Vibe Coding چیست و چگونه از کدنویسی حسی با هوش مصنوعی استفاده کنیم؟
وایب کدینگ از کجا آمده است و چه کاربردهایی دارد؟
از ابتدای ۲۰۲۵ در دنیای توسعه نرم‌افزار اصطلاح جدید Vibe coding یا «کدنویسی حسی فراگیر شده است؛ روشی که در آن نوشتن خط‌به‌خط کد جای خود را به گفتگو و ارائه دستورالعمل به هوش مصنوعی می‌دهد. در این مطلب با وایب کدینگ آشنا می‌شوید تا بتوانید قدم‌های اول توسعه نرم‌افزار با هوش مصنوعی را بردارید.
در وایب کدینگ توسعه‌دهنده، مدیر محصول یا هر فرد صاحب ایده‌ای، به جای تمرکز بر جزئیات فنی، بر روی وایب و حس‌وحال ایده، جریان کار و نتیجه نهایی تمرکز می‌کند و هوش مصنوعی وظیفه سنگینِ نوشتن و پیاده‌سازی کد را برعهده می‌گیرد. این اصطلاح در اوایل سال ۲۰۲۵ توسط «آندره کارپاتی»، هم‌بنیان‌گذار OpenAI، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس مطرح شد. او وایب کدینگ را اینطور تعریف می‌کند:
«نوع جدیدی از کدنویسی وجود دارد که من آن را Vibe coding می‌نامم؛ جایی که شما کاملاً تسلیم حال‌وهوا (وایب) می‌شوید… و فراموش می‌کنید که کد اصلاً وجود دارد.»
این توصیف به سرعت مورد توجه قرار گرفت، زیرا دقیقاً بیانگر تغییری بود که در راستای قدرتمند‌شدن مدل‌های زبانی بزرگ مانند GPT و Claude رخ می‌داد.
Vibe coding چه تفاوتی با برنامه‌نویسی سنتی دارد؟
در چند سال اخیر با آمدن چت‌بات‌های هوش مصنوعی مرز بین برنامه‌نویسی و پرامپت‌نویسی بسیار باریک شده است و حالا Vibe coding می‌خواهد این مرز را کاملاً پاک کند. باید توجه کنید که وایب کدینگ با برنامه‌نویسی به کمک دستیارهای هوش مصنوعی فرق دارد. ابزارهایی مانند نسخه‌های اول GitHub Copilot دستیار شما هستند؛ شما کد را می‌نوشتید و هوش مصنوعی آن را تکمیل و اصلاح می‌کرد.
در مقابل در کدنویسی حسی کاربر اصلاً با نوشتن کد شروع نمی‌کند. Vibe coding این فرایند را معکوس می‌کند: شما آنچه را که می‌خواهید به زبان طبیعی و ساده توصیف می‌کنید، سپس هوش مصنوعی کل اپلیکیشن را می‌سازد. در این روش، انسان بنّا نیست و آجر روی آجر نمی‌گذارد، بلکه نقش معمار را برعهده دارد.
کاربردها و مزایای وایب کدینگ
این روش فقط برای مبتدیان نیست. توسعه‌دهندگان باتجربه نیز از آن برای سرعت‌بخشیدن به فرایندها استفاده می‌کنند. مزایای اصلی این روش عبارتند از:
سرعت بالا در ساخت MVP: بزرگترین مزیت، سرعت است. می‌توان یک ایده را در عرض چند دقیقه یا چند ساعت به یک نمونه اولیه قابل کلیک (MVP) تبدیل کرد، فرایندی که قبلاً هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشید.
دسترسی‌پذیری: Vibe coding ساخت نرم‌افزار را دموکراتیزه می‌کند. دیگر برای ساختن اپلیکیشن نیازی به مدرک علوم کامپیوتر نیست. شما می‌توانید مستقیماً ایده‌های خود را پیاده‌سازی کنید.
کاهش هزینه‌ها: این روش بسیار ارزان‌تر از استخدام یک تیم توسعه کامل است.
تمرکز بر خلاقیت: توسعه‌دهندگان از انجام کارهای تکراری رها می‌شوند و می‌توانند بر حل مسائل بزرگ‌تر و تجربه کاربری تمرکز کنند.
راهنمای گام به گام Vibe coding
اگرچه دستورالعمل واحدی برای شروع وایب کدینگ وجود ندارد، اما یک گردش کار معمولی Vibe coding برای تبدیل ایده به محصول، معمولاً شامل پنج مرحله زیر است:
گام اول «تعریف چشم‌انداز»: قبل از هرچیز، باید وایب و هدف را مشخص کنید. به‌جای تمرکز بر جزئیات (مانند «فلان دکمه باید قرمز باشد») بر هدف تمرکز کنید: «می‌خواهم اپلیکیشن حس شادی را منتقل کند.»
نکته مهم: با اهداف و مسائل شروع کنید، نه ویژگی‌ها.
گام دوم «انتخاب ابزار»: براساس نیاز خود ابزار را انتخاب کنید. برای شروع، ابزاری مانند Base44 که نیاز به تنظیمات اولیه ندارد ایده‌آل است.
گام سوم «نوشتن پرامپت و گفتگو با هوش مصنوعی»: اینجا هسته اصلی Vibe coding است. شما با زبان طبیعی باید صحبت کنید. پرامپت‌های خوب، نتایج خوب می‌دهند.
پرامپت ضعیف: «یک اپ تناسب اندام بساز.»
پرامپت قوی: «یک اپ تمرین ورزشی بساز که به کاربران امکان می‌دهد تمرین‌ها، ست‌ها، تکرارها و وزنه‌ها را ثبت کنند. شامل یک بخش «تاریخچه» باشد که تمام تمرین‌های گذشته را نشان دهد. طراحی باید مینیمال باشد.»
گام چهارم «تولید، تست و اصلاح»: هوش مصنوعی یک نسخه اولیه می‌سازد. شما به عنوان انسان، باید آن را به‌طور کامل تست کنید. روی هر دکمه کلیک و فرم‌ها را پر کنید. سپس بازخورد خود را مجدداً با زبان طبیعی به هوش مصنوعی می‌دهید؛ این فرایند تکرار تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه می‌یابد. برای مثال:
«هدر را چسبان کن تا هنگام اسکرول‌کردن، بالا بماند.»
«رنگ‌بندی را به آبی و خاکستری تغییر بده.»
گام پنجم «دیپلوی»: در بسیاری از پلتفرم‌های Vibe coding جدید دیپلوی اپلیکیشن به صورت خودکار انجام میشود. اپلیکیشن شما بلافاصله پس از تولید، یک URL دریافت می‌کند و آماده اشتراک‌گذاری است.
بهترین ابزارها برای Vibe coding در سال ۲۰۲۵
در ادامه چند مورد از بهترین ابزارهای وایب کدینگ آمده است:
درنهایت باید چند نکته را در نظر داشته باشید: هوش مصنوعی ممکن است از الگوهای کدنویسی ناامن و کتابخانه‌های قدیمی استفاده کند که می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری شوند. همچنین کدهای تولیدشده توسط هوش مصنوعی اغلب طولانی‌تر، پیچیده‌تر و در نتیجه دیباگ آنها بسیار دشوارتر است.