دیوان عدالت اداری مصوبه هیات مقررات زدایی مبنی بر مجاز بودن فعالیت پلتفرم‌های توزیع دارو را تایید کرد.

هیات مقررات زدایی شهریور ماه ۱۴۰۲ در مصوبه‌ای اعلام کرد کلیه پلتفرم‌های دارای مجوز از اتحادیه کسب وکارهای مجازی یا سایر مراجع صدور مجوز کسب وکار اینترنتی می‌توانند در حوزه عرضه دارو از داروخانه‌های دارای مجوز معتبر و تحت نظارت سازمان غذا و دارو به مصرف کننده نهایی فعالیت کنند و نیازی به اخذ مجوز جدید ندارند.

این رای هیات مقررات زدایی مورد اعتراض سازمان غذا و دارو قرار گرفت حال دیوان با صدور رایی مصوبه هیات مقررات زدایی را تایید کرده است و اعلام کرده صدور این مصوبه در حیطه اختیارات هیات مقررات زدایی بوده است.

نکته قابل توجه در آن مصوبه تاکید بر پذیرش جایگاه پلتفرمی این کسب و کارها بود از سویی در این مصوبه سازمان غذا و دارو مکلف شده تا دستورالعمل نظارت بر فرایند فعالیت و همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌ها (برای رسیدن دارو از داروخانه به مصرف کننده نهایی) را طی ۴ ماه تدوین و ابلاغ کنند.

هر چند این رای دیوان عدالت اداری با توجه به نهایی شدن دستورالعمل حمل و عرضه دارو از طریق پلتفرم‌های کسب و کارهای اینترنتی تا حدودی دیرهنگام به نظر می‌رسد اما با توجه به اینکه این دستورالعمل به صورت کامل در سراسر کشور اجرا نشده است هنوز کارایی خود را از دست نداده است.

طبق دستورالعمل حمل و عرضه دارو از طریق پلتفرم‌‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی، پلتفرم‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی از فروش مستقیم دارو منع شدند و تعیین شد که هرگونه فروش اینترنتی دارو توسط سکوها و وبگاه‌ها تابع مقررات اعلامی وزارت بهداشت است و وزارت بهداشت مسئول نظارت بر این بند انتخاب شده است.

هر چند قرار بود در همان زمان ابلاغ این مصوبه توزیع آنلاین دارو در چند استان به صورت آزمایشی آغاز شود و فرایند اجرای آزمایشی آن نیز ۲ ماه برآورد شده بود اما در نهایت مهرماه گذشته با چند ماه تاخیر در اجرای این مصوبه فرایند اجرای آزمایشی توزیع آنلاین دارو از طریق پلتفرم‌ها در ۴ استان قم، قزوین، زنجان و مازندران اجرایی شد اما هنوز نتیجه اجرای آزمایشی این مصوبه در این استان‌ها مشخص نشده است.

به‌روزرسانی: بیانیه انجمن تجارت الکترونیک
انجمن تجارت الکترونیک تهران در این باره بیانیه‌ای منتشر کرده و در این باره اعلام کرده است: روند دیجیتالی شدن خدمات سلامت در ایران با وجود مزایای چشمگیرش، همواره با چالش‌های قانونی و اجرایی روبه‌رو بوده است. یکی از این چالش‌ها، نحوه فعالیت پلتفرم‌های آنلاین در حوزه توزیع دارو است. این موضوع با توجه به حساسیت حوزه سلامت و نیاز به تضمین کیفیت خدمات، باعث ایجاد اختلاف نظر بین فعالان حوزه سلامت دیجیتال و برخی نهادهای نظارتی شده است. می‌توان گفت که رأی اخیر دیوان عدالت اداری حامی استفاده از فناوری‌های نوین در نظام سلامت است و می‌تواند به تقویت فعالیت پلتفرم‌های دانش‌بنیان در این حوزه کمک کند.

دیوان عدالت اداری در حکمی اعلام کرده که فعالیت پلتفرم‌های اینترنتی برای توزیع و جابه‌جایی دارو کاملاً قانونی است و با قوانین و مقررات کشور مغایرتی ندارد. این تصمیم به استناد قوانین جدید در حوزه مدیریت داده‌ها و بودجه سال ۱۴۰۲ گرفته شده است.

