نتیجه عجیب مزایده 5G؛ آیا توسعه شبکه قربانی رقابت غیرواقعی شد؟
مزایده اخیر، که در آن اپراتورها با وجود سهم ۲۸ درصدی دولت از درآمد 5G، بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان به صورت پیش‌پرداخت به خزانه کشور واریز کردند، از پرهزینه‌ترین و بحث‌برانگیزترین تصمیم‌های اخیر در صنعت ارتباطات محسوب میشود؛ تصمیمی که نتایج آن در سال‌های آینده روشن خواهد شد.
وزارت ارتباطات و فناوری‌اطلاعات، عصر دوشنبه ۲۹ اردیبهشت، برندگان مزایده فرکانس ۳۶۰۰-۳۸۰۰ مگاهرتز را به صورت رسمی اعلام کرد. مزایده‌ای که یک نتیجه غافلگیرکننده را به همراه داشت. رایتل، اپراتوری که بنابر گزارش‌های رسمی رگولاتوری، کمتر از پنج درصد سهم بازار حوزه ارتباطات همراه را در اختیار دارد و حتی با رانت انحصار در اوایل دهه ۹۰، نتوانست شبکه خود را به صورت سراسری گسترش دهد، یکی از دو برنده این مزایده اعلام شده است.
رایتل، اپراتور وابسته به هلدینگ شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی)، برای برنده شدن یکی از بلوک‌های ۱۰۰ مگاهرتزی این مزایده، رقم نجومی ۱۴ هزار میلیارد تومانی پیشنهاد داده است.
در همین رابطه، محمد کشوری، کارشناس ارتباطات و مدیرعامل گروه علمی تحلیلی طیف، در واکنش به اعلام نتایج مزایده باندهای فرکانسی نسل پنجم تلفن همراه (5G)، با انتشار رشته‌توییتی در حساب کاربری خود در ایکس (توییتر سابق)، نسبت به نتایج این مزایده و پیامدهای آن برای آینده بازار ارتباطات کشور ابراز نگرانی کرد.
کشوری نوشت: «مزایده 5G نتیجه‌ای غافلگیرکننده داشت. در حالی که تنها دو تکه باند ۱۰۰ مگاهرتزی به مزایده گذاشته شده بود، رایتل با تنها ۴ درصد سهم بازار همراه، با پیشنهاد قیمتی ۱۴ هزار میلیارد تومانی برای یکی از این تکه‌ها، موفق شد ایرانسل با سهم ۴۳ درصدی از بازار را کنار بزند؛ پیشنهادی که بیش از ۵۰ درصد گران‌تر از پیشنهاد ایرانسل بود.»
او همچنین تأکید کرد که ایرانسل با حدود ۵۰ میلیون مشترک دیتای فعال، اکنون به باند ۳۶۰۰ تا ۳۸۰۰ مگاهرتز برای ارائه 5G دسترسی ندارد؛ موضوعی که سرنوشت حدود ۱۲۰۰ سایت 5G نصب‌شده این اپراتور را در ابهام قرار می‌دهد.
کشوری با اشاره به اختلاف قیمت موجود میان قیمت برنده دو تکه فرکانسی مشابه (اختلافی ۶ همت بین رایتل و همراه اول)، پرسیده است: «آیا بناست رایتل با تزریق سرمایه حداقل ۱۰ برابری نسبت به درآمد عملیاتی سالیانه خود، 5G را توسعه دهد؟» و «آیا قیمت تمام‌شده سرویس برای کاربران این دو اپراتور یکی خواهد بود؟» و این سؤال را مطرح کرده که «با توجه به درآمد عملیاتی رایتل، آیا هزینه سنگین فرکانس برای این اپراتور توجیه اقتصادی دارد؟»
وی همچنین با یادآوری تجربه قبلی رایتل در واگذاری فرکانس‌های بلااستفاده 4G به سایر اپراتورها، احتمال تکرار این مدل در نسل پنجم را مطرح کرده و افزوده است: «اینکه رایتل پیشتر در مناطق و بخشهایی از شبکه 4G به دلیل عدم توسعه و بهره‌برداری شبکه، فرکانس های خود را بر اساس مقررات انتقال منافع طیف فرکانس در اختیار بقیه اپراتورها قرار داده و از آنها کسب درآمد کرده است هم نکته مهمی است. آیا این مساله هم بناست در 5G تکرار شود؟»
مزایده اخیر، که در آن اپراتورها با وجود سهم ۲۸ درصدی دولت از درآمد 5G، بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان به صورت پیش‌پرداخت به خزانه کشور واریز کردند، از پرهزینه‌ترین و بحث‌برانگیزترین تصمیم‌های اخیر در صنعت ارتباطات محسوب میشود؛ تصمیمی که نتایج آن در سال‌های آینده روشن خواهد شد.