همه چالش‌های صادرات در حوزه فاوا؛ از نوسان نرخ ارز تا نبود شفافیت مالیاتی
کمیسیون صادرات خدمات فناوری اطلاعات نصر کشور در گزارش خود در کنار ذکر چالش‌های صادرات، تدوین یک استراتژی ملی برای تحول در این حوزه را ضروری می‌داند.
افت حجم صادرات رسمی در حوزه خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از چالش‌هایی است که حوزه فاوا در سال‌های اخیر داشته و کمیسیون صادرات کالاها و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور برای بررسی این موضوع گزارشی تحلیلی منتشر کرده است.
کمیسیون صادرات کالا و خدمات ICT معتقد است که این گزارش تحلیلی بر ارزش اقتصادی بالای این حوزه در خلق اشتغال پایدار، ارزآوری و حضور بین‌المللی برندهای ایرانی تأکید دارد و با توجه به اهمیت این مسائل بازنگری فوری در سیاست‌های صادراتی و تخصیص حمایت هدفمند از سوی نهادهای مرتبط ضروری است؛ بنابراین، این کمیسیون از سیاست‌گذاران می‌خواهد در سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» اقتصاد دیجیتال را جدی‌تر بگیرند.
به گزارش روابط سازمان نصر کشور، در این گزارش چالش‌هایی که بر سر راه صادرات محصولات و خدمات این حوزه وجود دارد، بررسی و راهکارهایی برای مواجهه با این مشکلات و موانع مطرح شده است. طبق یافته‌های این گزارش، نوسانات نرخ ارز، محدودیت‌های بانکی، تعهدات ارزی و نبود شفافیت مالیاتی از جمله چالش‌های کوتاه‌مدتی است که این حوزه دارد. همین چالش‌ها «بی‌ثباتی در بازار، کاهش رقابت‌پذیری و افت حجم صادرات رسمی را در پی داشته است.»
به چالش‌های میان‌مدت و بلندمدت موجود در عرصه صادرات کالا و خدمات ICT نیز در این گزارش پرداخته شده است. در بررسی مهم‌ترین عواملی که به کندی رشد صادرات در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات منجر شده نیز به مهاجرت نخبگان، نبود قوانین پایدار و فقدان استانداردهای بین‌المللی اشاره شده است.
تحریم‌های بین‌المللی و کمبود زیرساخت مهم‌ترین تهدیدهای ساختاری حوزه صادرات فاوا است
در خصوص چالش‌های بلندمدت نیز گزارش مذکور این طور توضیح داده است: «در سطح بلندمدت تحریم‌های بین‌المللی، کمبود زیرساخت‌های فناورانه و نبود برنامه‌ریزی راهبردی را تهدیداتی ساختاری برای آینده این بخش ارزیابی کرده است.»
در کنار چالش‌ها اما راهکارهایی هم در این گزارش آمده است تا با به کار بستن آن‌ها بتوان موانع را از سر راه برداشت یا دست‌کم شدتشان را کاهش داد:
تثبیت نرخ ارز، تسهیل تبادلات مالی، حذف تعهدات ارزی و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، از جمله اقدامات ضروری برای رفع موانع کوتاه‌مدت است. همچنین، سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی، استانداردسازی محصولات و ایجاد قوانین حمایتی، به‌عنوان راه‌حل‌هایی میان‌مدت پیشنهاد شده است.
این گزارش رفع چالش‌ها در سطح بلندمدت را در گرو دیپلماسی فعال برای رفع تحریم‌ها، تقویت زیرساخت‌های فناوری و تدوین استراتژی ملی صادرات فاوا دانسته و اقدام برای پیگیری این موارد را ضروری ارزیابی می‌کند.
راهکارهایی که می‌تواند تجارت در سطح بین‌المللی را تسهیل کند
علی ورزشکار، رئیس کمیسیون صادرات خدمات فناوری اطلاعات نصر کشور، ضمن ارائه این گزارش پیشنهادهایی را که این کمیسیون برای رفع این مشکلات در نظر دارد نیز مطرح کرد. او معتقد است استراتژی‌های مختلفی برای بهبود این وضعیت وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: ارتقای کیفیت و تطبیق با استانداردهای جهانی، حضور فعال و هدفمند در نمایشگاه‌های بین‌المللی برای معرفی محصولات و ایجاد نمایندگی‌ها یا شرکای محلی در کشورهای هدف برای ارائه خدمات پس از فروش.
البته راهکارهایی مانند استفاده از ابزارهای دیپلماسی تجاری و اقتصادی برای تسهیل تجارت و آشنایی رایزن‌های اقتصادی ایران در سفارتخانه‌های خارج از کشور نیز برای تسهیل تجارت در عرصه بین‌المللی می‌تواند راهگشا باشد.
رئیس کمیسیون صادرات خدمات فناوری اطلاعات سازمان نصر کشور ارائه بسته‌هایی با هدف حمایت از صادرکنندگان را هم یکی از راهکارهای مؤثر می‌داند و می‌گوید:
ارائه معافیت‌ها و مشوق‌های صادراتی، رفع تعهد ارزی تا یک سقف معین، پیشنهاد معافیت درصدی از مبلغ و یا افزایش زمان رفع تعهد بیش از سقف فوق به مدت یک سال و ایجاد یک نمایشگاه دائمی از محصولات تولید ایران در حوزه صنعت فاوا از جمله استراتژی‌هایی است که در گسترش صادرات سخت افزار و افزایش سهم بازار ایران در عرصه بین‌المللی مؤثر است.
– علی ورزشکار، رئیس کمیسیون صادرات خدمات فناوری اطلاعات سازمان نصر کشور
ورزشکار همچنین اشاره کرده است که کشورهای افغانستان، کانادا، امارات، آلمان، ازبکستان، تاجیکستان، مالزی و زیمبابوه تا امروز مقصد صادرات نرم‌افزار ایران بوده که به اعتقاد او، «برای حفظ و توسعه این بازارها هماهنگی میان دولت و بخش خصوصی و ثبات در سیاست‌گذاری و رفع موانع اجرایی مورد نیاز است.»