64درصد مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند/ وزیر ارتباطات: می‌توانیم بساط فیلترشکن فروشی را جمع کنیم
دیروز در جلسه علنی مجلس و در جریان بررسی گزارش کمیسیون صنایع پیرامون بررسی کیفیت اینترنت و شاخص‌های مرتبط با آن با رویکرد چالش‌های ایجاد شده برای شهروندان و کسب‌وکارهای مجازی، نمایندگان مجلس و دولت از لزوم تسریع در توسعه شبکه ملی اطلاعات، حل مشکلات وزارت ارتباطات با شرکت مخابرات، توسعه طرح فیبرنوری، مشکلات ناشی از گسترش فیلترشکن‌ها و کندی اینترنت گفتند.
در این جلسه که به ریاست محمدباقر قالیباف، رییس مجلس و با حضور وزیر و مدیران وزارت ارتباطات و دبیر و مدیران شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی برگزار شد، گزارش کمیسیون صنایع مجلس قرائت شد و بعد از آن نیز اظهارات رییس و نمایندگان مجلس و وزیر ارتباطات ارایه شد.
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در جریان تشریح گزارش بررسی این کمیسیون گفت: یکی از مهم‌ترین پارامترهای مؤثر در ایجاد مشکلات فنی در تسهیل دسترسی کاربران به اینترنت،افزایش ترافیک شبکه از طریق استفاده از روش‌ها و نرم افرازهای موسوم به فیلترشکن است که اغلب در قالب باج افزار با ایجاد آسیب‌هایامنیتی در شبکه به جمع آوری اطلاعات مشترکین اقدام می‌کنند.
وی افزود: با وجود آنکه برخی از گزارشها از افزایش آمار استفاده کنندگان از فیلترشکن در طی چند ماه اخیر حکایت دارد، اما تاکنون گزارش دقیقی برای شفاف سازی آمار موجود، ارقام قابل ملاحظه هزینه‌هایفیلترشکن و تحمیل آن بر سبد هزینه‌های خانوارها و در نهایت ارایه راهبردهای مؤثر برای کاهش استفاده از فیلترشکن‌ها توسط مشترکین،از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ارایه نشده است.
عباس‌پور گفت: طبق بررسی‌ها ۶۴ درصد از کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند و سهم پهنای باند ناشناس به ۲۵ درصد رسیده است. طبق گزارشها، تعداد قابل توجهی از سایت‌های مورد نیاز شهروندان با اعمال تحریم و عدم دسترسی مواجه است و باید اقدامات لازم برای رفع اینمشکل صورت گیرد.
• متن کامل گزارش کمیسیون صنایع
مطابق با هدف گذاری لایحه برنامه هفتم توسعه کشور، سهم تولیدناخالص داخلی GDP از اقتصاد دیجیتال به عنوان یکی از پایه‌هایتوسعه پایدار کشور از رقم ۸ درصد در سال ۱۴۰۱ باید به سهم ۱۵ درصد در سال ۱۴۰۶ افزایش یابد. از جمله ملزومات اصلی برای تحقق هدف مذکور توانایی شبکه ارتباطی کشور برای انتقال مناسب داده‌های اطلاعاتیو بهره مندی کسب و کارهای دیجیتال محور، از اینترنت با کیفیتاست.
از جمله کاستی‌های مشهودی که می‌توان به آن اشاره کرد، کیفیتدسترسی شهروندان به اینترنت در برخی از شاخص‌های آن به عنوان بستر اصلی توسعه دولت الکترونیک و بالطبع اقتصاد دیجیتال است، که بعضا موجب نارضایتی مردم و خسارات‌های اقتصادی در حوزه کسب و کارها شده است.
در همین راستا کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی‌پیرووظیفه محوله از سوی ریاست محترم مجلس این موضوع را در دستور کار بررسی خود قرار داده که اینک گزارش آن با عنوان «بررسی کیفیتاینترنت و شاخص‌های مرتبط با آن با رویکرد چالش‌های ایجاد شده برایشهروندان و کسب و کارهای اینترنتی» در راستای اجرای تبصره ۱ماده ۱۰۷ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی‌تقدیم می‌گردد.
وضعیت برخی از شاخص‌های کیفیت اینترنت در کشور در حال حاضر مطابق با نتایج آخرین گزارشات نهادهای بین‌المللی در سال ۲۰۲۲(EGDI) ایران در بین ۱۹۳ کشور مورد ارزیابی، رتبۀ ۹۱ و در بین۴۷ کشور آسیایی ارزیابی شده، رتبۀ ۲۷ را اخذ کرده است. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ رتبه ایران ۸۹ بوده و با توجه به کاهش دو رتبه‌ای، این جایگاه نیاز به ارتقا دارد.
بر اساس گزارش‌های نهادهای بین المللی ایران در سال ۲۰۲۲ در شاخص مقرون به صرفه بودن اینترنت جایگاه ۴۸ام و در شاخص زیرساخت الکترونیکی رتبه ۴۹ام را به خود اختصاص داده و در شاخص دولت الکترونیک در رتبه ۷۹ قرار گرفته است.
