنعت IT و تلکام نیز پس از BFSI و بخش درمان در رده سوم قرار می‌گیرد.
تحول دیجیتالی به عبارت ساده روندی است که بر اساس آن تکنولوژی‌هایی مثل هوش مصنوعی، کلان‌داده، رایانش ابری و غیره برای بازسازی یا تحول محصولات، فرایند‌ها و فناوری تمام بخش‌های کسب‌وکار به کار می‌روند. به همین ترتیب، از راه‌حل‌ها، خدمات و پیشرفتهای خاص منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به عنوان تحول دیجیتالی منا یاد می‌کنیم.
بازار تحول دیجیتالی منا حدود ۱۵ درصد از بازار تحول دیجیتالی جهانی را تشکیل می‌دهد. کشور‌های منطقه خاورمیانه به دلیل روش‌های مختلف اجتماعی-اقتصادی و حاکمیتی، نوسان درآمد بالایی دارند با این همه، در حال حاضر شاهد پیاده‌سازی چندین طرح دولتی و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در حوزه تحول دیجیتالی در این منطقه هستیم.
تحول دیجیتالی تکنولوژی‌های مختلفی از جمله ابر، خودکارسازی و اینترنت اشیا (IoT) را زیر چتر خود دارد که در صنایع متعدد و برای رسیدن به اهداف به کار می‌روند. در برخی کشورها، از جمله کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC)، کسب‌وکارهای دولتی نقش پررنگ‌تری در تحول دیجیتالی دارند. همچنین چند شرکت بین‌المللی نیز راه‌حل‌ها و خدمات تحول دیجیتالی این منطقه را ارائه می‌کنند که البته سلطه آنها بر منطقه به مانعی برای ورود شرکت‌های جدید و رقابت بیشتر تبدیل شده است.
انتظار می‌رود در دوره پیش‌بینی‌شده (از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲)، فاکتورهایی مثل نفوذ بیشتر اینترنت، لزوم نوآوری و کاهش هزینه و طرح‌های حمایتی دولت به رشد بازار تحول دیجیتالی در منا کمک کند.
نفوذ هرچه بیشتر ارائه‌دهندگان بین‌المللی تکنولوژی دیجیتالی در کشور‌هایی همچون امارات، قطر و مصر هم تاثیر مثبتی بر روند تحول دیجیتالی منا در ۱۰ سال آینده دارد.
مقایسه وضعیت بازار تحول دیجیتالی منا در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ با چشم‌انداز سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲
با اینکه تحول دیجیتالی منطقه منا در سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۸.۹ درصد رشد کرده است، اما انتظار می‌رود نرخ رشد مرکب سالانه این بازار از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ به ۲۲.۷ درصد افزایش یابد.
از جمله دلایل این رشد مثبت، افزایش تعداد کاربران گوشی هوشمند در این منطقه است. بر اساس گزارش مرکز تحقیقاتی ویلسون (Wilson Center)، مصرف اینترنت این منطقه در دوران همه‌گیری ۱۱ درصد افزایش یافته است. در این دوره، سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های تکنولوژی و به‌ویژه استارت‌آپ‌های فین‌تکی نیز بیشتر شده است.
افزون بر این، توسعه خدمات ۵G نیز تاثیر مثبتی بر روند رشد بازار تحول دیجیتالی این منطقه دارد. دسترسی مردم به گوشی هوشمند و اینترنت باعث میشود ارتباط موبایلی و اینترنتی هم برای شرکت‌ها اهمیت بیشتری پیدا کند. بر اساس داده‌های سال ۲۰۲۱ مک‌کینزی، امارات و عربستان بیشترین نرخ نفوذ اینترنت منطقه را دارند و با توجه به نرخ نفوذ ۷۰ درصدی در مصر، بازار این کشور بیشترین پتانسیل رشد را در منطقه دارد.
