سازمان ملل متحد در گزارشی جدید چین را به عنوان بزرگترین زبالهدان زبالههای الکترونیکی جهان معرفی کردهاست.
براساس گزارش CNN، زبالههای الکترونیکی یا E-Waste همه چیز را در بر میگیرند، از تلویزیونهای کهنه و خراب، یخچال و کولر گرفته تا رایانههای قدیمی. بسیاری از این گجتها تولید چین هستند و طی چرخش عجیب و اقتصادی اکثر آنها به شکل زباله دوباره به چین باز میگردند تا در آنجا معدوم شوند.
ما تیانجیه سخنگوی دفتر پکن گروه صلح سبز میگوید براساس جدیدترین آمار سازمان ملل متحد، درحدود 70 درصد از زبالههای الکترونیکی که در جهان تولید میشوند، به چین باز میگردند. بخش بزرگی از این زبالهها از مجاری غیرقانونی از کشورهای توسعه یافتهای مانند ایالات متحده وارد کشورهایی مانند ویتنام و چین میشوند زیرا براساس معاهدات سازمان ملل، ممنوعیت ویژهای برای انتقال زبالههای الکترونیکی از کشورهای توسعه یافته به کشورهایی مانند چین و ویتنام وجود دارد.
طی دهه گذشته، شهر گوییو در جنوب شرق اصلیترین منطقه تولیدی چین به مرکزی برای زبالههای الکترونیکی تبدیل شدهاست و صدها نفر از ساکنان این شهر در جداسازی قطعات زبالههای الکترونیکی جهان متخصص شدهاند. حاشیه جادههای این شهر مملو از تودههای زباله است و قطعات مختلف این زبالهها بر اساس ارزشی که برای فروش و استفاده دوباره دارند جداسازی میشوند. در یکی از خیابانها میتوان تودههایی از صفحهمدارهای سبز و طلاییرنگ رایانهها را دید و در خیابانی دیگر جعبههای فلزی رایانهها برروی هم انباشته شدهاند.
بخشی از قطعات پلاستیکی این زبالهها که از تراشههای پلاستیکی به دست میآیند به کارخانه Foxconn فروخته میشوند، شرکتی تایوانی که تولید بسیاری از محصولات الکترونیکی شرکتهای بزرگ جهان از جمله اپل، دل و HP را به عهده دارد.
شاید بتوان گفت چین یکی از بزرگترین مراکز غیررسمی بازیافت زبالههای الکترونیکی در جهان است. کارگران در گاراژهای خانگی در تفکیک قطعات پلاستیکی مهارت پیدا کردهاند. به گفته گروه صلح سبز، درصورتی که بازیافت زباله به شکل اصولی انجام شود، برای محیط زیست مفید خواهد بود اما اگر به شیوه های اولیه و سنتی انجام شود،مشابه شیوهای که در چین استفاده میشود، برای محیط زیست مخرب و مرگبار خواهد بود.
براساس گزارش آوریل 2013 سازمان ملل، گوییو در نتیجه صنعت گسترده بازیافت زباله در این منطقه دچار یک فاجعه زیستمحیطی شدهاست. بیشتر آلودگی این محیط ناشی از سوزاندن مدارهای الکترونیکی، کابلهای پلاستیکی و مسی، و یا شستشوی آنها با استفاده از اسید هیدروکلریک برای حفظ فلزهایی از قبیل مس و فولاد است. به این شکل چنین کارگاههایی با فلزهای سنگین مانند سرب، بریلیوم و کادمیوم کارگران و محیط زیست را آلوده میکنند،در عین حال خاکسترهای هیدروکربنی که در هوا، آب و خاک پراکنده میشوند نیز به آلودگی میافزایند.
مطالعهای که توسط دانشکده پزشکی شانتو بر روی کودکان این شهر انجام گرفته نشان میدهد میزان سرب خون این کودکان بالاتر از سطح معمول است و این پدیده میتواند برروی رشد مغزی و سیستم عصبی مرکزی این کودکان اثرگذار باشد.
از دیگر آلودگیهای الکترونیکی در این منطقه آزاد شدن جیوه از نمایشگرهای مسطح در محیط زیست است، سوزاندن و تلنبار کردن این نوع از زبالهها میتواند منجر به آزادسازی جیوه به میان محیط زیست شود و سپس این ماده سمی طی روندی طبیعی وارد چرخه غذایی شود.
بسیاری از کارگرانی که در گوییو مشغول تفکیک زبالهها هستند،افرادی کمسواد یا بیسواد از مناطق فقیرنشین چین هستند که از آسیبهایی که اینکار میتواند به سلامتی آنها وارد کند، بیاطلاعند. با وجود تمامی آلودگی که این تجارت کثیف برای محیط زیست این منطقه و ساکنانش به همراه دارد، به گفته برخی از ساکنان شرایط این شهر نسبت به سالهای گذشته بهبود یافته است.
از سویی دیگر گروهی از کشاورزان مهاجری که در این منطقه کشاورزی میکنند میگویند هرگز جرات اینکه از آب چاههای این منطقه بنوشند را ندارند. به گفته این کشاورزان لباسهایی که با آب این چاهها شستشو میشوند، به زرد تغییر رنگ میدهند. این کشاورزان همچنین میگویند که جرات خوردن برنجی که در این منطقه کشت میکنند را نیز ندارند زیرا محل کشت این گیاهان به شدت آلوده است. با اینهمه در هنگام فروش، برچسب گوییو برروی این برنجها قرار نمیگیرد زیرا در این صورت کسی برنجها را خریداری نخواهد کرد. در هنگام فروش این برنجها به عنوان محصول شهری دیگر به مشتریان معرفی میشوند.
با وجود تمامی این مشکلات،دولت چین با اجرای برنامهای در تنظیم مقررات بازیافت زبالههای الکترونیکی به موفقیت هایی دست یافته است. این برنامه از سال 2009 آغاز شده و با کمک گرفتن از سوبسیدهای سخاوتمندانه دولت چین، توانسته دهها میلیون لوازم خانگی ازکار افتاده را جمعآوری کند. چینیها حتی توانستهاند تا حدودی در محدود کردن ورود غیرقانونی زبالههای الکترونیکی به کشور نیز موفق عمل کنند، این درحالی است که سازمان ملل به تازگی درباره تبدیل شدن چین به یکی از تولیدکنندگان زبالههای الکترونیکی نیز هشدار داده است.