افزایش درآمد برخی غول‌های فناوری زیر سایه تعرفه‌های ترامپ
هفته‌ای که گذشت روزهای پرهیاهویی در دنیای فناوری بود. در صدر خبرها، سیاست‌های تجاری دونالد ترامپ قرار داشت؛ سیاست‌هایی که دوباره بر شرکت‌های فناوری فشار آورده‌اند و آن دسته از شرکت‌هایی که به‌جای خدمات دیجیتال، کالاهای سخت‌افزاری تولید یا جابه‌جا می‌کنند، بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.
در این بین همچنین دو گزارش جدید درباره تاثیر هوش مصنوعی بر بازار کار منتشر شده است که تصویر مبهمی از آینده شغلی در جهان ترسیم می‌کند.
تفاوت سودآوری غول‌های تکنولوژی
چهار شرکت از میان هفت غول فناوری آمریکا هفته گذشته گزارش عملکرد مالی فصلی خود را منتشر کردند. در نگاه اول همه‌چیز مثبت به‌نظر می‌رسید؛ به این ترتیب که متا، مایکروسافت، اپل و آمازون توانستند فراتر از انتظارات وال‌استریت ظاهر شوند. اما در دل این گزارشها نشانه‌هایی از یک شکاف معنادار میان شرکت‌هایی که محصولات دیجیتال می‌فروشند(بیت‌ها) و آن دسته از شرکت‌هایی که به فروش کالاهای سخت‌افزاری وابسته‌اند(اتم‌ها) خودنمایی می‌کرد.
موتورهای پول‌ساز دیجیتال و قربانیان تعرفه‌ها
متا و مایکروسافت نه‌تنها فراتر از پیش‌بینی‌ها عمل کردند، بلکه چشم‌انداز سه ماهه آینده آنها نیز بسیار امیدوارکننده بوده است. در فضایی که کسب‌وکارهای مبتنی بر نرم‌افزار و تبلیغات دیجیتال رشد بالایی را تجربه می‌کنند، این دو شرکت همچنان در مسیر صعودی قرار دارند. در نقطه مقابل، گزارش‌های اپل و آمازون با وجود عبور از سطح انتظارات تحلیلگران با سایه‌ای از نگرانی همراه بوده است. هر دو شرکت تحت تاثیر تعرفه‌های تجاری دولت ترامپ چشم‌انداز مبهم‌تری را برای ماه‌های آینده پیش‌رو دارند. تیم کوک، مدیرعامل شرکت اپل اعلام کرده است که اعمال تعرفه‌ها هزینه‌ای معادل ۹۰۰ میلیون دلار در فصل آینده روی دست شرکت خواهد گذاشت. هرچند اپل پیشاپیش با واردات دو میلیارد دلار آی‌فون از هند به آمریکا تلاش کرده اثر این سیاست را تعدیل کند، اما این عدد همچنان بسیار سنگین است.
جنجال بر سر شفاف‌سازی قیمت‌ها
آمازون نیز در هفته گذشته درگیر حاشیه‌ای سیاسی شد. Punchbowl News گزارش داد که این شرکت در حال بررسی این گزینه بوده است که هزینه تحمیل شده توسط تعرفه‌ها را به‌صورت مجزا در کنار قیمت محصولات نمایش دهد؛ مشابه اقدامی که پلتفرم‌هایی مانند Shein و Temu انجام می‌دهند. این موضوع بلافاصله با واکنش تند کاخ سفید مواجه شد. سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید این اقدام احتمالی را خصمانه و سیاسی خواند. آمازون نیز به سرعت عقب‌نشینی و اعلام کرد این موضوع صرفا در حد بررسی اولیه بوده است و این اقدام فقط برای سرویس رقیب Shein و Temu با عنوان Amazon Haul مدنظر قرار گرفته است. در نهایت این طرح متوقف شد.
