با فیلترینگ و کاهش سرعت اینترنت؛ «ناصرخسرو» ی اینترنتی به وجود آورده ایم!
آفتاب یزد – رضا بردستانی: یک کارشناس ارشد جزا و جرم‌شناسی با اشاره به افزایش جرائم رایانه‌ای و آسیب‌هایی که به دنبال دارد به آفتاب یزد گفت: «قبل از هر اقدامی، احترام به حریم شخصی افراد باید به یک فرهنگ تبدیل شود.»
جهانگیر شاهواری افزود: شاید باور این حقیقت تلخ، سخت باشد اما حریم شخصی و اسرار هویتی آنچنان در اهمیت قرار ندارد (اسرار میلیون‌ها نفر در اسنپ فود فقط ۱.۵ میلیارد تومان معامله شد) فلذا می‌بینیم در بسیاری از جرائمی که حتی در سطح ملی رخ می‌دهد، حتی آسیب دیده‌ها نیز انگیزه‌ای برای پیگیری و احقاق حق ندارند.
وی با مثالی از مورد عجیب «اسنپ فود» می‌گوید: «اگرچه میلیون‌ها نفر از این مسئله آسیب دیدند (آسیب از منظر افشای اسرار شخصی)، من مطمئنم به ازای هر یک میلیون نفر،
۱۰۰نفر هم برای طرح شکایت اقدام نکردند.»
جرائم رایانه‌ای علم بنیان است خاص ایران هم نیست اما…
این وکیل دادگستری در پاسخ به این سؤال که: «آیا جرائم رایانه‌ای خاص ایران است یا در تمام جهان وجود دارد؟» می‌گوید: اساساً جرائم رایانه‌ای چون علم بنیان است و ناشی از «هوش سیاه» افراد، در تمام دنیا این درگیری وجود دارد با این تفاوت که ما چون صاحب این علم نیستیم و در طول دنیا قرار داریم به عنوان یک مصرف‌کننده قطعاً آسیب‌های بیشتری را متحمل می‌شویم. شاهواری ادامه می‌دهد: فرق ما با کشورهایی که صاحب این علم هستند در آن است که چون آن‌ها اشراف کافی به علوم ارتباطی (اعم از رایانه و اینترنت) دارند فلذا یک گام جلوتر هستند و برای دفاع از شهروندان خود ابزار کافی، قوانین بازدارنده و همه‌ی مباحثی که موجب کاهش آسیب‌ها در این زمینه میشود را در اختیار دارند در این خصوص حریم خصوصی افراد و امنیت آن باید در اولویت قرار گیرد.
ما منفعل هستیم و آن‌ها پویا
شاهواری در ادامه با مقایسه‌ی کشورهای صاحب علم و ما که صرفاً مصرف‌کننده هستیم می‌گوید: آن‌ها چون صاحب این علم هستند همیشه در تلاش بوده‌اند که یک گام از مجرمان رایانه‌ای پیش باشند، قوانین خود را اصلاح کنند و از حریم شخصی شهروندان خود مراقبت به عمل بیاورند اما در کشورها با این مسئله گاهی به صورت انفعالی برخورد میشود به این معنا که، تا اتفاقی نیفتد، اقدامی نیز صورت نمی‌پذیرد.
وی معتقد است: تفاوت اصلی کشورهای صاحب علم رایانه با ایران در آن است که صاحبان علم رایانه پیشگیرانه عمل می‌کنند، جامعه را به ابزارهای لازم برای دفاع از خود مجهز می‌کنند اما در کشور ما صرفاً وقتی جرمی اتفاق افتاد در مقام تعقیب و برخورد برمی‌آییم.