بر اساس نظر سنجی‌های معتبر حدود ۶۴ درصد از کاربران از ابزارهایفیلتر شکن یا VPN استفاده می‌کنند، که برخی مداوم و برخی موردیبرای مراجعه به سکوهای مورد نظر خود بهره می‌برند. سهم پهنای باند ناشناس در شبکه کمتر از ۵ درصد بین الملل در سال گذشته به حدود ۲۵درصد در حال حاضر رسیده است.
• ارزیابی شاخص‌های توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور
با عنایت به آن که وضعیت توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور همواره محک خوبی برای توسعه و بهبود وضعیت اینترنت محسوب میشود لذا به استناد گزارش عملکرد شرکت ارتباطات زیرساخت ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، گزارش عملکرد شاخص‌های مرتبط با این حوزه و ارقام کمی‌هدف گذاری شده در پایان برنامه هفتم توسعه به شرح ذیل است.
ظرفیت شبکه IP داخل کشور: این شاخص در خردادماه سال ۱۴۰۰ برابر ۲۸ ترابیت بر ثانیه و در خردادماه سال ۱۴۰۲ میزان آن ۳۶.۵ ترابیتبر ثانیه گزارش گردیده است. هدف گذاری این شاخص در پایان برنامه هفتم توسعه، ۱۱۵ ترابیت بر ثانیه است.
ظرفیت شبکه انتقال کشور: شاخص مذکور در خردادماه سال ۱۴۰۰ برابر ۳۲ ترابیت بر ثانیه و در خردادماه سال ۱۴۰۲ برابر ۴۹ ترابیت بر ثانیه بوده است. هدف گذاری در پایان برنامه هفتم توسعه برابر ۱۳۰ترابیت بر ثانیه مقرر شده است.
توسعه شبکه کابل فیبر نوری در خردادماه سال ۱۴۰۰ برابر نیم میلیونخانوار و در خردادماه سال جاری برابر ۵ / ۳ میلیون پوشش اعلام گردیدهاست. هدف گذاری در پایان برنامه هفتم توسعه برابر ۲۰ میلیون پوشش مقرر شده است.
برخی موانع پیش روی شهروندان در دسترسی آسان به اینترنت مطابق با گزارش‌های اخذ شده و بررسی‌های صورت گرفته در طی ماه‌های اخیر،شهروندان و کسب و کارهای اینترنتی در دسترسی به سایت‌هایاینترنتی با سه نوع اختلال مواجه هستند:
۱ – یکی از انواع موانع در دسترسی کاربران به اینترنت، زمانی است که کاربر با تجربه اختلال در دسترسی به سایت اینترنتی مورد نظر، پیاموقفه (Time Out) دریافت می‌کند که این وضعیت می‌تواند ناشی از دو عامل باشد: عامل نخست زمانی است که سایت مدنظر مجرمانه تلقی شده و بدون آن که کاربر دلیل آن را بداند درخواست دسترسی به آن قطع میشود.
این درحالی است که به استناد ماده ۲۲ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب پنجم خرداد ماه ۱۳۸۸، تشخیص سایت‌های مجرمانه تنها در حوزه اختیاراتکمیته تعیین مصادیق است، و چنانچه سایتی با تشخیص کمیتهقانونی مذکور فیلتر شده باشد، بایستی همچون روال سال‌های گذشته، صفحه «پیوندها» که درآن دلیل مسدودی سایت مذکور بنابر حکم کمیتهتعیین مصادیق اشاره می‌شد، اکنون نیز همان صفحه یا صفحه‌ایمشابه با همان کارکرد، برای کاربر نمایش داده شود.
علاوه بر کمیته تعیین مصادیق مجرمانه بخش‌های زیر نیز در اعمال محدودیت و مسدودسازی نقش آفرین هستند:
– بر اساس آیین نامه داخلی برخی اختیارات برای مواجهه فوری با برخی محتوای مجرمانه به دبیرخانه کارگروه واگذار شده است.
– مقامات قضایی بر اساس شکایت خصوصی بر اساس ماده ۲۲قانون جرایم رایانه ای قدرت پالایش محتوا دارند.
– علاوه بر دو مرجع مذکور، برخی از شوراها و تنظیم‌گران بخشی نیزمصوباتی برای اعمال محدودیت و مسدودسازی دارند.
عامل دوم در مواجهه با پیغام وقفه (Time out) برای کاربر می‌تواند ناشیاز مسدود شدن سایت مقصد به دلیل تحریم‌های خارجی باشد که به نظر می‌رسد این عامل مسدودی نیز، مشابه مورد قبل، نیازمند اطلاع رسانیبه کاربر در راستای شفاف سازی عامل فیلترینگ سایت مدنظر است.