هوش مصنوعی؛ از تهدید تا فرصت
از طرفی هوش مصنوعی همچنان دغدغه مهم این روزهای جهان تکنولوژی است. در همین راستا پیش‌بینی میشود که هوش مصنوعی به‌طور گسترده بازار کار را دگرگون کند و در برخی گزارش‌های خبری نمونه‌هایی از حذف کامل مشاغل و بیکار شدن افراد به چشم می‌خورد. برایان مرچنت، نویسنده و منتقد فناوری، در خبرنامه خود با عنوان Blood in the Machine به اعلامیه اخیر دولینگو اشاره کرده است. این پلتفرم آموزش زبان اعلام کرده است که می‌خواهد از این پس اولویت را به هوش مصنوعی بدهد و به تدریج استفاده از پیمانکارهایی را که کار آنها با هوش مصنوعی انجام‌پذیر است، متوقف کند. مرچنت در یادداشت خود با تیتر «بحران شغلی ناشی از هوش مصنوعی از همین حالا آغاز شده است» با یکی از پیمانکاران سابق دوولینگو صحبت کرده است.
در این گفت‌وگو یک نویسنده در شرکت دولینگو گفته است: «انتظار نداشتم این‌قدر زود جایگزینم کنند.» برخی هنرمندان و تصویرگران هم به او گفته‌اند که به دلیل استفاده مشتریان از هوش مصنوعی کارشان را از دست داده‌اند.
با این حال در مقیاس کلی‌تر هنوز آن بی‌ثباتی بزرگی که بعد از معرفی چت‌جی‌پی‌تی پیش‌بینی می‌شد، دیده نشده است. پژوهشی جدید نشان می‌دهد که سرعت اثرگذاری هوش مصنوعی بر بازار کار کمتر از چیزی بوده که شرکت‌های فناوری وعده داده بودند. در مقاله‌ای که در ماه آوریل منتشر شده است، پژوهشگران دانشگاه شیکاگو و دانشگاه کپنهاگ بررسی کردند که چت‌بات‌های هوش مصنوعی چه تاثیری بر بازار کار دانمارک داشته‌اند. نتیجه این بود که هیچ اثر معناداری بر دستمزد یا ساعات کاری هیچ شغلی دیده نشده است. برخلاف پیش‌بینی‌ها درباره حذف کامل مشاغل یا وظایف روزانه هوش مصنوعی بیشتر به عنوان یک ابزار کمکی وارد جریان کار شده و درحالی که برخی کارها را سریع‌تر کرده، کارهای جدیدی هم ایجاد کرده است.
این مطالعه بر اساس دو نظرسنجی گسترده در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ انجام شده است که شامل ۲۵ هزار کارگر و هفت هزار مکان شغلی در ۱۱ گونه مختلف بوده است؛ شغل‌هایی که پیش‌تر تصور می‌شد بیشتر از بقیه در خطر جایگزینی با هوش مصنوعی قرار دارند.
متا با قرار دادن هوش مصنوعی در بخش‌های پرکاربرد اپلیکیشن‌هایش، استفاده از آن را تقریبا اجتناب‌ناپذیر کرده است. مثلا در نسخه آی‌فون واتس‌اپ، دکمه هوش مصنوعی متا جای دکمه پیام جدید را گرفته است. این موضوع باعث میشود که کاربران خیلی راحت و ناخواسته وارد گفت‌وگو با روبات شوند.
