مقایسه بهترین فناوری‌های نمایشگر IPS، VA و TN؛ کدام برای شما مناسب‌تر است؟
نمایشگرهای موجود در بازار از پنل TN ،IPS یا VA بهره می‌برند؛ اما کدام‌یک برای رفع نیازهای شما بهتر است؟
جدا از وضوح صفحه نمایش، نوع پنل بیشترین تأثیر را بر کیفیت کلی تصویر دارد. فناوری‌های کنونی مانیتورها مزیت‌ها و معایبی دارند و بنابراین انتخاب مناسب‌ترین گزینه برای رفع نیازهای شما بسیار مهم است.
این مقاله در شهریور ۱۴۰۲ به‌طور کامل بازنویسی شد.
در این مقاله قصد داریم شما را با انواع فناوری‌های نمایشگر و تفاوت پنل IPS و VA و همچنین TN آشنا کنیم. بدین‌ترتیب در انتها می‌توانید تصمیم بگیرید پنل VA یا مانیتور IPS، کدام برای رفع نیاز شما مناسب‌تر است.
پنل TN (wisted Nematic)
موضوع فناوری‌های نمایشگر را با پنل TN شروع می‌کنیم که امروزه بیشتر در مانیتور گیمینگ یافت میشود، زیرا از سرعت پاسخ‌گویی بسیار بالا بهره می‌برد.
همه‌ی مانیتورهای جدید مبتنی‌بر فناوری TN از نرخ‌تأخیر بسیار سریع تقریباً یک میلی‌ثانیه بهره می‌برند و بدین‌ترتیب از ایجاد جلوه‌های نامناسب هنگام پخش محتوا و به‌خصوص تصاویر متحرک جلوگیری می‌کنند.
هنگامی که مانیتور گیمینگ با پنل TN و نرخ نوسازی بالا همراه میشود، تجربه‌ای کاملاً روان از اجرای بازی را با قیمتی مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌دهد و بههمیندلیل آن‌ها معمولاً اولین انتخاب بسیاری از گیمرهای حرفه‌ای اول شخص شوتر هستند.
اما همه‌چیز درمورد مانیتورهای مبتنی‌بر فناوری TN مثبت نیست. این نمایشگرها بدترین بازتولید رنگ و زاویه‌ی دیدی بسیار کمی (۱۷۰ درجه‌ی افقی و ۱۶۰۰ درجه‌ی عمودی) دارند و همین ویژگی‌ها باعث میشود هنگام نگاه‌کردن به زاویه‌های اریب، رنگ، کنتراست و روشنایی تغییر کند.
تا زمانی که پشت مانیتورهای TN نشسته‌اید، زاویه‌ی دید مشکل خاصی ندارد و بنابراین اگر بودجه‌ی شما محدود است و بیشتر از رنگ به عملکرد اهمیت می‌دهید، پنل TN انتخاب مناسبی برایتان خواهد بود.
مانیتورهای TN می‌توانند روشنایی بسیار زیادی داشته باشند و مدل‌های گران‌قیمت این محصولات رنگ‌ها را زنده‌تر به‌تصویر می‌کشند اما همچنان در این زمینه به‌خوبی پنل VA یا مانیتور IPS نیستند.
پنل IPS (In-Plane Switching)
پنل‌های IPS دقیق‌ترین و ثابت‌ترین رنگ‌ها را نمایش می‌دهند و همچنین زاویه‌ی دید گسترده‌ی ۱۷۸ درجه‌ای دارند و این یعنی می‌توانید اساساً از هر زاویه‌ای به نمایشگر نگاه کنید و کیفیت تصویر و کنتراست تغییر نخواهد کرد.
اگر طراح گرافیک یا عکاس هستید، مانیتور IPS قطعاً گزینه‌ی مناسبی برای شما خواهد بود. امروزه اکثر نمایشگرهای IPS از نرخ پاسخ‌گویی در سطح پنل‌های TN یعنی حدود یک میلی‌ثانیه بهره می‌برند و البته برخی از انواع مانیتورهای IPS هم وجود دارند که نرخ‌تأخیر پاسخ‌گویی آن‌ها به ۴ تا ۵ میلی‌ثانیه می‌رسد.
برای بسیاری از گیمرها، حتی مانیتورهای پنل IPS که نرخ‌تأخیر ۴ میلی‌ثانیه‌ای دارند همچنان تجربه‌ی بازی با سرعت رضایت‌بخشی ارائه می‌دهند زیرا جلوه‌ی محوشدگی روی آن‌ها به‌سختی قابل تشخیص است.
