ای‌میل‌های بومی جایگزین جی‌میل میشوند؟
شاید از نظر بسیاری از کارشناسان و فعالان فضای مجازی کشور یکی از مهم‌ترین اتفاق شهریور و مهرماه امسال بحث رونمایی از فاز اول شبکه ملی اطلاعات محسوب شود.
به گزارش ایسنا در دقایق پایانی و چند روز پس از آن که وزیر ارتباطات از افتتاح پروژه ایمیل ملی در آینده‌ای نزدیک خبر داده بود، به یک باره فیلتر شدن جی‌میل به خبری پر سر و صدا در این حوزه تبدیل شد و این در حالی بود که از مدت‌ها قبل متصدیان اینترنت کشور تاکید کرده بودند که روی کار آمدن شبکه ملی اطلاعات به معنی قطع اینترنت یا عدم دسترسی به ای‌میل‌های خارجی نیست.
اکنون با وجود این که حدود یک هفته از فیلتر شدن جی‌میل می‌گذرد، همچنان حرف و حدیث‌ها درباره این ایمیل ادامه دارد و معاون وزیر ارتباطات اگرچه نمی گوید با چه کسی و کجا اما در پاسخ به پیگیری این موضوع از مذاکراتی برای رفع فیلتر این سایت خبر می‌دهد.
حکیم جوادی در عین حال در ارتباط با قطع جی‌میل در شرایطی که جایگزین مناسبی در داخل کشور برای آن وجود ندارد، می‌گوید: اگر در خیابان‌ها نگاه کنید، ممکن است مرسدس بنز هم باشد اما آیا معنی این حرف آن است که همه باید مرسدس سوار شوند؟!
این روزها گویا بر اساس مثالی که معاون وزیر ارتباطات زده قرار نیست همه مرسدس سوار شوند و در همین راستا با فیلتر شدن جی‌میل، کاربران اینترنت کشور در آستانه رونمایی از فاز اول شبکه ملی اطلاعات به استفاده از ای‌میل‌های بومی سوق داده میشوند.
شاید بد نباشد مروری کلی بر وضعیت ایمیل های بومی کشور داشته باشیم. در این زمینه اولین سوالی که به ذهن می‌رسد این است که آیا سرویس پست الکترونیکی مناسبی در کشور وجود دارد که قرار باشد جایگزین جی‌میل شود. در این میان با چنین پست داخلی مواجه می‌شویم که برخی از آنها از سوی مراجع دولتی تهیه و طراحی شده‌اند و برخی دیگر هم ای‌میل‌های بخش خصوصی به شمار می‌روند که در نهایت در مورد هر دو دسته بحث تضمین استمرار خدمات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
پست الکترونیکی با پرداخت هزینه و مراجعه حضوری
در میان پست‌های الکترونیکی بخش دولتی یکی از موارد به ای‌میل‌های شرکت پست مربوط میشود که این سرویس قادر است به هر ایرانی یا هر شرکت یا دستگاه دولتی و خصوصی یک صندوق پست الکترونیکی براساس کد ملی یا شماره ثبت شرکت یا دستگاه اختصاص دهد.
نکته جالب‌تر این که مدت استفاده از این صندوق پستی محدود است و برای استفاده از آن نیاز به مراجعه حضوری به شرکت پست نیز وجود دارد که البته در کنار این موارد موضوع پرداخت مبلغی به عنوان حق اشتراک هم وجود دارد.
البته در ارتباط با این موضوع حکیم جوادی چندی پیش در گفت‌و‌گو با ایسنا این‌گونه اظهار کرده بود که به این شرکت تذکر داده شده است تا در اسرع وقت نسبت به برطرف کردن این موضوع اقدام کند.
ایمیل پس از24 ساعت
اما دسته دوم ای‌میل‌های دولتی پست‌های الکترونیکی موسوم به ایران هستند که برای باز کردن آنها نیاز است کاربر اطلاعات متعددی از جمله نام، نام خانوادگی، کد ملی، کد پستی و آدرس محل زندگی، شماره تلفن ثابت و آدرس پست الکترونیکی فعلی خود را به عنوان اطلاعات ضروری ذکر کند.
