در حالی که بخش مهمی از ناترازی برق کشور به فعالیت ماینرهای غیرمجاز نسبت داده می‌شود، خسارتی که این مراکز به شبکه و اقتصاد ملی وارد می‌کنند غیرقابل جبران توصیف شده است؛ ماینرهایی که با مصرف برق یارانه‌ای، سودهای کلان به‌دست می‌آورند اما هزینه آن را مردم و صنعت برق می‌پردازند. اکنون با وجود تعیین تعرفه صنعتی برای مزارع مجاز، بخش قابل توجهی از استخراج رمزارز همچنان به شکل غیرقانونی انجام می‌شود.

بی‌تردید استفاده غیرمجاز از ماینرها یکی از عوامل ناپایداری شبکه برق است.این فعالیت نه تنها باعث افزایش مصرف و فشار بر شبکه برق می‌شود بلکه در بسیاری از موارد موجب آتش‌سوزی و خسارت به اموال مردم شده تا جایی که آتش‌سوزی ناشی از ماینرهای غیرمجاز، به املاک همسایگان سرایت و خسارات بیشتری به آنها وارد کرده است.

قطعی‌های اخیر برق در کشور تا حدی به فعالیت ماینرهای‌ غیرمجاز باز می‌گردد و دولت با همکاری نهادهای قضایی و انتظامی تلاش دارد این مراکز را شناسایی و محدود کند.

ماینر (استخراج‌گر) به فردی گفته می‌شود که دستگاه‌های لازم برای استخراج رمز ارز را در اختیار دارد. ماینینگ به فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال به‌ویژه بیت کوین اشاره دارد. در این فرآیند، ماینرها با استفاده از تجهیزات خاص، معادلات پیچیده ریاضی را حل می‌کنند تا تراکنش‌ها را تأیید کرده و ارز دیجیتال جدیدی تولید کنند. این فرآیند نیاز به انرژی برق بالایی دارد و به همین دلیل یکی از نگرانی‌های اصلی در زمینه ماینینگ، مصرف بالای انرژی است.

به طور کلی در سال‌های اخیر، کشور با چالش‌های جدی در زمینه تأمین برق مواجه بوده و یکی از موضوعاتی که به‌طور مکرر در این زمینه مطرح می‌شود، ارتباط قطعی برق با ماینینگ و دستگاه‌های استخراج رمز ارز است.

قطعی‌های اخیر برق در کشور تا حدی به فعالیت ماینرهای غیرمجاز بازمی‌گردد و دولت با همکاری نهادهای قضایی و انتظامی تلاش دارد این مراکز را شناسایی و محدود کند. بخش دیگری از مشکل مربوط به چگونگی امنیت و مدیریت مزارع مختلف ماینینگ است که توانسته‌اند به راحتی برق شبکه‌های صنعتی، کشاورزی و مهندسی را تحت تأثیر قرار دهند.

محمد اله‌داد – معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر – در یک گفت‌وگوی رادیویی در این باره اعلام کرده است: مصرف ماینرها تنها حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد ناترازی شبکه را تشکیل می‌دهد و هر ماینر به طور متوسط بین ۲ تا ۳.۵ کیلووات برق مصرف می‌کند که در ماه بیش از ۲۵۰۰ کیلووات ساعت می‌شود و بیش از ۱۰ برابر الگوی مصرف متوسط خانوارهای شهری است.

وی با بیان اینکه استخراج هر بیت‌کوین در ایران بین یک میلیون تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند، اظهار کرد: بسیاری از ماینرها دست دوم و از رده خارج هستند که سیستم‌های سرمایش و کارکردشان استاندارد نیست. عملکرد مداوم ماینرها و تولید حرارت بالا باعث نیاز به سیستم‌های سرمایشی گسترده می‌شود و این موضوع می‌تواند منجر به بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی در محل زندگی یا کسب‌وکار شود.

در شرایطی که استخراج‌کنندگان رمزارز در دنیا باید هزینه‌هایی پرداخت کنند اما در کشور ما برخی بدون پرداخت هزینه‌های واقعی و با مصرف برق ارزان و یارانه‌ای، به‌ صورت غیرقانونی رمزارز استخراج می‌کنند.این مساله داد برخی نمایندگان مجلس را درآورده تا جایی که به گفته حسینعلی حاجی‌دلیگانی – نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ ،‌ ایران تبدیل به بهشت ماینرها شده است و وزارت نیرو برای مقابله با استخراج غیرقانونی رمزارزها باید اراده کند و با شجاعت و انگیزه و بدون مماشات، ماینرهای غیرمجاز را شناسایی کرده و با استخراج‌کنندگان غیرقانونی رمزارز برخورد و با کمک دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی برق آنها را قطع کند.