نقظه‌ضعف اصلی مانیتورهای IPS، سطح درخشندگی است. اگر در اتاقی تاریک محتوای تیره تماشا کنید، درخشندگی مانیتور از گوشه‌های صفحه قابل مشاهده خواهد بود. این مورد به مشکل عبور نور اضافه از پنل مربوط میشود.
مشکل درخشش در مانیتورها نسبتاً قابل‌تحمل است، زیرا فقط در سناریوهای خاصی مثل تماشای صحنه‌های تاریک فیلم یا بازی در اتاقی با نور کم و تنظیمات روشنایی بالا می‌تواند آزاردهنده باشد. در برخی موارد، عمدتاً به‌دلیل کنترل کیفیت ضعیف، درخشندگی IPS می‌تواند حواس شما را پرت کند.
نکته‌ی دیگری که باید مدنظر داشته باشید این است که پنل‌های IPS کنتراست بسیار بالایی در سطح پنل‌های VA ندارند. مانیتور استاندارد IPS از نسبت کنتراست استاتیک در حدود ۱۰۰۰:۱ بهره می‌برد درحالی‌که مانیتور VA کنتراستی معادل ۳۰۰۰:۱ یا حتی بالاتر دارد. بدین‌ترتیب رنگ مشکی در مانیتورهای VA عمیق‌تر است، اما فناوری مذکور معایبی دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
ال جی دیسپلی سال ۲۰۲۲ اولین پنل IPS Black را توسعه داد که نسبت کنتراست استاتیک را به حدود ۲۰۰۰:۱ افزایش می‌دهد. مانیتور دل U2723QE نیز یکی از اولین نمایشگرهایی است که با این فناوری عرضه شده است اما درحال‌حاضر هیچ نمایشگری با این فناوری وجود ندارد که از نرخ نوسازی بالا بهره ببرد.
مانیتور ال جی 32GQ950، از پلاریزه‌کننده‌ی A-TW بهره گرفته که به کاهش درخشندگی IPS کمک می‌کند تا درخشش بنفش جزئی در زاویه‌ها ایجاد شود.
با کاهش نور موضعی، می‌توان نسبت کنتراست را به‌میزان درخورتوجهی در مانیتورهای دارای نور پس‌زمینه‌ی LED بهبود بخشید.
در گذشته مانیتورهای IPS گران‌تر از مدل‌های TN با مشخصات مشابه بودند. امروزه برخی نمایشگرهای مبتنی‌بر فناوری IPS از نظر قیمت فقط کمی گران‌تر از همتایان TN خود هستند.
به یاد داشته باشید انواع مختلفی از پنل‌های IPS وجود دارد و همچنین نام‌های متفاوتی برای آن‌ها استفاده میشود. در ادامه به برخی از جدیدترین انواع پنل‌های IPS اشاره می‌کنیم:
PLS ساخت سامسونگ
AHVA ساخت AU Optronics
AAS ساخت InnoLux
ADS ساخت BOE
IPS Black ،Nano IPS و AH-IPS ساخت LG
پنل‌های IPS اشاره‌شده در فهرست فوق، از زاویه‌ی دید گسترده، تولید رنگ ثابت و نرخ پاسخ‌گویی بسیار خوب بهره می‌برند و البته برخی بهتر از سایر فناوری‌ها هستند.
پنل VA (Vertical Alignment)
نمایشگرهای مبتنی‌بر فناوری VA از نسبت کنتراست استاتیک عالی بهره می‌برند. درحالی‌که نسبت کنتراست پنل VA یا مانیتور IPS معمولاً حدود ۱۰۰۰:۱ است، اکثر پنل‌های VA کنتراست ۲۵۰۰:۱ و ۳۰۰۰:۱ را ارائه می‌دهند و مدل‌های گران‌تر این مانیتورها نیز کنتراست بالاتری دارند.
نسبت کنتراست بالا به مانیتورهای VA اجازه می‌دهد رنگ مشکی عمیق‌تر و سفید روشن‌تری نمایش دهند و از طرفی تفاوت بین تیره‌ترین و روشن‌ترین نواحی تصویر را با وضوح بهتر نشان دهند.
به‌هرحال ویژگی‌های نمایش رنگ پنل‌های VA یعنی تغییر پیکسل‌ها از مشکی عمیق به سایه‌های روشن‌تر، به زمان بیشتری نیاز دارد. حتی در شرایطی که نرخ‌تأخیر پاسخ‌گویی اعلام‌شده برای پنل VA هم‌سطح نمایشگرهای IPS متوسط (۴ تا ۵ میلی‌ثانیه) باشد، درواقع انتقال پیکسل از رنگ سیاه به سفید در این نوع مانیتورها بسیار کندتر خواهد بود.