البته این سایت راه را برای اطلاعاتی از جمله اعلام شماره تلفن همراه، آدرس محل اشتغال و حتی سمت سازمانی افراد باز گذاشته و اگر کاربری مایل باشد حتی این اطلاعات را هم می‌تواند در اختیار گردانندگان این پست الکترونیکی قرار دهد. جالب‌تر اینکه بنا بر اعلام خود این سایت فعال‌سازی پست الکترونیکی ایران 24 ساعت پس از ثبت‌نام صورت می‌گیرد.
پیش از این علی‌اصغر انصاری، معاون توسعه شبکه سازمان فن‌آوری اطلاعات در این‌باره گفته بود: این 24 ساعت زمان برای کاربران عادی است چرا که ممکن است افراد دامنه‌های مختلفی را برای آدرس ایمیل خود استفاده کنند و در این میان گاه از سر کنجکاوی از عباراتی نامفهوم بهره بگیرند اما در این مدت ما جست‌وجو می‌کنیم تا اگر آدرس انتخاب شده مطابق عرف بود، آن را راه اندازی کنیم.
البته در این میان تا کنون توضیحی داده نشده که اگر کاربری در شرایطی قرار بگیرد که به طور لحظه‌ای و فوری به ایجاد یک پست الکترونیکی نیاز داشته باشد، تکلیف چیست.
ایمیلی با نمونه‌های تقلبی
اما یکی دیگر از پست‌های الکترونیکی دولتی که به نظر می‌رسد شرایط بهتری نسبت به سایر موارد دارد، چاپار است که از سوی شورای عالی اطلاع‌رسانی ایجاد شده و نیازی به دریافت هزینه، مراجعه حضوری و اطلاعات فراوان ندارد. البته درباره این سرویس هم تا کنون هشدارهای متعددی داده شده تا کاربران سرویس‌های چاپار در دام چاپارهای قلابی نیفتند.
این سایت در آخرین آمار ارایه شده ۲۰۰ هزار کاربر داشته است که شاید این موضوع بیان‌گر محبوبیت نسبی این ایمیل باشد.
هشدارهایی که…
نکته دیگر آن که چندی پیش و در پی الزام دستگاه‌های اجرایی برای بهره‌گیری از ای‌میل‌های ایرانی جمعی از فعالان فضای مجازی کشور نسبت به کیفیت این ای‌میل‌ها واکنش نشان داده و در قالب بیانیه‌ای با عنوان «هشدار نسبت به وضعیت ای‌میل‌های موسوم به ملی» به بیان دیدگاه‌های انتقادی خود نسبت به این دسته از پست‌های الکترونیکی پرداختند.
در بخشی از این بیانیه آمده بود: «اگرچه در ضرورت راه‌اندازی سرویس‌های ایمیل داخلی تردیدی برای متخصصان وجود ندارد، اما دستورالعمل جدید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر الزامی بودن استفاده از سه سرویس پست الکترونیک معرفی شده که قطعا نه شایسته عنوان ملی هستند و نه حتی می‌توان آنها را تولید داخلی محسوب کرد، بسیار نگران‌کننده و سوال‌برانگیز است.»
و اما یک ایمیل جدید
اما در بخش ایجاد ایمیل، متولیان اصلی اینترنت کشور طی ماه‌های گذشته به کرات اعلام کرده‌اند که ایجاد یک ایمیل کار دشواری به شمار نمی‌رود و به راحتی می توان نمونه‌های مختلفی در این زمینه ارائه کرد اما در این میان آنچه از اهمیت برخوردار است مدل کسب و کار این ایمیل هاست که در این زمینه حضور بخش خصوصی می‌تواند راهگشا باشد و دولت به نوعی ترجیح می‌دهد این موضوع را به بخش خصوصی محول کند.
در این زمینه به تازگی رئیس سازمان فناوری اطلاعات از تلاش برای راه اندازی ایمیل و موتورهای جست‌وجویی با نام فخر و فجر خبر داده و در عین حال از اعلام آمادگی برخی شرکت‌های بزرگ برای سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها خبر داده است. حال شاید باید کاربران منتظر بمانند تا این بار معلوم شود آیا نمونه جدید ای‌میل‌های داخلی می‌تواند پاسخگوی نیاز کاربران باشد.