بر اساس بررسی‌های به عمل آمده بیش از ۳۰۰ هزار سکو و سرویسکاربران ایرانی را مورد تحریم قرار داده‌اند که در بین آنها سرویس‌هایپر کاربردی قراردارند. متاسفانه کاربران که از موضوع تحریم اطلاع ندارند، محدودیت در دسترسی به این سرویسها را ناشی از تصمیمات مراجع فیلترینگ در کشور می‌دانند و همین امر میزان نارضایتی کاربران را افزایش داده است.
۲ – مانع دیگر برای دسترسی آسان به درگاه‌ها زمانی است که علی رغم آن که فیلترشکن بر روی گوشی تلفن همراه کاربر روشن نیست کاربران می‌توانند متوجه پیام‌های دریافتی در اپلیکیشن‌های مسدود شده شوند اما امکان مشاهده پیام‌های مذکور را نخواهند داشت.
۳ – مانع دیگر در دسترسی آسان به اینترنت که به کرات از سویشهروندان و کسب و کارهای اینترنتی مورد اشاره قرار گرفته است، هنگامی‌است که کاربر، درخواست اتصال یا دسترسی به یک دامنه یاسایت را ارسال می‌کند، اما آنچنان با کندی سرعت مواجه است که در نهایت کاربر از ورود به سایت مورد نظر انصراف می‌دهد. دلیل ایناختلال نه به خاطر اعمال سیاست مسدودسازی توسط دستگاه‌های متولی،بلکه به علت کاهش پهنای باند و افزایش ترافیک است که می‌تواند هم ناشی از محدودیت‌های اعمال شده بر روی پهنای باند و هم ناشی از افزایش استفاده از فیلترشکن باشد که در هردو صورت منجر به کاهش سرعت اتصال و افزایش هزینه کاربران می‌گردد.
توضیح اینکه علاوه بر کاهش سرعت، اثرات منفی دیگری در استفاده ازVPN بر شبکه را می‌توان اینگونه عنوان داشت:
– بازشدن نشت فعال
– پایین آمدن پهنای باند
– مخاطرات امنیتی برای خود کاربر و شبکه ارتباطی
– قرار گرفتن اطلاعات کاربر در معرض دسترسی غیر مجاز هکرها
• جمع بندی و پیشنهادات
۱ – یکی از مهم‌ترین پارامترهای موثر در ایجاد مشکلات فنی در تسهیلدسترسی کاربران به اینترنت، افزایش ترافیک شبکه به دلیل استفاده از روش‌ها و نرم افرازهای موسوم به فیلترشکن است که اغلب در قالب باج افزار با ایجاد آسیب‌های امنیتی در شبکه به جمع آوری اطلاعات مشترکین اقدام می‌کنند. با وجود آن که برخی از گزارشها از افزایش آمار استفاده کنندگان از فیلترشکن در طی چندماه اخیر حکایت دارد، اما تاکنون گزارش دقیقی برای شفاف سازی آمار موجود، ارقام قابل ملاحظه هزینه‌های فیلترشکن و تحمیل آن بر سبد هزینه‌های خانوارها و در نهایت ارایه راهبردهای موثر برای کاهش استفاده از فیلترشکن‌ها توسط مشترکین، از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ارایه نشده است.
۲ – در چندماه اخیر، ضرر و زیان احتمالی کسب و کارهای اینترنتی،متاثر از مشکلات شبکه اینترنت، محل مناقشه بخش خصوصی و دستگاه‌های متولی در دولت بوده است، این درحالی است که انتظار می‌رود با عنایت به هدف گذاری دولت برای رشد سهم اقتصاد دیجیتال از تولیدناخالص داخلی در پایان برنامه هفتم توسعه به ۱۵ درصد، در گام نخست، درخصوص چنین مصادیقی تعیین تکلیف و رفع ابهام شود.
۳ – عدم پاسخگویی شفاف، اتخاذ رویکردهای بعضاً مبهم، تشتت حکمرانی در سطح ملی و وجود متولیان متعدد باعث افزایش نارضایتیکاربران و به ویژه اخلال در بازار کسب و کارهای اینترنتی شده است.
۴ -یکی از دلایل ایجاد اختلال در دسترسی شهروندان به شبکه اینترنت،استهلاک زیرساخت‌های موجود و عدم سرمایه‌گذاری در این حوزه است که اکنون آثار واقعی آن همزمان با مشکلات اقتصادی کشور و شرایطتحریمی‌خارجی گریبانگیر شبکه ارتباطی و مخابراتی کشور شده است. بطوری که در طول سال‌های ۱۳۹۲ تاکنون حجم سرمایه گذاری‌ها به یکسوم رسیده است. بایستی از یک سو راهکارهایی برای افزایش درآمد زایی و از سوی دیگر تدبیر مشوق‌های مناسب برای سرمایه گذاری به ویژه از جانب بخش خصوصی در این حوزه توسط دولت مدنظر قرار گیرد. در صورت عدم سرمایه گذاری و با توجه به تقاضای بازار و تغییرات فناوری‌ها در نسلهای تلفن همراه در صورت عدم اتخاذ سیاست‌های صحیح می‌تواند منجر به شکاف دسترسی و مهاجرت به فناوری‌های دسترسی ماهواره‌ای شود.
