سونیتا سراب‌پور – «هیجان زندگی با اینترنت 9 مگابیت برثانیه، سهم بیشتر از اینترنت با سرعت 8 مگابیت برثانیه، واگذاری اینترنت 10 مگابیتی تا آخر بهمن‌ماه و…» اینها جملاتی است که می‌توان بر در و دیوار شهر یا از طریق تبلیغات رادیویی و تلویزیونی دید و شنید. این روزها رقابت در بازار اینترنت پرسرعت در بین شرکت‌های اینترنتی بیشتر از گذشته دیده می‌شود. هر کدام از این شرکت‌ها سعی می‌کنند با ارائه یک سرویس جذاب و تبلیغاتی جذاب‌تر کاربران بیشتری را به سمت خود جلب کنند. 

 

نظرهای مختلفی در خصوص روی آوردن شرکت‌های اینترنتی به ارائه سرعت‌های بالای 8مگابیتی وجود دارد. برخی این سرویس‌ها را به نفع کاربران معمولی اینترنت در کشور نمی‌دانند و معتقدند به خاطر تعرفه بالا، این سرویس‌ها در سبد خرید کاربران اینترنتی قرار نمی‌گیرد. همچنین قوانین دست و پاگیر و محدودیت ارائه اینترنت 128 کیلو بیت برثانیه برای کاربران خانگی، سبب می‌شود این سرویس تنها در اختیار گروه خاصی از کاربران قرار بگیرد. اما برخی دیگر براین باورند که بعد از اعلام افزایش میزان سرعت سرویس‌هایشان با شمار زیادی از کاربران روبه‌رو شده‌اند که خواهان دریافت این اینترنت، چند مگابیتی هستند. به باور این گروه برای ایجاد رقابت بیشتر در بازار و کسب رضایت کاربران بازار اینترنت کشور باید هرچه سریع‌تر به سمت ارائه اینترنت با سرعت بالای 10 مگابیت بر ثانیه برود. 

 

جا مانده از دنیا

آن‌طور که رده‌بندی‌های بین‌المللی و حتی صحبت‌های وزیر ارتباطات و معاونانش نشان می‌دهد وضعیت ایران در بخش اینترنت پرسرعت و سرانه استفاده از پهنای باند در مقایسه با کشورهای دیگر در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. برای مثال نصراله جهانگرد، رئیس سازمان فناوری اطلاعات، در حاشیه یکی از همایش‌های حوزه فناوری اطلاعات اعلام کرده بود که سرانه پهنای باند اینترنت ایران یک کیلوبیت بر ثانیه از میزان 100 ترابیت ظرفیت پهنای باند دنیا است، این در حالی است که سرانه کشور ترکیه در این حوزه 50 کیلوبیت و کشور قطر 100 کیلوبیت برآورد می‌شود. با این وضعیت چگونه انتظار داریم تا پایان برنامه رتبه دوم منطقه را هم به دست بیاوریم.

همچنین وی با انتقاد از وضعیت نامطلوب کشور در حوزه دسترسی به اینترنت اظهار کرده بود که در دنیا کف دسترسی به اینترنت 2 مگابیت برثانیه و سقف سرعت اینترنت 20 مگابیت در ثانیه است و ما هنوز صحبت از اینترنت با سرعت 2مگابیت را می‌کنیم.

براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی اتحادیه مخابرات (ITU) نفوذ پهنای باند با سرعت بالا (حداقل 10 مگابیت بر ثانیه) در برخی از کشورهای آسیایی از جمله کره‌جنوبی و هنگ‌کنگ، ژاپن و در چندین کشور اروپایی مانند بلغارستان، ایسلند و پرتغال بالاتر از سایر کشورها است.

این درحالی است که در کشورهای آفریقایی کمتر از 10 درصد اشتراک‌های پهنای باند ثابت (سیمی) سرعت‌های حداقل 2 مگابیت بر ثانیه را ارائه می‌دهند که این موضوع در مورد چندین کشور در مناطق آسیا و اقیانوسیه، آمریکا و برخی از کشورهای عربی نیز دیده می‌شود.با این وجود بررسی اشتراک پهنای باند براساس میزان دسترسی به اینترنت 256 کیلوبیت برثانیه (کف) تا 2مگابیت بر ثانیه (سقف)، 2 مگابیت تا 10 مگابیت و بیش از 10 مگابیت توسط اتحادیه جهانی مخابرات دسته‌بندی شده نشان می‌دهد که ایران به همراه بوتان، گویان، کنیا و بنین در رده کشورهایی قرار دارد که کف دسترسی به اینترنت‌شان 2 کیلوبیت بر ثانیه اعلام شده و پس از آن، کشورهای بنگلادش، موریس، ساحل عاج، نامیبیا و ونزوئلا قرار دارند، به نحوی که در این کشورها نزدیک به 99 درصد کاربران اینترنت از اینترنت تا سقف 2 مگابیتی استفاده می‌کنند.

در این رده‌بندی، اغلب کشورهای اروپایی دارای اینترنت 10 مگابیتی و بالاتر از آن هستند و همسایگان ایران از جمله ترکیه نیز نزدیک به 90 درصد کاربرانش از اینترنت 2 تا 10 مگابیتی بهره می‌برند.

 

تلاش برای جبران عقب‌ماندگی؟!