این رأی تصریح می‌کند که دستورالعمل‌های موجود مانند آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و مصوبات هیئت مقررات‌زدایی، کاملاً قانونی هستند و امکان فعالیت پلتفرم‌ها در حوزه سلامت دیجیتال را فراهم کرده‌اند. بنابراین، مخالفت یا جلوگیری از فعالیت این پلتفرم‌ها فاقد پشتوانه قانونی است. دیوان عدالت همچنین این تصمیم را در راستای حمایت از سلامت دیجیتال و دسترسی آسان‌تر بیماران به خدمات پزشکی و دارویی دانسته است.

در ادامه نیما فاضلی، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران، با استقبال از این تصمیم بیان کرده است: خوشحالم از اینکه بار دیگر با استناد به قوانین موجود، بر اصل قانونی بودن موضوع تحویل دارو به دست مردم از طریق پلتفرم‌ها تأکید شد. این نتیجه مثبت و امیدوارکننده، پس از مدت‌ها تلاش در مقابل اقدامات فراقانونی و نامفهوم سازمان غذا و دارو که با زیر پا گذاشتن قواعد و قوانین موجود و اعمال فشار دور از منطق، مشکلاتی برای پلتفرم‌ها ایجاد کرده بود، به دست آمد.

او تأکید کرد که بخش خصوصی خواهان تعامل سازنده و گفت‌وگوهای منطقی با نهادهای دولتی است: ما نگرانی‌ها و دغدغه‌های بخش‌های مسئول و قانون‌گذار را درک می‌کنیم و همواره خواسته‌مان این بوده و هست که به‌جای اقدامات غیرمنطقی و قهری، به‌صورت فعال با این عزیزان در جلسات گفت‌وگو و هم‌اندیشی حضور داشته باشیم تا مشکلات را بشنویم و با هم برای آنها چاره بیندیشیم.

فاضلی افزود با تاکید بر اینکه فعالان سلامت دیجیتال به دنبال ارتقای خدمات درمانی با رعایت چارچوب‌های قانونی هستند، بیان کرد: تلاش ما در بخش خصوصی بر این است که بخش دولتی را مجاب کنیم تا با نگاهی همه جانبه‌نگر به کلان موضوع سلامت دیجیتال و با در نظر گرفتن منافع کشور و مردم، به‌خاطر دغدغه‌های کوچک قابل حل یا موارد خاص حاصل تضاد منافع شخصی یا سازمانی، کشور و جامعه را از کلیت مفیدی با عنوان فعالیت در بخش سلامت دیجیتال محروم نکنند؛ آن هم در قرن بیست و یک که اتفاقات شگفت‌انگیزی در این حوزه در حال رخ دادن است و دستاوردهای بزرگی ایجاد شده است.

رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران ادامه داد: ما به عنوان فعالان کسب‌وکارهای سلامت دیجیتال، در قالب انجمن تجارت الکترونیک و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، امیدواریم دوستان بخش دولتی، فعالیت‌های بخش خصوصی را به رسمیت بشناسند تا با فراهم آمدن فضای تعامل، بتوانیم با در نظر گرفتن دغدغه‌های آنها، صلاح کشور و البته منافع کسب‌وکارها، بهترین خدمات در زمینه پیشگیری و درمان را به افراد جامعه ارائه دهیم.

تأیید قانونی بودن فعالیت پلتفرم‌های دارویی، می‌تواند به تقویت نوآوری و رشد استارتاپ‌های این حوزه کمک کرده و موانع پیش روی آن‌ها را کاهش دهد. با این حال، اجرای این تصمیم و رفع چالش‌های اجرایی آن نیازمند همکاری نزدیک بین نهادهای دولتی و بخش خصوصی است. اگر این همکاری به درستی انجام شود، سلامت دیجیتال می‌تواند به یکی از ارکان کلیدی ارتقای سطح خدمات درمانی در کشور تبدیل شود.