با توجه به اینکه سرعت پایین‌تر انتقال رنگ در پیکسل‌ها در پنل‌های VA کندتر از IPS است، هنگام تماشای صحنه‌های تاریک، لکه‌های مشکی قابل‌توجهی پشت اجسامی که حرکت سریع دارند نمایان خواهد شد. این ویژگی باعث میشود هنگام اجرای بازی‌های رقابتی، حواس گیمر کمی پرت شود.
با توجه به مشخصات پنل‌های VA، انتخاب این نوع نمایشگرها برای گیمرهای اول‌شخص شوتر توصیه نمی‌شود و به‌جای آن از مانیتورهای IPS یا TN استفاده می‌کنند.
البته نسبت کنتراست بالا برای برخی گیمرها اهمیت بیشتری دارد و توجه چندانی به جلوه‌ی لکه‌های مشکی نشان نمی‌دهند.
برخی مانیتور های سامسونگ مثل Odyssey G7 و Odyssey G9 و همچنین KTC M27T20 از فناوری VA بهره می‌برند و نرخ‌تأخیر آن‌ها مثل برخی مدل‌های IPS به یک میلی‌ثانیه می‌رسد.
می‌توان گفت مانیتورهای VA متعادل‌ترین کیفیت تصویر و عملکرد را با رنگ‌های مشکی عمیق و انتقال سریع رنگ پیکسل ارائه می‌دهند. البته چنین نمایشگرهایی قیمت بالاتری دارند اما برخی از آن‌ها از طیف رنگی گسترده‌ای پشتیبانی می‌کنند.
درواقع برخی مانیتورهای VA رنگ‌ها را به خوبی یا حتی بهتر از نمایشگرهای IPS خاص نشان می‌دهند. البته امکان دارد سایه‌های خاصی از رنگ قرمز در بالای و مرکز تصویرِ مانیتور VA به‌دلیل تغییر گاما، یکسان به‌نظر نرسد.
به‌طور کلی مشکلات پنل‌های VA در استفاده‌های روزمره واقعاً قابل‌توجه یا آزاردهنده نیستند اما برای کارهای حساس به رنگ اهمیت بالایی دارند و به همین دلیل است که بسیاری از طراحان از مانیتورهای IPS بهره می‌برند.
نمایشگرهای VA به‌دلیل کنتراست بالا و نداشتن مشکل سطح درخشندگی مشابه پنل‌های IPS برای تماشای فیلم در محیط‌های تاریک بسیار عالی هستند و بههمیندلیل در تعداد زیادی از بهترین تلویزیون های بازار مبتنی‌بر LED از پنل VA استفاده می‌کنند.
در نهایت اگرچه پنل‌های VA زاویه‌ی دید ۱۷۸ درجه‌ای را مثل پنل‌های IPS ارائه می‌دهند اما در برخی زاویه‌های خاص، تغییرات جزئی در کنتراست و روشنایی آن‌ها به چشم می‌خورد که البته خیلی قابل‌توجه نیست.
امکان دارد پنل‌های VA باتوجه‌به سازنده‌ی آن‌ها با نام‌های زیر عرضه شوند:
MVA
P-MVA، S-MVA
AMVA (MVA پیشرفته) که با AHVA (IPS ساخت AUO) تفاوت دارد
تفاوت پنل VA و مانیتور IPS و TN
ما در این مقاله، ویژگی‌های پنل‌های TN، VA و IPS را مرور کردیم تا بتوانید هنگام خرید مانیتور بهترین انتخاب را داشته باشید. به‌هرحال موارد دیگری مثل ابعاد صفحه نمایش، وضوح و نرخ نوسازی نیز هنگام خرید مانیتور جدید اهمیت دارند.
در مجموع حتی اگر گیمر هستید، مانیتور مدرن IPS انتخاب بهتری برای شما خواهد بود زیرا نرخ تأخیر پاسخ‌گویی آن‌ها در سطح پنل‌های TN است اما کیفیت تصویر و زاویه‌ی دید بهتری هم ارائه می‌دهند.
برای انجام کارهای حساس مانیتورهای IPS را توصیه می‌کنیم اما می‌توان از نمایشگرهای VA نیز برای تولید محتوای ابتدایی بهره برد؛ زیرا دقت رنگ در این شرایط معمولاً اهمیت خیلی زیادی ندارد.
هنگامی که صحبت از تفاوت VA و مانیتور IPS شود، هیچ گزینه‌ی واضحی بهتر یا بدتر از دیگری نیست. برخی کاربران کنتراست بالاتر پنل‌های VA را ترجیح می‌دهند، درحالی‌که برخی دیگر تمایل دارند رنگ‌ها را ثابت‌تر مشاهده کنند. بدین‌ترتیب انتخاب نوع فناوری نمایشگرها می‌تواند به ترجیحات شخصی شما هم بستگی داشته باشد.