شاید همین شرایط و جایگاه نه چندان مطلوب ایران در بخش اینترنت پرسرعت و همچنین وعده‌های محمود واعظی برای بهبود وضعیت اینترنت پرسرعت در کشور سبب شده که برخی شرکت‌ها سرویس‌های جدیدی با سرعت بالاتر از آنچه در کشور معمول است ارائه کنند. اولین بار در اواخر شهریورماه سال‌جاری بود که شرکت شاتل، خبر از ارائه اینترنت هشت مگابیت برثانیه به کاربران داد. بعد از این شرکت و به فاصله کوتاهی شرکت پارس‌آنلاین اعلام کرد که در راستای ارتقای سطح خدمات خود، افزایش سرعت اینترنت پرسرعت تا سقف 9 مگابیت بر ثانیه را روی سرویس‌های حجمی بالاتر از 128 Kbps به صورت رایگان برای کلیه کاربران ارائه می‌کند. بعد از این دو شرکت نیز اوایل بهمن‌ماه سال‌جاری مخابرات نیز وارد این بازار شد و از ارائه اینترنت 10 مگابیت برثانیه تا آخر بهمن‌ماه خبر داد. 

اما در خصوص ارائه این سرویس‌ها با سرعت بالای هشت مگابیت بر ثانیه اما واگرها و سوالات زیادی وجود دارد. از جمله اینکه آیا همه کاربران اینترنتی کشور امکان استفاده از این سرویس‌ها را دارند؟ آیا اصولا با توجه به زیرساخت‌های نه‌چندان مناسب خطوط مخابراتی، امکان ارائه سرویس‌اینترنت بالای 10 مگابیت روی خطوط تلفن‌های حال حاضر وجود دارد؟

 

محمودرضا خادمی، عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی تهران، در خصوص امکان ارائه اینترنت با سرعت بالای هشت مگابیت برثانیه روی خطوط تلفن‌ثابت کشور می‌گوید: «ارائه اینترنت پرسرعت روی این خطوط مسی از سرعت هشت تا 16 مگابیتی هیچ مشکلی به وجود نخواهد آورد و زیرساخت‌های مخابراتی کشور امکان ارائه این میزان سرعت را دارند. اما کیفیت ارائه این‌گونه سرویس‌ها برای کاربران به عواملی از جمله نزدیکی و دوری به مرکز مخابراتی بستگی دارد.» خادمی، اما مشکل ارائه این سرویس را به گران بودن پهنای باند در کشور ارتباط می‌دهد و می‌افزاید: «با توجه به قیمت بالای پهنای باند در کشور ارائه این سرویس در کشور چندان به صرفه نیست و در نهایت فروش آن  به ضرر کاربران تمام خواهد شد؛ چرا که کاربران برای خرید سرویس اینترنت پرسرعت خود یک رقم ثابت را در سبد هزینه‌هایشان پیش‌بینی کرده‌اند و نمی‌توانند بیشتر از این هزینه برای دریافت چنین سرویسی پرداخت کنند.» به باور وی ارائه چنین سرویس‌هایی در کشور در صورتی می‌تواند به نفع کاربران باشد که سرویس‌دهنده اینترنت، ‌پهنای باند مورد نیازش را با قیمت پایین تهیه کند تا در نهایت کاربر نهایی با یک مبلغ ثابت تنها میزان سرعت اینترنتش را افزایش دهد. وی تاکید می‌کند محقق شدن این شرایط و دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت با کیفیت و قیمت مناسب تنها از طریق آزاد سازی فروش پهنای باند از سوی دولت امکان‌پذیر است. 

اما در این همین زمینه، مدیرعامل شرکت شاتل ارائه سرویس‌های جدید با سرعت بالا را از سوی برخی شرکت‌های اینترنتی بهانه‌ای برای افزایش رقابت و کیفیت در این بازار می‌داند و می‌گوید: «درحالی‌که برخی معتقدند این سرویس‌ها در کشور کاربر زیادی نخواهد داشت، اما از زمان ارائه سرویس هشت مگابیتی از سوی شاتل میزان درخواست‌کنندگان این سرویس به شدت با افزایش روبه‌رو بوده است. به اعتقاد من زمانی که شرکتی سرویس با کیفیت به کاربرانش ارائه کند، کاربران برای دریافت این خدمات خوب هیچ مشکلی با پرداخت هزینه نخواهند داشت.» احمد نخجوانی در ادامه با اشاره به اینکه این سرویس‌ها در اختیار چه کاربرانی قرار می‌گیرد می‌افزاید: «متاسفانه به‌دلیل محدودیت‌های قانونی تنها کاربرانی امکان استفاده از اینترنت بالای هشت مگابیت شرکت‌های فعال در بازار اینترنت را خواهند داشت که مدارک لازم از جمله معرفی‌نامه از سوی یک شرکت، موسسه یا دانشگاه را برای انجام کارهای تحقیقی و پژوهشی داشته باشند.» نخجوانی معتقد است که با توجه به کمبود پهنای باند و مشکلات زیرساختی کشور تقاضای مردم برای افزایش سرعت اینترنت سبب روی آوردن شرکت‌های فعال در بازار به افزایش سرعت سرویس‌های‌شان شده است. نخجوانی در پاسخ به این سوال که چگونه با توجه به‌کمبود پهنای باند و مشکلات زیرساختی، شرکت‌ها اقدام به ارائه این سرویس می‌کنند، می‌گوید: «قبل از ارائه این سرویس به کاربران تیم پشتیبانی شرکت تمامی تحقیقات لازم را انجام می‌دهد و در صورت مناسب نبودن شرایط مخابراتی متقاضیان را نسبت به آن آگاه می‌کند و همچنین اگر مشکلی بعد از دریافت سرویس به وجود آید شرکت خسارت لازم را به مشترک خود پرداخت می‌کند. همچنین به‌دلیل حجمی بودن این سرویس مشکلی در خصوص پهنای باند به وجود نخواهد آمد.» به باور وی ارائه سرویس‌های حجمی بسیار مناسب‌تر از سرویس‌های اشتراکی است و کاربران نیز در دریافت سرویس خود با مشکل سرعت پایین و کیفیت نامطلوب مواجه نمی‌شوند.