۵ -بنابر گزارش‌های اخذ شده در حال حاضر تعداد قابل توجهی از سایت‌های مورد درخواست شهروندان و کسب و کارهای اینترنتی برایاتصال، از جمله مواردی است که متأثر از اعمال تحریم‌های خارجی و توسط کشورهای مبدأ، دسترسی کاربران ایرانی به آنها مسدود و یا با اختلال مواجه شده است. لازم است در اسرع وقت وزارت ارتباطات و فناوریاطلاعات ضمن اعلام فهرست دقیق و شفاف سایت‌های مذکور، اقدامات حقوقی و فنی لازم در سطح بین المللی برای رفع مسدودی این وب سایت‌ها انجام داده و گزارش آن را به مجلس شورای اسلامی‌ارایه نماید.
۶ -نظام پالایش و مدیریت محتوای فضای مجازی با عارضه تعدد مراجع تصمیم‌گیر مواجه است، و این تصمیمات گاهی بدون توجه به مسایل و پیچیدگی‌های فنی و آثاری که بر کاربران و شبکه می‌گذارد اتخاذ میشود لازم است در این خصوص اقدام کارگشا در جهت یکپارچه سازیاین نظام مدیریتی انجام گیرد.
۷ – افزایش اعتماد کاربران به شبکه‌ها و سکوهای داخلی وابسته به مسوولیت پذیری سکوها، ضابطین و دستگاه‌ها در حفظ حریم شخصیو حفاظت از داده‌ها، نیاز به شفافیت و افزایش تضامین قانونی و عندالزوم ارایه لایحه حمایت و حفاظت از داده‌های شخصی است.
۸ -تنوع نیازمندی‌های کاربران نشان دهنده لزوم بازنگری در سیاست‌هایدسترسی است. آزادکاران، نخبگان کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال و شرکت‌های دانش بنیان و نوآور نیازمند کمک دولت در توسعه دسترسی‌ها به منابع داده، اطلاعات و دانشی مورد نیاز هستند.
۹ – عزم جدی و سازماندهی ملی در توسعه دسترسی منازل و کسب و کارها به فیبر نوری که توسط دولت محترم در حال اجراست می‌تواند نسبت به ارتقای کیفیت شبکه دسترسی در حوزه ثابت و سیار کمک نماید.
• قالیباف: رابطه وزارت ارتباطات با شرکت مخابرات حل شود
محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه علنی مجلس و در جریان بررسی گزارش صنایع پیرامون بررسی کیفیت اینترنتو شاخص‌های مرتبط با آن با رویکرد چالش‌های ایجاد شده برایشهروندان و کسب‌وکارهای مجازی گفت: بنده چندین نکته را خدمت وزیر و همکاران عرض می‌کنم موضوع فناوری اطلاعات در کشور یکی از موضوعات اساسی است.
وی ادامه داد: یکی از نکاتی که در آغاز به کار وزیر ارتباطات قول دادند موضوع راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات بود که مجلس شورای اسلامی و دولت هم عزم خود را جزم کردند که در همین دولت و در طول این چهار سال اینکار به پایان برسد. با گزارش‌هایی که بنده دیدم در این زمینه سرعت خوبی وجود دارد و بنده تشکر می‌کنم. در حوزه خدمات دولت الکترونیک و سکوهای ارایه خدمات به مردم باید به نحوی گام برداشت که اقتصاد دیجیتال در حوزه کسب و کارها توسعه پیدا کند.
وی اظهار کرد: نباید از سرمایه گذاری بخش خصوصی در این حوزه غفلت کنیم. در حوزه اقتصاد دیجیتال از این موضوع غافل شدیم با توجه به اینکه اصل ۴۴ قانون اساسی به تصویب رسید و بیش از یکدهه در این زمینه تلاش شده است قبول داریم که موفقیت لازم حاصل نشده است. نباید ضعف حوزه اقتصاد دیجیتال را در این بخش نیزتجربه کنیم. اگر ما می‌خواهیم به سهم ۱۵ درصدی برسیم بدون بخش خصوصی این امکان وجود ندارد. اگر به دنبال این هستیم که اقتصاد را ساختارسازی کرده و زمینه را برای مشارکت مردم در اقتصاد فراهم کنیمهیچ‌کجا در دسترس‌تر از سکوهای اقتصاد دیجیتال نیست.
وی گفت: یکی از بحران‌های پیش‌روی ما کاهش جمعیت است که برایرفع آن داریم تلاش می‌کنیم اما اکنون پنجره جمعیتی جوان ما و نیروهای مسلط ما در حوزه فناوری اطلاعات در اوج است که اینبزرگ‌ترین فرصت برای کشور ما به شمار می‌رود. ولی ما به این موضوع توجه نداریم و این نیروها را داریم از دست می‌دهیم و بعضا از کشور خارج می‌شوند. ما برای رسیدن به سهم ۱۵ درصدی اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کشور باید از این فرصت استفاده کنیم. جوانان بین ۳۰ تا ۴۰سال ما بیشترین جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که در حوزه اطلاعاتنیز متخصصان زیادی داریم. این یک فرصت استثنایی برای کشور است که باید به آن توجه کنیم.