درصد کاربران اینترنت کشور و تعداد مشترکان اینرتنت ثابت و همراه در ازای هر صد نفر
در نتیجه شرکت‌هایی که تخصص فنی لازم را ندارند به‌اجبار برای افزایش مشارکت مصرف‌کنندگان باید از شرکتی با مهارت لازم کمک بگیرند. بنابراین گسترش دیجیتالی‌سازی و به‌کارگیری هرچه بیشتر تکنولوژی‌های پیشرفتهای همچون هوش مصنوعی، ابر و اینترنت اشیا، به رشد بازار تحول دیجیتالی منا کمک می‌کند.
کدام روند‌های مهم، بازار تحول دیجیتالی منا را رهبری می‌کنند؟
بر اساس تحقیقات مشترک اکسنچر (Accenture) و مایکروسافت، ۸۰ درصد از شرکت‌های منطقه منا برای بهبود فعالیت‌های تجاری خود به تکنولوژی‌های دیجیتالی روی آورده‌اند.
از این رو، شرکت‌های متعددی همچون خدمات وب آمازون (AWS)، بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده ابری جهان، وارد بازار این منطقه شده‌اند. AWS سه پایگاه فعال در امارات دارد و در حال ساخت پایگاه ابری جدیدی در اسرائیل است.
علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌ها هم برای ارائه راه‌حل‌های ابری در این منطقه به شراکت و همکاری روی آورده‌اند. برای مثال، شرکت آرامکو عربستان به‌تازگی برای فعالیت در زمینه رایانش ابری با شرکت VMware همکاری کرده است.
افزایش کاربران اینترنت این منطقه باعث شده شرکت‌ها برای دسترسی به مشتریان بیشتر، فعالیت دیجیتالی خود را بیشتر کنند. پیشرفت هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل نیز این امکان را برای چندین فروشنده تحول دیجیتالی فراهم کرده تا راه‌حل‌ها و خدمات خود را در اختیار مشتریان این منطقه بگذارند.
چشماندازها به تفکیک کشور
چرا امارات به عنوان یک بازار بزرگ تحول دیجیتالی شناخته میشود؟
دولت امارات ابتکار عمل‌های متعددی برای بهبود عملکرد حاکمیت تحول دیجیتالی در دستور کار خود دارد. این راه‌حل‌ها و خدمات دیجیتالی با ایجاد پلتفرم پیش‌بینی آینده، به دولت در ساخت مدل‌های آینده بخش محیط‌زیست و درمان کمک می‌کند. دولت این کشور همچنین قرار است اقداماتی را به منظور آماده‌سازی امارات برای صنعت ۴.۰ به اجرا بگذارد.
تکنولوژی ۵G در امارات فراگیر شده و نرخ نفوذ اینترنت این کشور هم بالاست. شرکت‌های اماراتی با سرعت بالایی برای ارتباط دیجیتالی برای مشتریان خود آماده می‌شوند. همین دلایل باعث قدرت گرفتن تحول دیجیتالی در امارات شده است.
رشد بازار تحول دیجیتالی در قطر چگونه خواهد بود؟
به گزارش شرکت مشاوره FMI، انتظار می‌رود بازار تحول دیجیتالی قطر با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۲.۱ درصد از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ رشد کند. قطر رشد بازار تحول دیجیتالی خود را مدیون ارائه‌دهندگان پیشتاز راه‌حل تحول دیجیتالی در این کشور است که آن هم زاده همکاری دولت با شرکت‌های IT و سرعت بالای صنعتی‌سازی است.
قطر بر اساس چشم‌انداز ۲۰۳۰ قطر، برنامه دولت این کشور، در صدد بهبود و مدرن‌سازی بخش‌های درمان و آموزش است. با توجه به برنامه‌های توسعه دولت، چندین شرکت برای ارائه خدمات و راه‌حل‌های تحول دیجیتالی به نهاد‌های خصوصی و دولتی این کشور وارد عمل شده‌اند.
