متولی هوش مصنوعی در کشور با وجود برنامه‌ریزی توسعه‌ای آن در ساختار حاکمیت هنوز مشخص نیست. طبق سند ملی هوش مصنوعی، متولی این حوزه، سازمان هوش مصنوعی است اما در درحال حاضر معاونت علمی حضانت این نوزاد را به عهده گرفته است و با تشکیل ستاد ملی هوش مصنوعی، مسئولیت سیاست‌گذاری، نظارت و اجرای برنامه‌های مرتبط با این حوزه را نیز برعهده دارد.

معاون علمی ریاست جمهوری، حسین افشین نیمه خرداد ماه اعلام کرد سازوکار اصلاح سند ملی هوش مصنوعی، طرح هوش مصنوعی و مصوبات جدید آن در یک ماه آینده ساماندهی می‌شود و تصمیم نهایی با توافق بین دولت، مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفته می‌شود.

اما به نظر می‌رسد معاونت تا قبل از نهایی شدن متولی هوش مصنوعی بخش قابل توجهی از بودجه‌‌اش را صرف هوش مصنوعی کرده است. ۴ هزار میلیارد تومان مجموعا در بودجه ۱۴۰۴ برای حمایت از هوش‌مصنوعی در راستای برنامه هفتم و حمایت از توسعه زیست‌بوم تحول‌آفرین هوش مصنوعی در نظر گرفته شده است و این اعتبار در نظر گرفته شده به دلیل تصویب‌نشدن اساسنامه سازمان ملی هوش‌مصنوعی، در اختیار معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور قرار گرفت. ۲ هزار میلیارد تومان به شکل حمایت از برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی و ۲ هزار میلیارد تومان برای حمایت از طرح‌های هوش مصنوعی با اولویت آموزش و سلامت اعتبارات پیش‌بینی شده است. علاوه بر این پنج هزار میلیارد تومان برای حمایت از طرح‌های پیشران به ویژه ریزالکترونیک اختصاص داده شده است.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌ها، هرچند در لایحه بودجه ۱۴۰۳ نیز اعتبار ۲ هزار میلیارد تومان برای هوش‌مصنوعی در نظر گرفته شده بود اما بنا به گزارش سازمان ملی هوش مصنوعی، منابعی در سال ۱۴۰۳ تخصیص داده نشد. تخصیص نیافتن بودجه هوش مصنوعی در سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده نوعی بی‌ثباتی در حمایت دولت از این حوزه است.

این در شرایطی است که معاون علمی ریاست جمهوری به پیوست گفت: بودجه امسال معاونت علمی نسبت به سال گذشتنه پایین‌تر است و طبق صحبت‌هایی که با مجلس انجام دادیم، قرار است این موضوع جبران شود. همچنین سازمان برنامه قول داده است که این چالش را از منابع دیگر جبران کند. امیدواریم با نگاه دکتر پزشکیان و دکتر عارف این کمبود جبران شود.

در شرایطی که هنوز سازمان ملی هوش مصنوعی ساختار کاملی پیدا نکرده است، صادق خانی، کارشناس حوزه هوش مصنوعی معتقد است: ستاد هوش مصنوعی در معاونت علمی نه ابزار اجرایی دارد و نه جایگاه تنظیم‌گری؛ حذف سازمان ملی هوش مصنوعی خطای راهبردی است.

خانی به پیوست گفت: معاونت علمی نباید تنها متولی این حوزه باشد و ستاد هوش مصنوعی زیرمجموعه این معاونت باشد. او تاکید کرد که باید سازمان ملی هوش مصنوعی به عنوان نهاد مستقل و متولی باشد و متشکل از اعضایی چون معاونت علمی و وزارت ارتباطات باشد.

حالا سوالی که به‌وجود می‌آید این است که با وجود تصویب نشدن اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی، چرا معاونت علمی متولی این حوزه شده است و آیا این پراکندگی مسئولیت‌ها باعث کندی توسعه هوش مصنوعی در ایران نمی‌شود؟

در خصوص موازی‌کاری هوش‌مصنوعی، افشین قبل‌تر گفته بود که این حوزه به قدری در کشور عقب است که اگر همه سازمان‌ها فعالیت کنند باز هم کم است.

البته محمدسعید سرافراز، رئیس سازمان ملی هوش مصنوعی هم در این خصوص گفته بود: «سازمان ملی هوش مصنوعی به ‌عنوان یک نهاد راهبردی، سیاستگذار و تسهیلگر، ماموریت دارد که کشور را در مسیر توسعه پایدار و مبتنی بر هوش مصنوعی هدایت کند. به نحوی که این فناوری بتواند به شکلی متوازن و هماهنگ در بخش‌های مختلف جامعه به‌ کار گرفته شود و مزایای آن در اختیار همه شهروندان قرار بگیرد.» اما آنطور که دیده می‌شود، معاونت علمی هم درحال پیشبرد همین اهداف است.