کمبود قاضی متخصص
جهانگیر شاهواری در ادامه با اشاره به برخی پرونده‌ها در زمینه «ارزهای دیجیتال» می‌گوید: یکی از مهم‌ترین پرونده‌هایی که در حوزه‌ی جرائم رایانه‌ای با آن سر و کار داریم پرونده‌هایی مربوط به ارزهای دیجیتال است بارها شاهد بوده‌ام بزه دیده و متهم هر دو به دلیل‌عدم تطابق قانون به جرم آسیب دیده‌اند یعنی متهم در حالی محکوم میشود که مطابق قانونی که با آن حکم گرفته مرتکب جرم نشده است و متاسفانه در این زمینه قاضی و قوانین هر دو ضعف دارند.
وی با تاکید برعدم اشراف کافی قاضی و مبهم بودن و به روز نبودن قوانین خاطرنشان می‌کند: به همین دلیل است که می‌گویم چون مصرف‌کننده ایم، منفعلانه رفتار می‌کنیم یعنی منتظر می‌مانیم جرمی به وقوع بپیوندد و تازه شروع به تعقیب کنیم که در ادامه مسیر با موانع بسیاری مواجه می‌شویم.
فیلترینگ، سرعت اینترنت و نقش آن در جرائم رایانه‌ای
این وکیل دادگستری می‌گوید: فیلترینگ در حوزه‌ی جرائم اخلاقی تا حدودی می‌تواند باعث کاهش جرم شود اما در کنار خود آسیب‌های دیگری به وجود می‌آورد یعنی وقتی از فیترشکن‌ها استفاده می‌کنیم عملاً از دسترس نظارت خارج می‌شویم و دیگر امکان رصد و بررسی وجود ندارد.
شاهواری ادامه می‌دهد: سرعت پایین اینترنت – که خجالت‌آور است – به گونه‌ای است که عملاً هرگونه اقدام پیشگیرانه در حوزه‌ی جرائم رایانه‌ای را با اختلال مواجه می‌کند.
وی می‌افزاید: قطع به یقین نمی‌توان گفت فیلترینگ در کاهش و افزایش جرائم رایانه‌ای نقش و دخالت دارد اما می‌توان به دو مسئله پرداخت: یکی این که فیلترینگ تا حدودی در کاهش جرائم اخلاقی مؤثر است اما در عوض کل محیط رایانه را ناامن می‌کند و امکان دسترسی‌ها به قدری آسان و غیر قابل تعیقب میشود که نگفتنی است.
وی با ذکر مثالی این موضوع را تشریح می‌کند: مثلاً فرض کنید قانون می‌گوید فروش برخی داروها فقط در ازای نسخه و داروخانه عملاً بدون نسخه دارو نمی‌دهد پس برای کسانی که دسترسی به دارو در ازای نسخه برای‌شان مقدور نیست سر از «ناصرخسرو» در می‌آورند و در آن جا ممکن است داروی تقلبی، تاریخ مصرف گذشته و حتی آلوده به فروش برسد که امکان نظارت بر آن عملاً غیر ممکن است!
آسیب‌ها در افشای اسرار جدی نیست اما مهم است
جهانگیر شاهواری در بخش پایانی این گفتگو در پاسخ به این پرسش که: «آیا می‌توان از حاکمیت و دولت به دلیل‌عدم مراقبت از افشای اسرار و هویت فردی شاکی شد؟» می‌گوید: فرد نمی‌تواند از دولت و حاکمیت شکایت کند اما مسئله فقط این نیست.
وی ادامه می‌دهد: گاهی چنین به نظر افراد می‌رسد برای افشای اسرار و هویت فردی شهروندان نگرانی‌ای وجود ندارد و این گونه است که مردم نیز می‌آموزند و به آن عادت می‌کنند و کم کم به یک فرهنگ تبدیل میشود.
شاهواری می‌گوید: برای مثال اگر فردی در ملأ عام اقدام به تهدید افراد کند لابد چند سال زندانی خواهد شد اما با افشای اسرار هویتی افراد دچار تبعات قانونی
زیادی نمی‌شود.
وی با تاکید بر این مسئله که: اولویت ما در دستگاه قضائی باید حفاظت از حریم شخصی افراد باشد، می‌گوید: افراد دانشمندی که بتوانند در این حوزه کمک کنند در کشور بسیار داریم که باید به کار گرفته شوند.