استخراج هر بیت‌کوین در ایران بین یک میلیون تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند.

در مجلس مقابله با استخراج غیرقانونی رمزارز تبدیل به یک مطالبه جدی شده است تا جایی که رمضانعلی سنگدوینی ـ نایب‌رئیس کمیسیون انرژی با اعلام حمایت مجلس از اقدام وزارت نیرو برای مقابله با ماینرهای غیرمجاز،‌ گفته استخراج غیرقانونی رمزارز تخلف است و باید برای مقابله با این تخلفات مقرراتی وجود داشته باشد.

احمد انارکی ـ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز تاکید دارد که بخشی از ناترازی برق به استخراج غیرمجاز رمزارزها مربوط است. وقتی هزینه برق در ماه حدود ۱۰۰۰ دلار و سود و درآمد حاصل از استخراج بیت کوین ۸۰ هزار دلار است طبیعی است که عده زیادی از پشت کنتور برق بگیرند و به شکل غیرمجاز به استخراج رمز ارز روی بیاورند.

در حال حاضر ماینرها عمدتا در مناطق غیرصنعتی، خانگی، کشاورزی، تجاری، شهری و روستایی نصب شده‌اند و در جایی که شبکه تکافوی لازم برای جبران این میزان بار را ندارد هم تاسیسات و هم وسایل برقی مردم به دلیل افت و نوسان ولتاژ دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند که این خسارت مستقیما به مردم وارد می‌شود.

طبق گفته توانیر از بیش از ۳۰۰۰ مرکز استخراج ماینر بیش از ۲۲ هزار ماینر کشف شده که برق ۲۲۰ هزار خانوار را مصرف می‌کردند.

به گفته مجری نظارت و ساماندهی استخراج رمز دارایی‌های شرکت توانیر، از بیش از ۳۰۰۰ مرکز استخراج ماینر بیش از ۲۲ هزار ماینر کشف شده که برق ۲۲۰ هزار خانوار را مصرف می‌کردند.

طبق ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، هر شخصی که مرتکب قاچاق و واردات غیرقانونی دستگاه‌های ماینر یا دستگاه استخراج رمز ارز شود، علاوه بر ضبط دستگاه‌های ماینر به جریمه نقدی معادل یک تا سه برابر ارزش کالا، حسب استعلام قیمت از گمرک محکوم خواهد شد و قوه قضاییه برخورد با مراکز استخراج رمز ارز را تشدید کرده است.

طبق آمار وزارت نیرو، مصرف برق ماینرها حدود ۱۵۰۰ مگاوات است؛ اما در واقعیت شاید تا ۱۰ برابر این رقم یعنی حدود ۱۱ تا ۱۵ هزار مگاوات باشد. بسیاری از ماینرها مجوز نداشته و به صورت غیرقانونی رمزارز استخراج می‌کنند که باید با آنها برخورد شود.

ماینرهای غیرمجاز معمولاً در مکان‌های غیراستاندارد به منظور استفاده از برق یارانه‌ای مانند انبارها، منازل مسکونی یا واحدهای صنعتی متروکه نصب می‌شوند که به دلیل عدم نظارت فنی، باعث گرمایش بیش‌ از حد ترانس‌ها و افزایش تلفات شبکه می‌شوند.

طبق مصوبه جدید شرکت توانیر، پاداش‌ گزارش مراکز استخراج غیرمجاز رمزارز به ازای هر دستگاه ۱.۵ میلیون تومان محاسبه می‌شود که سقف آن نیز تا ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. این اقدام با هدف افزایش انگیزه مردمی، جلوگیری از فعالیت غیرمجاز و تقویت شفافیت در برخورد با تخلفات طراحی شده است. به گفته کارشناسان صنعت برق، اجرای این دستورالعمل ضمن تسهیل شناسایی مراکز غیرمجاز، به کاهش تلفات انرژی، صیانت از سرمایه‌های عمومی و پایداری بیشتر شبکه برق کشور منجر خواهد شد.