رئیس انجمن تجارت الکترونیک: هر موج فیلترینگ، یک موج جدید مهاجرت میسازد
مهاجرت متخصصان فناوری در کشور، بیش از آنکه یک تصمیم فنی باشد، واکنشی به تصویرِ «طرد شده» و «جنگزدهای» است که سیاستهای جاری از کشور ساختهاند. رئیس انجمن تجارت الکترونیک در گفتوگویی با خبرآنلاین، تأکید میکند که وقتی امنیت اجتماعی و ثبات اقتصادی از بین برود، متخصصان برای لمس بدیهیترین استانداردها، راهی بازارهای جهانی میشوند.
در دنیایی که اقتصاد و اعتبار آن بر پایه «ثبات» و «تعاملات بینالمللی» بنا شده است، اکوسیستم تجارت الکترونیک ایران با تلاطمهایی روبروست که آن را از مسیر رشد جهانی جدا کرده است. در این میان، مدیران و متخصصان حوزه فناوری، نه تنها با چالشهای فنی و زیرساختی، بلکه با فشار مضاعفِ بیثباتیهای اجتماعی و تصمیماتِ لحظهای در سیاستگذاری روبرو هستند؛ وضعیتی که باعث شده کفه ترازو به نفع خروج از کشور سنگینتر شود و متخصصان برای دستیابی به امنیتِ حرفهای و درآمدهای استاندارد، مسیر مهاجرت را برگزینند.
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک، در گفتوگو با خبرآنلاین به بررسی دلایلی پرداخته که منجر به تضعیف جایگاه ایران در بازار دیجیتال و گردشگری شده است. او معتقد است فراتر از محدودیتهای فنی اینترنت، این «اثرات اجتماعی فیلترینگ» و تصویر ایران به عنوان یک جغرافیای «طرد شده» است که نبض توسعه را کند کرده و نیروی انسانی را در بنبستی میان ماندن در یک اقتصاد ضعیفشده یا پیوستن به بازار آزاد جهانی قرار داده است.
موجهایی که با هر فیلترینگ برمیخیزند
نیما قاضی در پاسخ به این پرسش که مهاجرت در اکوسیستم دیجیتال ایران، تا چه حد وابسته به تغییرات سیاستگذاریهای داخلی بر اینترنت است، توضیح داد:« دادههای آماری دقیقی در این حوزه نداریم که بخواهیم به آن استناد کنیم. اما چیزی که مشاهده میکنیم این است که هر بار اتفاقی در رابطه با اینترنت در کشور میافتد، چیزی فیلتر میشود یا بحثهایی مثل «طرح صیانت» و امثال آن مطرح میگردد، موجهایی از مهاجرت شکل میگیرد. این موضوع را حتی از جستوجوی کلمات مربوط به مهاجرت هم میتوان متوجه شد. از طرف دیگر، در میان همکاران این حوزه نیز میبینیم که این تمایل وجود دارد و در واقع هر زمان که این مباحث جدی میشود، بسیاری از آنها اقدام به مهاجرت میکنند.»
جستوجوی ثبات در بازارهای جهانی؛ چرا استانداردهای خارجی جذابترند؟
او همچنین در پاسخ به این پرسش که چه خلائی در داخل کشور باعث میشود که نیروی کار متخصص به مهاجرت فکر کند، گفت:« کارهای فنی، بهخصوص در حوزه تجارت الکترونیک، در همه جای دنیا تقریباً به یک شکل انجام میشود. توسعه یک سایت یا اپلیکیشن در ایران با جاهای دیگر دنیا تفاوت چندانی ندارد. اما در مقابل، در خارج از کشور چشمانداز درآمدهای بسیار جذابتری وجود دارد؛ همچنین نوعی از امنیت اجتماعی و ثبات برقرار است که باعث میشود آدمها هر روز با شرایط جدید سیاسی و اجتماعی روبرو نشوند. به همین خاطر، راه رفتن سادهتر و استاندارد شده است و مهاجرت امری شدنی به نظر میرسد. این موضوعات اجتماعی تأثیر بسیار زیادی در این حوزه میگذارند.»
او افزود:« علاوه بر این، وقتی اینترنت محدود میشود، با پلتفرمها برخورد میگردد و قوانین مدام تغییر میکنند، فرصتهای شغلی داخل کشور کم شده، از بین رفته یا ضعیف میشوند. همچنین رشد این فرصتها نسبت به تورم کمتر میشود و تمام این اتفاقات باعث میگردد که کفه ترازو به نفع آن طرف سنگینتر شود. در حالی که این حوزه در همه جای دنیا در حال رشد است، در ایران شاهد ضعیف شدن آن هستیم که دیتای مرکز آمار در سالهای اخیر نیز گویای همین مطلب است.»
وقتی ایران «مقصد ممنوعه» میشود
قاضی که خود کارآفرین حوزه گردشگری هم هست در پاسخ به این پرسش که شرایط فعلی اینترنت و زیرساختها چه تاثیری بر عدم توسعه حوزه گردشگری گذاشته است، توضیح داد:« اینترنت تنها یک بخش از داستان است. در موضوع گردشگری داخلی، اکنون شرایط به گونهای شده که گردشگر خارجی دیگر کلاً نمیآید. یکی از مواردی که در این موضوع تأثیر میگذارد، بحث اینترنت است. من معتقدم اثر اجتماعی محدودیت اینترنت بیشتر از اثر فنی یا دسترسی آن است؛ چرا که اثر اجتماعی باعث میشود آدمهای کمتری به ایران بیایند.»
قاضی بر این باور است که همانطور که به خاطر شرایط سیاسی کشور، اکثر کشورهای دنیا به شهروندان خود گفتهاند که به ایران سفر نکنند و ایران در این حوزهها به عنوان یک کشور «طرد شده» و «جنگزده» محسوب میشود؛ یکی از عوامل مهاجرت نیروی کار متخصص و ترجیح او به فعالیت خارج از کشور نیز همین عامل است و این موضوع یک چالش در کنار سایر چالشهاست.