دسترسی به تلویزیون دیجیتال در چین
نزدیک به ۹ سال پیش شیجینپینگ به سران برخی کشورها قول داد که چین دسترسی به تلویزیون دیجیتال را برای بیش از ۱۰ هزار روستای دورافتاده در ۲۳کشور آفریقایی فراهم کند، حال با تکمیل نصب زیرساختهای ماهوارهای در بیش از ۹۶۰۰روستا، این پروژه به مرحله پایانی خود نزدیک میشود. به گزارش بیبیسی، در آن زمان شیجینپینگ به سران کشورهایی که در نشست «مجمع همکاریهای چین و آفریقا» در ژوهانسبورگ شرکت کرده بودند، قول داد که چین دسترسی به تلویزیون دیجیتال را برای بیش از ۱۰هزار روستای دورافتاده در ۲۳ کشور آفریقایی فراهم کند. این وعده بلندپروازانه که در دورهای از روابط گرم چین و آفریقا مطرح شد و از محل بودجه کمکهای چین تامین مالی میشد، به شرکت استارتایمز سپرده شد که یک شرکت خصوصی چینی است که در چند کشور آفریقایی فعالیت میکرد. این اقدام ظاهرا نشانهای از حسننیت و فرصتی برای چین بود تا قدرت نرم خود را در منطقهای راهبردی به نمایش بگذارد.
در حالی که اقتصاد چین با مشکلاتی دست و پنجه نرم میکند و پکن در حال بازنگری سیاست راهبردی خود در آفریقا است، بیبیسی از چهار روستا در کنیا بازدید کرد تا ببیند آیا این ابتکار عمل «قدرت نرم» نتیجهای داشته است یا نه. در روستای اولاسیتی، که حدود سه ساعت رانندگی به سمت غرب از پایتخت کنیا، نایروبی، فاصله دارد، نیکلاس نگوکو دوستان و خانوادهاش را دور هم جمع کرده بود تا مسابقات دوندگان کنیایی در المپیک پاریس را از تلویزیون تماشا کنند. نگوکو با اشاره به نصب بشقابهای ماهوارهای استارتایمز حدود چهار سال پیش میگوید: «خیلی خوشحالم که میتوانم المپیک را ببینم. سالها بود نمیتوانستیم آن را ببینیم تا وقتی که استارتایمز آمد.» او تنها کسی نیست که از حضور استارتایمز در آفریقا بهرهمند شده است. استارتایمز که در سال ۲۰۰۸ وارد این قاره شد، اکنون یکی از بزرگترین ارائهدهندگان تلویزیون دیجیتال خصوصی در جنوب صحرای آفریقا با بیش از ۱۶ میلیون مشترک است.
به گفته تحلیلگران، قیمتهای پایین در ابتدا به تثبیت موقعیت استارتایمز کمک کرد. در کنیا هزینه بستههای تلویزیون دیجیتال ماهانه از ۳۲۹ شیلینگ(۲.۵ دلار) تا ۱۷۹۹ شیلینگ(۱۴ دلار) است. در مقایسه، قیمت بسته ماهانه دیاستیوی، متعلق به مالتیچویس، یکی دیگر از بازیگران اصلی بازار تلویزیون دیجیتال آفریقا، بین ۷۰۰ تا ۱۰هزار و ۵۰۰ شیلینگ است. اگرچه استارتایمز بخشی از درآمد اصلی خود را از طریق اشتراکها به دست میآورد، اما پروژه ۱۰ هزار روستا از صندوق کمکهای دولتی جنوب-جنوب چین تامین مالی میشود.
همه بشقابهای ماهوارهای دارای لوگوی استارتایمز، نشان وزارت اطلاعرسانی کنیا و لوگوی قرمز کمک چین هستند. به گفته چندین روستایی، نمایندگان استارتایمز هنگام نصب این بشقابها گفتهاند که این یک هدیه از سوی چین است. به گفته دکتر آنجلا لوئیس، پژوهشگری که مطالب بسیاری درباره حضور استارتایمز در آفریقا نوشته است، این پروژه میتوانست تصویر مثبتی از چین برای مخاطبان آفریقایی به جا بگذارد. روستاییانی که از خدمات این پروژه استفاده میکنند، ظاهرا همهچیز را رایگان دریافت کردند؛ از زیرساختها مانند بشقاب ماهوارهای، باتری و نصب گرفته تا اشتراک محتوای استارتایمز. دکتر لوئیس میگوید که این موضوع یک تحول بزرگ بود، زیرا روستاهای دورافتاده در آفریقا قبلا بیشتر به تلویزیون آنالوگ پر اختلال و نامطمئن دسترسی داشتند. او میگوید که برای افراد بسیاری این نخستینبار بود که به بشقابهای ماهوارهای دسترسی پیدا میکردند و این باعث تغییر در نحوه تعامل روستاییان با دنیای بیرون شد. برای مراکز اجتماعی مانند بیمارستانها و مدارس در روستای آینوموی در غرب کنیا، اشتراکها همچنان رایگان باقی مانده است.
در یک درمانگاه محلی، یک تلویزیون دیجیتال در اتاق انتظار به بیماران کمک میکند تا وقت سپری کنند. در یک مدرسه ابتدایی، دانشآموزان از تماشای کارتونها پس از مدرسه لذت میبرند. اما تعدادی از خانوارهای کنیایی میگویند دوره آزمایشی رایگان بهطور غیرمنتظرهای تنها مدت کوتاهی ادامه داشت. با وجود قیمت نسبتا ارزان، تمدید اشتراک برای بسیاری بار مالی سنگینی به همراه دارد. با فروکش کردن هیجان اولیه در میان برخی از بهرهبرداران این پروژه، این موضوع ضربهای به تلاشهای چین برای نشان دادن حسننیت وارد کرده است. بهگفته کسانی که دیگر مشترک بستههای استارتایمز نیستند، بدون اشتراک، تنها برخی کانالهای رایگان مانند تلویزیون ملی کنیا قابل دسترسی هستند.
نفوذ چین در محتوای پخش شده از کانالهای استارتایمز نیز مشهود است و نتایج مختلفی به همراه داشته است. حتی ارزانترین بستهها شامل کانالهایی مثل کونگفو و سینو دراما هستند که عمدتا فیلمها و سریالهای چینی را نمایش میدهند. به گفته ما شایونگ، رئیس روابط عمومی استارتایمز، در سال ۲۰۲۳ بیش از هزار فیلم و برنامه تلویزیونی چینی به زبانهای محلی دوبله شدهاند. این شرکت در کنیا در سال ۲۰۱۴ کانالی به نام استی سواحیلی (ST Swahili) راهاندازی کرد که محتوایی به زبان سواحیلی پخش میکرد.
استارتایمز به عنوان یک شرکت خصوصی در طول سالها موفقیتهای زیادی کسب کرده و پروژه «۱۰هزار روستا» باعث شهرت بیشتر این شرکت شده است. اما تاثیر مورد انتظار این پروژه بر ساختن تصویر مثبت از چین محقق نشده است. بسیاری از روستاییانی که بیبیسی با آنها صحبت کرده بود، بیشتر نگران محتوا و هزینهها بودند. این پروژه که زمانی موضوعی داغ بود، به نظر میرسد در تلاش چین برای گسترش قدرت نرم به حاشیه رفته است.