۱۳ درصد موبایل‌های بازار، قانونی وارد شده‌اند
مریم عسگری : اگر چه نوسانات نرخ دلار آزاد طی یکی دو سال اخیر بر روند قیمت‌ها در بازار گوشی تاثیرگذار بوده است اما بر خلاف سایر کالاهای حوزه دیجیتال و کالاهای کامپیوتری، در بازار گوشی موبایل تغییرات کمتری را از لحاظ موجودی شاهد بودیم.
البته در برهه‌هایی از زمان برخی از مدل‌ها در بازار با کاهش موجودی مواجه شدند. اما این کاهش موجودی موقتی بود.
نیاز سالانه بازار گوشی ایران 10 تا 15 میلیون دستگاه است سال گذشته 2 میلیون و 500 هزار دستگاه از طریق گمرک وارد کشور شد
بر اساس اعلام فعالان بازار، تامین موجودی بازار گوشی همچنان از طریق قاچاق صورت گرفته و بیش از 90 درصد نیاز بازار گوشی را همچنان قاچاقی‌ها تامین می‌کنند.
این در حالی است که نهادهای مسوول این موضوع را تکذیب کرده و اعلام کرده‌اند که مبارزه با گوشی‌های قاچاق در بازار نتیجه‌بخش بوده و در بازار شاهد کاهش شدید گوشی‌های قاچاقی هستیم.
با توجه به این موضوع در گزارشی به این موضوع پرداخته‌ایم. اگر به این موضوع علاقه‌مندید این گزارش را بخوانید:
آمارهای گمرک رشد قاچاق را تایید می‌کند
با توجه به اینکه در کشور مرجع دقیق و قابل اعتمادی برای تعیین نیاز واقعی بازار و همچنین محاسبه موجودی واقعی بازار گوشی و همچنین میزان واردات از مبادی رسمی وغیررسمی وجود ندارد، گمرک جمهوری اسلامی ایران تنها مرجع آماری به حساب آمده و آمار آن مورد استناد اکثر شرکت‌های فعال در این حوزه و… قرار می‌گیرد.
البته بسیاری از کارشناسان می‌گویند؛ آمار ارائه شده از سوی این ارگان کارشناسی شده نیست و یک آمار حدودی است.
اما با این حال با استناد به آمار گمرک حجم واردات گوشی تلفن همراه در 12 ماه سالی که گذشت در حدود یک هزار تن بوده است که با در نظر گرفتن وزن 400 گرم برای هر گوشی 2 میلیون و 500 هزار عدد گوشی از مبادی رسمی وارد کشور شده است.
این آمار با لحاظ کردن نیاز سالانه بازار گوشی که براساس اعلام کارشناسان بین 10 تا 15 میلیون دستگاه در سال متغیر است، گویای این امر است که حدود 7 میلیون و 500 هزار تا 13 میلیون و 500 هزار دستگاه در سال از طریق مبادی غیررسمی وارد بازار ایران می‌شوند. فروتن لاریجانی، رئیس انجمن فروشندگان گوشی تلفن همراه با تایید این موضوع به «دنیای اقتصاد» گفت؛ با بررسی‌های آماری صورت گرفته توسط این انجمن مشخص شده است که نیاز سالانه بازار گوشی حدود 15 میلیون دستگاه است. به گفته وی، این آمار با بررسی حجم سیم‌کارت‌های فروش رفته توسط اپراتورها، بررسی تعداد سیم‌کارت‌های فعال، کاهش سن کاربری گوشی، از رده خارج شدن گوشی‌های مستعمل و… به دست آمده است. وی همچنین در مورد قاچاق گوشی گفت، بیش از 80 درصد از این نیاز از طریق قاچاق تامین میشود.