وی گفت: همانطور که در مجلس شورای اسلامی گفته شد، در جلسه شورایعالی فضای مجازی نیز بحث شده و گزارشی در این زمینه نیز تهیهشده؛ مردم در جاهایی به دلیل قطعی و عدم دسترسی دلخور هستند و اینموضوع خساراتی را برای کسب و کارها در پی داشته است. در کنار اینکه باید اقداماتی صورت گیرد که این اشکالات در شبکه برطرف شود باید جلوی وارد شدن هزینه و خسارت به مردم نیز گرفته شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر تصمیم‌گیری‌های متعددی در سطح ملی در این حوزه وجود دارد و ابلاغیه‌های متعددی صورت می‌گیرد و این حاکیاز عدم حکمرانی منسجم در حوزه مسائل فناوری اطلاعات است. از نگاه ما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات محور یکپارچه‌سازی در این حوزه به خصوص در دولت الکترونیک است. ما قانون داده‌ها را تصویب کردیم. از نظر ما وزارت ارتباطات محوریت خود را باید در این حوزه نشان داده و در کنار نظارت موضوع یک حکمرانی یکپارچه سازی را نیز دنبال کند.
رییس مجلس شورای اسلامی افزود: در برنامه هفتم توسعه ما هدف‌گذاریرشد شاخص‌ها را انجام داده‌ایم و سهم اقتصاد دیجیتال را ۱۵ درصد از سقف تولید ناخالص ملی پیش‌بینی کرده‌ایم. ما به دنبال افزایشدسترسی به اینترنت ثابت هستیم و از ۳.۵ میلیون خانوار به ۲۰میلیون خانوار هدف‌گذاری کرده‌ایم تا برسیم. با شبکه ملی اطلاعات این کار دنبال خواهد شد. اما باید رابطه وزارت ارتباطات با شرکت مخابرات نیز حل شود.
وی اضافه کرد: بحث‌های مدیریتی وجود دارد که سبب شده برخی از ظرفیت‌ها خالی بماند. ما قصد داریم ظرفیت شبکه انتقال کشور را از ۴۸ به ۱۳۰ ترابایت بر ثانیه برسانیم. همان خاطره‌ای که رییس جمهور تعریف کردند و گفتند زمانی که به یک روستا رفتیم یکی از مطالبات اصلی مردم اینترنت بود امروز اینترنت در بطن زندگی مردم و در اقتصاد و فرهنگ و ابعاد مختلف مردم وجود دارد. ما هم باید نظارت کنیم و هم توسعه دهیم مانع شدن راه چاره نیست راه چاره حکمرانی درست بر اینحوزه است.
وزیر ارتباطات: می‌توانیم بساط فیلترشکن فروشی را جمع کنیم
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در این جلسه گفت: امیدوارم امسال اربعین باشکوهی پیش رو داشته باشیم. یک خبر خوب در خصوص اربعین برای زائران حسینی دارم؛ با تلاشی که همکاران ما انجام دادند و با تعامل خوب وزیر ارتباطات عراق هم سیم‌کارت‌های عراقیو هم اینترنت عراقی و هم رومینگ اپراتورهای داخلی امسال ارزان‌تر و با کیفیت‌تر نسبت به سال گذشته در اختیار زائران قرار خواهد گرفت.
وزیر ارتباطات در ادامه اظهار کرد: از ابتکار ریاست مجلس شورایاسلامی برای برگزاری جلسات نظارتی روز سه‌شنبه تشکر می‌کنم که فرصتی را برای تعامل وزرا با نمایندگان فراهم کرده است. ما در دو سال گذشته تلاش گسترده‌ای برای نوسازی زیرساخت‌های ارتباطی در لایه‌هایمختلف انجام دادیم. در چهار لایه دسترسی، تجمیع شبکه‌های استانی و شهری، شبکه مادر مخابراتی و دروازه‌های ورودی اینترنت به کشور اقدامات زیادی انجام شده است. در لایه ورودی اینترنت کشور در دو سال گذشته ما سعی کردیم منابع ورودی را تنوع بخشیده و میزان اینترنتورودی را بیش از دو برابر نیاز کشور تامین کنیم.
زارع‌پور در ادامه تاکید کرد: اکنون بیش از دو برابر منابع کشور ظرفیتداریم. در لایه هسته مادر از ابتدای دولت تا به امروز ۵۰ درصد به ظرفیتشبکه مادر اینترنت کشور با اتکا به تجهیزات ۱۰۰ درصد ایرانی افزوده است و تا پایان سال این ظرفیت دو برابر و تا پایان دولت به سه برابر خواهد رسید.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه اظهار کرد: تعداد قطعی‌ها و تعداد لینک‌های اشباع کاهش پیدا کرده و این نشانگر روند توسعه در زیرساخت‌های اینترنت کشور است. برای ترافیک داخلی نیز ما نقاط تبادل ترافیک داریم که این نقاط تبادل‌کننده ترافیک داخلی هستند. از ابتدای دولت این نقاط توسعه پیدا کرده و بیش از سه برابر افزایشیافته است. در لایه تجمیع نیز که در اختیار شرکت مخابرات است تلاش‌هایی صورت گرفته اما کافی نیست. تعداد لینک‌های اشباع شده در شبکه داخل شهرها و استان‌ها افزایشی بوده است. در بخش‌هایی از استان‌ها مشکل جدی وجود دارد که در تلاش هستیم تا پایان سال مرتفع شود.