دولت قطر برای شتاب بیشتر تحول دیجیتال در همکاری با شرکت مایکروسافت یک طرح توانمندسازی ملی را به اجرا گذاشته که قرار است مهارت دیجیتالی ۵۰ هزار نفر از شهروندان این کشور را تقویت کند. مایکروسافت همچنین با تاسیس مراکز داده ابری در این منطقه، باعث تقویت توان ابری این کشور شده است.
چرا مصر به عنوان یک بازار سودمند راه‌حل‌های تحول دیجیتالی شناخته میشود؟
شرکت تحقیقاتی Future Market Insights می‌گوید بازار تحول دیجیتالی مصر با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۴.۳ درصد در دوره ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲، یکی از پیشتازان توسعه در منطقه منا است.
رشد سریع صنعت ICT، طرح‌های حمایتی دولت و افزایش تعداد ارائه‌دهندگان راه‌حل تحول دیجیتالی، از جمله عوامل اصلی توسعه سریع بازار مصر به حساب می‌آیند.
به گفته ITIDA (آژانس توسعه صنعتی صنعت اطلاعات)، صنعت ICT بیشترین سرعت رشد را در این کشور دارد. چندین شرکت بین‌المللی فعالیت خود را در مصر آغاز کرده‌اند و صادرات ICT این کشور در سال ۲۰۲۱ به ۴.۵ میلیارد دلار رسید.
افزون بر این، دولت مصر طرح‌هایی برای بهبود مهارت دیجیتالی مردم این کشور در دستور کار دارد و به دنبال ایجاد اکوسیستمی در راستای مشارکت عموم در مسیر نوآوری است. همین مساله حجم بازار تحول دیجیتالی را در یک دهه آینده افزایش می‌دهد.
چشماندازها به تفکیک بخش
کدام راه‌حل بیشتر از همه در صنایع مصرف‌کننده مورد استقبال قرار می‌گیرد؟
بر اساس گزارش FMI، بخش پلتفرم هوش مصنوعی در طول این دوره ۱۰ساله با بیشترین سرعت و نرخ رشد مرکب سالانه ۲۸.۹ درصد رشد می‌کند. یکی از دلایل چنین رشدی، استفاده از پلتفرم‌های هوش مصنوعی برای صرفه‌جویی در زمان و افزایش بازدهی در صنایع مصرف‌کننده نهایی است.
هوش مصنوعی و خودکارسازی در صنایع مختلف و موارد بسیاری به کار می‌رود. یکی از فواید اصلی، خودکارسازی فعالیت‌های تکراری است. پیشرفت و توسعه هوش مصنوعی باعث میشود علاوه بر انجام وظایف بیشتر، این ابزار از لحاظ زمان و هزینه نیز عملکرد بهتری پیدا کند.
این مساله کمک شایانی به صرفه‌جویی در زمان و انرژی شرکت‌ها می‌کند. افزایش بهره‌وری و کاهش منابع مورد نیاز به صرفه‌جویی در زمان، انرژی و هزینه شرکت‌ها کمک می‌کند. به همین دلیل، استفاده از پلتفرم‌های هوش مصنوعی در این دوره ۱۰ساله با سرعت بالایی افزایش می‌یابد.
چرا استفاده از ابر در منطقه منا جذابیت پیدا کرده است؟
مزایای متعددی از جمله افزایش خلاقیت و برتری رقابتی باعث شده بسیاری از سازمان‌ها به استفاده از مدل‌های ابری روی آورند. در دنباله همین روند، اکثریت صنایع کاربردی منطقه منا هم تکنولوژی‌های ابری را در اولویت قرار داده‌اند.