البته ارگان‌های ذی‌ربط چنین موضوعی را رد کرده و اعلام کرده‌اند: محال است چنین حجمی از موجودی بازار از طریق مبادی غیررسمی تامین شود، اما کارشناسان و برخی از شرکت‌های واردکننده که نخواستند نامی از آنها برده شود بر این موضوع صحه گذاشتند. همچنین رئیس اتحادیه لوازم صوتی و تصویری و گوشی موبایل هم چندی پیش به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: به هیچ وجه منکر قاچاق نیستیم و در حال حاضر گوشی‌های قاچاق در بازار موجودند. البته وی آمار 90 درصدی را که برخی از کارشناسان در رابطه با قاچاقی‌های بازار گوشی ارائه کرده‌اند نه تایید و نه تکذیب کرد. اما گفت: قاچاق در بازار گوشی موضوعی نیست که بتوان آن را انکار کرد. در هر حال بر اساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران؛ میزان واردات گوشی در 12 ماه سال 92 در حدود 2 میلیون و 500 دستگاه با ارزش دلاری 183 میلیون دلار بوده است.
آمار و ارقام ارائه شده از سوی گمرک گویای این امر است که حجم واردات گوشی در یکسال 92 نسبت به 12 ماه سال 91 هیچ تغییری از لحاظ وزنی نکرده است.
کارشناسان می‌گویند: این آمار چندان منطقی به نظر نمی‌رسد و امکان ندارد با توجه به اتفاقاتی که در بازار گوشی امسال رخ داده است و همچنین عرضه گوشی‌های جدید و… حجم واردات در 2 سال متمادی به یک میزان باشد. به گفته آنها، چنین آماری در شرایطی قابل پذیرش است که یا در زمینه گوشی تولید داخلی داشته باشیم یا اینکه قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته باشد. در غیر این صورت با توجه به رشد تعداد کاربران چنین آماری غیرقابل پذیرش است.
تغییرات آماری به چه علت است
اگر چه گمرک جمهوری اسلامی ایران همواره از کارشناسان به‌دلیل غیرکارشناسی بودن آمار ارائه شده گله‌مند بوده و هستند. اما بررسی آمار یکساله و مقایسه آن با سال‌های قبل گویای این امر است که کارشناسان در انتقاد از گمرک غرض‌ورزی نکرده‌اند.
بررسی آمارمقایسه‌ای از حجم واردات گوشی موبایل در سال‌های 91 و 92 که گمرک در فروردین ماه سال 93 منتشر کرده است با آنچه در فروردین سال 92 درباره حجم واردات یکساله گوشی در سال 91 منتشر کرده است، متفاوت است.
آماری که گمرک در فروردین سال 92 در رابطه با حجم یکسال واردات گوشی موبایل در 12 ماه سال 91 ارائه داد، گویای این بود که در این مدت 779 تن گوشی معادل یک میلیون و 947 هزار و 500 دستگاه گوشی از طریق مبادی رسمی (گمرک) وارد کشور شده است.
اما به یکباره آمار گمرک تغییر کرده و گمرک اعلام کرد در یکسال 91 یک هزار تن گوشی از مبادی رسمی وارد کشور شده است.
کارشناسان می‌گویند به نظر می‌رسد گمرک در ارائه آمار و ارقام چندان دقتی نداشته یا اینکه بنا بر دلایلی این آمار را تغییر می‌دهد.
البته «دنیای اقتصاد» موفق به برقراری ارتباط با بخش آمار گمرک جمهوری اسلامی نشد، اما درصدد پیگیری این موضوع از طریق گمرک و نهادهای مرتبط خواهد بود.
کشورهای صادرکننده
براساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، این حجم واردات گوشی از مبادی رسمی (2 میلیون و 500 هزار دستگاه گوشی) از طریق امارات متحده‌عربی، جمهوری کره و منطقه آزاد چابهار وارد کشور شده‌اند.
این گزارش می‌افزاید: در بین این کشورها امارات متحده عربی بیشترین حجم صدور گوشی را به ایران داشته است. پس از آن هم جمهوری کره و منطقه آزاد چابهار بیشترین حجم صدور گوشی موبایل را به ایران داشته‌اند. کشورهایی نظیر آلمان، تایوان، چین و… نیز سهم ناچیزی در این زمینه دارند.