وی در ادامه تاکید کرد: در لایه دسترسی که به فاصله بین گوشی با اولین بی‌تی‌اس باز می‌گردد کارهای بزرگی در دو سال گذشته شروع شده است. ان شاءالله یک حرکت جهشی برای توسعه نسل پنجم اینترنتتلفن همراه در کشور اتفاق خواهد افتاد.
وی ادامه داد: در حوزه ارتباطات ثابت مهم‌ترین پروژه‌ای که دنبال می‌کنیمپروژه ملی فیبر نوری است که قریب به ۱۰ سال پیش باید آغاز می‌شد. ولی ما براساس برنامه ریزی در تلاش هستیم تا ظرف سه سال این امکان را فراهم کنیم.
زارع‌پور اضافه کرد: در بحث شاخص‌های کیفی شبکه هم سامانه‌هایمدیریتی ما در داخل و هم مراجع بین‌المللی رویه رو به بهبود را نشان می‌دهند. شاخص‌های کیفی شبکه طی سه سال گذشته رو به بهبود بوده و از نظر سرعت رو به افزایش بوده و از نظر میزان تاخیر و نوسان تاخیر که مردم را آزرده می‌کند کاهشی بوده است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه افزود: مردم ما شایستهبهترین‌ها هستند و می‌پذیریم کار نشده فراوان است. اما چالش‌هایپیش روی ما زیاد است و یکی از آنها تعدد مراکز تصمیم‌گیر است که باعث بار در شبکه شده است و ما در تلاشیم به شکل متوازن رشد داشته باشیم. بعضا انتظار می‌رود با ابزارهای فنی انتظارات را برآورده کنیم. به عنوان مثال در همین بحث قطعی اینترنت در جریان کنکور سراسریانتظاراتی وجود دارد که با مقاومتی که انجام شد این اتفاق انجام نشد اما در سال‌های گذشته این اتفاق افتاد. باید موضوعات مشخصی در حوزهفنی تصمیم گیری کند.
وی گفت: با توجه به تصمیمات اتخاذ شده در کارگروه مصادیق مجرمانه ما مجری تصمیمات این کارگروه هستیم. اما پاسخگویی و تبعات تصمیمات این کارگروه با ماست و ما معتقدیم تا جایی که ممکن است باید از ابزارهای غیرفنی برای مدیریت شبکه استفاده کرد. موضوع ساماندهی فیلترشکن‌ها و مواجه شدن با سوداگری فیلترینگ نیز از جمله همین موضوعات است که معتقدیم راهکار جمع آوری آن صرفاً فنینیست. مدیریت این موضوع نیازمند یک قانون مشخص است که من آن را به هیات رییسه مجلس تقدیم خواهم کرد.
وی گفت: بنده معتقد هستم که می‌توانیم بساط فیلترشکن فروشی را جمع کنیم. البته آرزو می‌کنم هیچ ایرانی برای هیچ نیازی سراغ فیلترشکننرود و برنامه خود را برای این موضوع عرض خواهم کرد. همچنین دفاع از حقوق ایران در مقابل تحریم‌ها موضوع دیگری است که باید به آن بپردازیم. ما در مدت اخیر با تحریم بیش از ۳۰۰ هزار دامنه پرکاربرد توسط کسانی که مدعی دفاع از حقوق مردم هستند مواجهیم و حل اینموضوع نیازمند رایزنی در سطح مراجع بین‌المللی است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: حملات سایبری در سال‌هایاخیر افزایش یافته است. حملات هدفمند به زیرساخت‌ها بیش از ۲۰برابر شده است. البته همکاران مجاهد من بخش زیادی از این حملات را دفع کرده‌اند اما حتی بخش کوچکی از این موضوعات مشکلات زیادیبرای ما ایجاد می‌کند و ما بخش توسعه ابزارهای مقابله با آن را در دستور کار قرار داده‌ایم. همچنین مساله بعدی که ما با آن روبه‌رو هستیم که با کلیدواژه اختلال و جنگ روانی مطرح میشود، جلوه دادن قطعی‌هایفراگیر است.
وی افزود: هفته گذشته تیتر یک روزنامه بود که ایران در صدر قطعی‌هایاینترنت قرار دارد، در حالی که فقط اشاره کرده به قطعی اینترنت در یکیاز شهرهای جنوب شرقی کشور که در چند روز محدود با تصمیمات مراجع امنیتی بوده و این را به کل کشور بسط داده بود و اینگونه القا کرده بود که ما بدترین اینترنت را در کل جهان داریم. موضوع پیشرفت شبکه ملی اطلاعات نیز موضوع مهم ما است و در این دولت بیش از ۶۲درصد پیشرفت داشته است و در همین دولت ان‌شاءالله کار به سرانجام می‌رسد که یکی از زیرساخت‌های اصلی آن توسعه فیبر نوری است.