همانند دیگر حوزه‌های تحول دیجیتالی، طرح‌های حمایت دولتی یکی از دلایل افزایش استفاده از تکنولوژی‌های ابری به حساب می‌آیند. شرکت‌ها در حال ایجاد مناطق ابری و نقاط دسترسی هستند و چندین شرکت تحول دیجیتالی ارائه خدماتی را آغاز کرده‌اند که گذار به ابر را امکان‌پذیر می‌کند. با استناد به همین دلایل انتظار می‌رود استفاده از ابر با بیشترین سرعت خود و با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۴.۲ درصد در ۱۰ سال آینده رشد کند.
چرا صنعت بیشترین سهم را از رشد بازار تحول دیجیتالی منا دارد؟
صنایع ارتباطات برای فعالیت به زیرساخت گسترده‌ای نیاز دارند و حفظ و نظارت بر چنین زیرساختی به‌شدت دشوار است. در نتیجه این صنایع برای بهبود عملکرد اجزا و کمک به تصمیم‌گیری بهتر در زمینه مالی، خطرات و روند کار، تحول دیجیتالی و دیگر تکنولوژی‌ها را به کار می‌گیرند.
رشد سریع IT و شرکت‌های تلکام در منطقه منا موجب شده تقاضا برای راه‌حل‌ها و خدمات تحول دیجیتالی سر به فلک بکشد و انتظار می‌رود این روند در یک دهه آینده نیز ادامه پیدا کند. این راه‌حل‌ها در بهبود خدمات و توانمندی‌ها به صنایع ارتباطات کمک می‌کنند. به همین دلایل پیش‌بینی میشود صنعت IT و تلکام با بیشترین سرعت و با نرخ مرکب سالانه ۲۹.۵ درصد در ۱۰ سال آینده توسعه پیدا کند.
میدان رقابت
رشد بازار تحول دیجیتالی منا عمدتاً ناشی از طرح‌های دولتی و چند شرکت بزرگی است که برای افزایش توانایی‌های فناورانه خود در این منطقه تلاش می‌کنند. بازیگران کلیدی منطقه برای ارائه راه‌حل‌ها و خدمات تحول دیجیتالی با صنایع مصرف‌کننده نیز همکاری می‌کنند. برای مثال:
در آوریل ۲۰۲۲، بانک فرست ابوظبی امارات برای حمایت از تحول دیجیتالی همکاری خود را با شرکت IBM آمریکا آغاز کرد. IBM قرار است در یک محیط ترکیبی ابری، پلتفرم‌های دیجیتالی این بانک را تقویت کند. بر اساس این همکاری، وظیفه بهبود اپلیکیشن بانکی و ردپای دیجیتالی بانک فرست ابوظبی نیز بر عهده IBM است.
گزارش مک‌کینزی نشان می‌ده در سه کشور مهم تحول دیجیتالی منطقه منا، بیشترین دسترسی به خدمات دیجیتالی از طریق اپلیکیشن انجام می‌گیرد.
در ماه مه ۲۰۲۲، اداره اقتصاد ابوظبی نیز یادداشت تفاهمی را برای پیشبرد تحول دیجیتالی با شرکت نرم‌افزاری SAP به امضا رساند. طرفین قرار است به واسطه این همکاری نوآوری صنعتی و تحول دیجیتالی را تسهیل و در کنار ساخت مدل‌های تجاری پیشرفته، با حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، توانمندی‌های دیجیتالی بومی را تقویت کنند.
ویپرو، اکسنچر Plc و مایکروسافت بزرگ‌ترین شرکت‌های تحول دیجیتالی منطقه منا هستند
ویپرو (Wipro)، یک سازمان بین‌المللی هندی است که در حوزه تکنولوژی اطلاعات، مشاوره و برون‌سپاری روند تجاری تخصص دارد. این شرکت خدمات مشاوره خود را در حوزه‌های مختلف از جمله رایانش ابری، امنیت سایبری، تحول دیجیتالی، رباتیک و هوش مصنوعی به مشتریانی در ۶۷ کشور جهان ارائه می‌کند.