از زمانی که متا نوار جست‌وجوی اپ‌های خود از جمله اینستاگرام، فیس‌بوک، مسنجر و واتس‌اپ را تغییر داد و امکان گفت‌وگو با هوش مصنوعی را به‌شکل ناخواسته فراهم کرد، تعداد کاربران هوش مصنوعی این شرکت به سرعت رشد کرده است. مدتی است که متا اعلام می‌کند ابزار Meta AI در مسیر تبدیل شدن به پرکاربردترین دستیار هوش مصنوعی دنیا قرار دارد. همچنین اخیرا گفته شده که نزدیک به یک میلیارد نفر از Meta AI استفاده می‌کنند. هفته گذشته متا اپلیکیشن مستقل هوش مصنوعی خود را راه‌اندازی و این سوال را مطرح کرد که آیا اگر کاربران به‌طور تصادفی واردش نشوند، واقعا دوست دارند با این روبات تعامل داشته باشند؟
یکی از مدیران متا در گفت‌وگو با ورج گفت که در حال حاضر انتظار می‌رود بیشتر کاربران همچنان از طریق همان دایره آبی موجود در اپلیکیشن‌ها با هوش مصنوعی مواجه شوند. البته متا در این خصوص تنها نیست. گوگل هم در تعداد زیادی از جست‌وجوها بخش نمای کلی هوش مصنوعی را نمایش می‌دهد و تعداد کاربران آن را بیش از ۱.۵ میلیارد نفر اعلام کرده است. مشخص نیست چند درصد از این کاربران واقعا داوطلبانه با هوش مصنوعی تعامل دارند، اما شاید اهمیتی هم نداشته باشد.
چه بخواهید و چه نخواهید شرکت‌ها از هر تعامل شما با ابزارهایشان ارزش استخراج می‌کنند و تقریبا غیرممکن است گوگل یا متا را وادار کنید استفاده از داده‌های شما برای آموزش هوش مصنوعی‌شان را متوقف کنند. در آمریکا تنها کاری که می‌توان انجام داد این است که از متا درخواست حذف داده‌ها را داشته باشید یا بخواهید از اطلاعاتتان برای آموزش هوش مصنوعی استفاده نکند. این اطلاعات می‌تواند شامل چت‌های شما با هوش مصنوعی، پست‌ها و داده‌های پروفایل‌تان باشد. در مجموع چیزی تاریک در این واقعیت نهفته است که حتی در ابتدای عمر این فناوری، هوش مصنوعی به‌گونه‌ای طراحی شده است که گریز از آن تقریبا ناممکن باشد. در کشورهایی مثل آمریکا که مقررات مشخصی برای حفظ حریم خصوصی وجود ندارد، استفاده از این پلتفرم‌ها این حس را منتقل می‌کند که حتی اگر نخواهید، باز هم دارید به آموزش هوش مصنوعی دیگران کمک می‌کنید.
عقب‌نشینی از چت‌جی‌پی‌تی
در هفته گذشته اوپن‌اِی‌آی اعلام کرد که تغییرات اخیر در شخصیت چت‌بات چت‌جی‌پی‌تی را به حالت قبل بازمی‌گرداند. سم آلتمن، مدیرعامل این شرکت در پیامی نوشت: «در به‌روزرسانی GPT-۴o که هفته گذشته ارائه کردیم، دچار خطا شدیم.» او پیش از آن نیز گفته بود: «چند به‌روزرسانی اخیر GPT-۴o باعث شده بود شخصیت چت‌بات بیش از حد چاپلوس و آزاردهنده شود.» این به‌روزرسانی یکی از معدود لغزش‌های اوپن‌اِی‌آی محسوب میشود؛ شرکتی که از زمان معرفی چت‌بات خود در سال ۲۰۲۲ با سرعتی چشمگیر پیش رفته و به‌طور مداوم بر شمار کاربرانش افزوده است.
به گفته شرکت سرمایه‌گذاری آندریسن هورویتز که از سرمایه‌گذاران اوپن‌اِی‌آی نیز هست چت‌جی‌پی‌تی اکنون ۴۰۰ میلیون کاربر هفتگی دارد. تنها یک روز پس از اعلام بازگشت تغییرات، سم آلتمن از آغاز فعالیت استارت‌آپ جدیدش به نام World در آمریکا خبر داد؛ شرکتی که دستگاهی کروی شکل تولید می‌کند و از طریق اسکن عنبیه چشم کاربران را احراز هویت می‌کند. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «موفق شدیم!» و عکسی از خود منتشر کرد که جلوی پرچم آمریکا ایستاده بود. پرچمی که به جای ستاره‌ها لوگوی شرکت جدیدش بر زمینه‌ای سفید نقش بسته بود.