زارع پور در ادامه گفت: چند اقدام برای کاهش نیاز مردم به فیلترشکن‌ها می‌توان انجام داد. اولین کار این است که ما باید در لیست مصادیقفیلترینگ یک بازنگری جدی انجام دهیم که در گذشته به دلایلغیرامنیتی انجام شده است. ما در سال گذشته پس از دستوری که ریاست جمهوری دادند لیستی متشکل از چند هزار دامنه را مورد بازنگریقرار دادیم و معتقدیم هنوز جای تجدیدنظر وجود دارد و آمادگی داریم با مرکز ملی فضای مجازی همکاری کنیم و لیستی را از سرویس‌هایی که حاکمیت ملی را دچار خدشه نمی‌کنند تهیه کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد: افزایش کیفیت خدمات عمومی نیز یکی از راهبردهاست که امروزه بحمدالله سکوهای بومی‌پذیرای میلیون‌ها کاربر است، اما نیازمند توسعه خدمات و ظرفیت‌هاهستند که ما این موضوع را نیز دنبال خواهیم کرد. یکی از اولویت‌هایوزارت ارتباطات پیگیری حقوقی برای رفع تحریم‌های سرویسها و سایت‌های مورد نیاز دانشگاهیان است. یک مرکز رسیدگی سریع به شکایات مردمی‌از طریق شماره ۱۹۵ راه‌اندازی و توسعه داده خواهد شد تا شکایات مردمی‌به سرعت رسیدگی شود.
زارع پور در پایان گفت: یکی از بحث‌های جدی ما که مورد تاکیدنمایندگان نیز بود بحث عدم سرمایه گذاری در حوزه فناوری اطلاعات است که با شرایط فعلی تعرفه گذاری‌ها امکانپذیر نیست و حتما ما بایدکاری کنیم که سرمایه گذاری در این حوزه توجیه داشته باشد در حالیکه به قیمت اینترنت اشکال وارد میشود شاهدیم در عراق اینترنت ۱۰۰هزار تومان است و در ایران ۳ هزار و ۵۰۰ تومان در هر گیگ قیمتگذاری میشود، در حالی که میانگین درآمد سرانه در عراق از ما پایین‌تر است و در نهایت من تمام قد حامی‌کسب و کارهای دیجیتال بومی هستم.
• مردم از شرایط اینترنت ناراضی هستند
نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز نیز در خصوص گزارش کمیسیونصنایع در خصوصی بررسی کیفیت اینترنت نارضایتی مردم را نسبت به توسعه زیرساخت‌ها و شرایط اینترنت اعلام کرد.
لطف الله سیاهکلی گفت: امروز قیمت اینترنت بیشتر از قبل مورد اهمیت واقع شده. کسب و کارها با این محور اداره میشود و قیمت‌ها در این حوزه نامناسب است.
وی با بیان اینکه برخی از سایت‌های مسدود شده باید اصلاح شوند، افزود: به عنوان مثال گوگل‌پلی، یوتیوب و … مسدود شده‌اند در حالی که سایتی مانند یوتیوب مهارت‌محور بوده و به نسبت بسیاری از سایت‌های دیگر شرایط بهتری دارد. در این میان سرعت نیز دارایاهمیت است؛ ما مدام از ظرفیت‌سازی صحبت می‌کنیم که این موضوع برای بستر موبایل مهم تلقی میشود اما برای اماکن اقتصادی، فروشگاه‌ها، منازل و … باید مساله سرعت در نظر گرفته شود. میانگین GDP در دنیا19 درصد بوده اما در کشور ما 8 درصد است که نشان‌دهنده بی‌توجهی به این موضوع است.»
زارع پور، وزیر ارتباطات در این باره در تاریخ 13 بهمن 1401 عنوان کرده بود: «در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، رفع فیلتر گوگل پلیدر حال بررسی است و در جلسه بعدی درباره آن تصمیم‌گیری میشود. نظر وزارت ارتباطات این است که دسترسی گوگل پلی باز شود اما ما فقطیکی از ۱۳ تصمیم‌گیرنده هستیم.» این درحالی است که بعد از گذشت تقریبا 6 ماه همچنان گوگل پلی فیلتر است.
سیاهکلی افزود: امروزه استفاده از VPNها نیز افزایش یافته و اینموضوع پهنای باند زیادی را اشغال می‌کند که نیازمند ساماندهی است. همچنین باید به مولفه رضایتمندی مردم نیز توجه داشت زیرا امروزه مردم پول هزینه می‌کنند. اما کسب و کارهایشان رونق ندارد و نسبت بهتوسعه زیرساخت‌ها و شرایط اینترنت ناراضی هستند.