ویپرو همواره از طریق خودکارسازی، ابر و تکنولوژی دیجیتالی در بهبود توسعه تجاری، نوآوری و اعتماد‌سازی منطقه منا نقش بسزایی ایفا کرده است. تمرکز اصلی این شرکت هندی بر ارائه راه‌حل‌های نوآورانه برای رفع پیچیده‌ترین نیازهای مشتریان در روند تحول دیجیتالی معطوف شده است.
ویپرو برای تحقق بلندپروازانه‌ترین اهداف و تثبیت کسب‌وکارهای پایدار و آینده‌نگر، از تخصص عمیق در مشاوره، طراحی، مهندسی، عملیات‌ها و تکنولوژی‌های جدید بهره می‌گیرد.
در همین راستا، ویپرو در آوریل ۲۰۲۲ هلدینگ رایزینگ (Rizing Intermediate) را که شرکت مشاوره‌ای در ایالت کنتیکت آمریکاست خریداری کرد.
شرکت اکسنچر (Accenture) نیز یکی دیگر از ارائه‌دهندگان مهم پلتفرم‌های تحول دیجیتالی در منطقه مناست. این شرکت ایرلندی-آمریکایی مستقر در دوبلین، در حوزه خدمات و مشاوره تکنولوژی اطلاعات (IT) تخصص دارد. اکسنچر خدمات و محصولات مشاوره خود را در حوزه مدیریت و تکنولوژی در اختیار مشتریانش قرار می‌دهد. این شرکت توانمندی‌ها و راه‌حل‌های مختلفی را در اختیار شرکت‌های مختلف سراسر جهان می‌گذارد و شبکه‌ای از شرکت‌های حوزه خدمات همکاری، فناوری، برون‌سپاری و مشاوره را نیز زیر چتر خود دارد.
اکسنچر همچنین عملیات‌های شرکتی از جمله تامین منابع و خرید، حسابداری و امور مالی، زنجیره عرضه، بازاریابی و فروش را نیز به نیابت از مشتریان مدیریت می‌کند. افزون بر این، اکسنچر در ارائه خدمات تخصصی صنایع مختلف از جمله بانکداری، پلتفرم اعتماد و امنیت، بیمه و خدمات بهداشتی نیز تخصص دارد.
این شرکت با استراتژی‌های مختلفی سعی دارد با افزایش نفوذ خود در بازار منا، سهم درآمدی‌اش را بیشتر کند. برای مثال اکسنچر در سال ۲۰۲۰، مرکز نوآوری توریستی دوبی، اولین مرکز نوآوری این شرکت در خاورمیانه و شمال آفریقا را راه‌اندازی کرد.
اجلاس «Investopedia» نیز به‌تازگی یادداشت تفاهمی را با بازوی خاورمیانه اکسنچر به امضا رسانده تا از تخصص این شرکت در زمینه تکنولوژی پیشرفته استفاده کند.
شرکت مایکروسافت هم یکی از غول‌‌های تکنولوژی آمریکا و مستقر در ردموند واشینگتن است. این شرکت در حوزه تولید نرم‌افزار، لوازم الکترونیکی، کامپیوتر‌های شخصی و خدمات مربوط به آن تخصص دارد. از جمله نرم‌افزارهای شناخته‌شده مایکروسافت می‌توان به بسته نرم‌افزاری آفیس، مرورگر اج و سیستم‌عامل ویندوز اشاره کرد. این شرکت همچنین محصولات مشهوری همچون کنسول‌های گیمینگ Xbox و کامپیوتر‌های سرفیس را در بخش سخت‌افزار خود دارد.
در پی ورود مایکروسافت به منطقه منا، راه‌حل‌ها و خدمات این شرکت در منطقه خاورمیانه و آفریقا به شهرت بالایی دست یافته‌اند. مایکروسافت همچنین در سال ۲۰۱۹ برای کمک به تحول دیجیتالی مشتریان، پایگاه ابری آژور و آفیس ۳۶۵ را نیز در خاورمیانه راه‌اندازی کرد.