• اشباع شبکه یکی از دلایل اختلال در اینترنت است
مصطفی طاهری، نماینده مردم زنجان نیز درباره گزارش کمیسیونصنایع در خصوص بررسی کیفیت اینترنت و شاخص‌های مرتبط با آن با رویکرد چالش‌های ایجاد شده برای شهروندان و کسب و کارهایاینترنتی گفت: این گزارش دو سرفصل دارد؛ جلب اعتماد مردم به منظور استفاده از سکوهای داخلی و دیگری مباحث فنی.
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس ادامه داد: در بحث فنی باید به ایننکته توجه کرد که با وجود اینکه برای شبکه هزینه شده اما شبکه مانند سیستم سری است و اگر برای یک بخش آن سرمایه‌گذاری نشود امکان پاسخ به نیاز همه مردم وجود ندارد و باید به این نکته اشاره کرد که شبکه اشباع بوده و یکی از دلایل ایجاد اختلال همین اشباع است.
وی با بیان ضرورت توسعه یکنواخت در شبکه اظهار کرد: در حوزه موبایل و بی‌سیم سرمایه‌گذاری کمی‌صورت گرفته این در حالی است که بار اصلی اینترنت روی شبکه بی‌سیم است که باید با توسعه فیبر نوری و انتقال ترافیک از بی‌سیم، این کمبودها را جبران کرد.
طاهری به موضوع پالایش در این حوزه اشاره کرد و افزود: تصمیم‌گیرانمتعددی در این بخش وجود دارند، بر اساس گزارش ارایه شده حداقل 8 جای مختلف در این بخش هستند و این عدم مدیریت یکپارچه موجب آسیب شده است که باید فکری جدی برای این موضوع شود.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم با بیان رشد حملات سایبری در ماه‌های اخیر افزود: استفاده از فیلترشکن‌ها موجب کاهش نظارت و تنظیم‌گری و حکمرانی بر شبکه‌های مجازی شده است که نیاز به بهینهسازی شبکه داریم.
وی بر ضرورت حفاظت از داده‌های شخصی و فهرست مصادیق پالایش به منظور جلب اعتماد مردم تأکید کرد.
• افزایش مهاجرت در پی وضعیت نامناسب اینترنت
نماینده مردم تبریز در مجلس نیز گفت: وضعیت نامناسب اینترنت موجب شده فعالان و صاحبان کسب وکارهای اینترنتی کشورهای همسایه را برای ادامه فعالیت‌های خود انتخاب کرده و مهاجرت کنند.
محمدحسین فرهنگی افزود: این موضوع بسیار پراهمیت بوده چرا که هم اکنون عصر دیجیتال و ارتباطات بوده و این ارتباطات بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی و خانوادگی را تسهیل می‌کند.
نماینده مردم تبریز و آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی با بیاناینکه یکی از مشکلات امروز در حوزه ارتباطات سرعت و کیفیتاینترنت است، ادامه داد: عدم کیفیت و سرعت مناسب اینترنت موجب شده برخی از فعالان این عرصه مهاجرت کرده و به دلیل دسترسیمناسبی که در کشورهای همسایه به این موضوع وجود دارد زندگی در آن کشورها را برای ادامه فعالیت‌های خود انتخاب کنند.
• فیلترینگ به گردش آزاد اطلاعات لطمه می‌زند
غلامرضا نوری قزلجه، نماینده مردم بستان آباد با بیان اینکه دامنه فیلترینگ علاوه بر شبکه‌های مجازی به سایت‌های خبری و کسب و کارها رسیده و به گردش آزاد اطلاعات لطمه وارد می‌کند، گفت: با وجود توسعه زیرساخت‌های ارتباطی هنوز در برخی از روستاها دسترسی به تلفن ثابت و سیار محقق نشده و علی رغم رشد قابل ملاحظه در آمارها باشاخص‌هایبین المللی فاصله زیادی داریم.
نماینده مردم بستان آباد در مجلس یازدهم افزود: سهل انگاری در مقابل حقوق کاربران موضوعی است که محل پرداختن به آن وجود دارد. همچنینتنوع نهادهای اعمال کننده محدودیت و فیلترینگ مساله‌ای است که در گزارش به آن اشاره نشده است. همچنین برخی از این نهادها مجوزی از مجلس نیز ندارند و همین فیلترینگ به خودتحریمی دامن زده است.
وی با انتقاد از فیلترینگ گسترده اینترنت گفت: صرف نظر از فیلترینگ شبکه‌های مجازی دامنه فیلترینگ به برخی از کسب و کارها و سایت‌های خبری رسیده است و این موضوع به گردش آزاد اطلاعات لطمه می زند و گسترش استفاده از فیلترشکن‌ها موجب ایجاد خطر برایامنیت شبکه داخلی کشور و امنیت کاربران است.
عضو فراکسیون مستقلین مجلس یازدهم در پایان خاطرنشان کرد: انتظار می رود وزیر ارتباطات در گزارش خود هزینه تحمیل فیلترینگ به کسب و کارها را ارائه کند.