پایانی بر سرقت گوشی‌های هوشمند
میترا جلیلی – روزنامه ایران : هرچه فناوری پیشرفت می‌کند و زمینه رفاه مردم بیشتر فراهم میشود گاه عده ای در این میان به دنبال فرصت‌هایی هر چند کوچک هستند تا از این توسعه تکنولوژی،به نفع خود سوءاستفاده کنند که نمونه واضح آن سرقت تلفن‌های همراه به ویژه نوع هوشمند آن است. هر چه بر قابلیت‌ها و زیبایی‌های این گوشی‌های هوشمند افزوده میشود از سوی دیگر بهای آن نیز افزایش می‌یابد و به هر حال همین گرانبها بودن گوشی‌ها، وسوسه ای میشود برای سارقان تا بیش از سایر وسایل الکترونیکی در کمین چنین گوشی‌هایی باشند. موضوع وقتی جدی تر به نظر می‌رسد که بدانیم تنها در امریکا در سال 2013 حدود 1/3 میلیون تلفن هوشمند به سرقت رفته است که این رقم نسبت به سال 2012 تقریبا 2 برابر شده است. این موضوع نشان می‌دهد به موازات افزایش توانمندی‌های چنین گوشی‌هایی، سارقان بیشتری نیز درکمین می‌نشینند تا در فرصتی مناسب آن را به سرقت ببرند. سرقت تلفن‌های هوشمند بخش بالایی از جنایات و سرقت‌های امریکا را به خود اختصاص می‌دهد و به همین دلیل دولت سازندگان گوشی را تحت فشار قرار داد تا سیستمی‌طراحی کنند که گوشی‌های هوشمند به محض به سرقت رفتن یا گم شدن،غیرقابل استفاده شوند.
همین موضوع سبب شد تا یک تیم از غول‌های صنعت تلفن همراه و همچنین اپراتورهای تلفن همراه در امریکا به فکرهمکاری و اتحاد با یکدیگر برای مقابله با سرقت تلفن‌های هوشمند شوند؛اتحادی که شاید بتواند در آینده این سارقان را در سراسر جهان فلج کرده و راه خرید و فروش این گوشی‌ها در بازار سیاه را سد کند.این همکاری در قالب امضای تفاهمنامه ای با عنوان«تعهد داوطلبانه علیه سرقت تلفن هوشمند» انجام میشود و هدف از آن، برنامه ریزی برای ممانعت از رشد سرقت تلفن هوشمند در ایالات متحده امریکا و در گام بعدی سایر کشورهای جهان است. از شرکت‌هایی که این تفاهمنامه را امضا کرده‌اند می‌توان به اپل، گوگل، موتورولا، مایکروسافت، نوکیا، سامسونگ، Asurion، AT&T،HTC،Huawei، LG،Sprint،T-MobileوZTE اشاره کرد. بر اساس توافق صورت گرفته، از جولای سال 2015 به بعد گوشی‌هایی که توسط این شرکت‌ها ساخته شده یا در شبکه وایرلس اپراتورهای تلفن همراه به کار می‌روند، مجهز به ابزار ضد سرقت خواهند بود تا با استفاده از این تکنولوژی‌های نوین با سرقت گوشی‌های هوشمند مقابله شود چون چنین گوشی‌هایی نمی‌توانند در شبکه‌های اپراتورهای مختلف حاضر در این همکاری، فعالیت کنند.این ابزار به طور پیش فرض در زمان ساخت بر روی گوشی نصب شده یا کاربر می‌تواند آن را به سادگی بر روی گوشی هوشمند خود نصب کند.
برنامه ای ویژه برای سیستم‌های عامل ویندوز و اندروید
مایکروسافت و گوگل نیز در قالب برنامه‌هایی خاص در سیستم‌های عامل خود یعنی ویندوز و اندروید دست به ابتکار عمل زده‌اند تا با سارقان مقابله کنند. این دو غول دنیای فناوری قرار است در قالب برنامه (kill switch) با سارقان مبارزه کنند. با اجرای این برنامه، در صورت به سرقت رفتن تلفن هوشمند، صاحب گوشی می‌تواند از راه دور اطلاعات شخصی خود را حذف کند؛ اطلاعاتی مانند عکس، ایمیل،شماره‌های تماس دوستان و… که بعد از خریداری کردن گوشی، در آن ذخیره شده است. از آنجا که حالا دیگر تلفن‌های هوشمند درست به اندازه کامپیوترهای خانگی کارآمد هستند و می‌توان اطلاعات شخصی زیادی روی آنها ذخیره کرد، با سرقت گوشی ممکن است برای کاربر مشکلات زیادی ایجاد شود پس این راهکار مقابله با سرقت اطلاعات،کاملاً قابل قبول است.همچنین با کمک این برنامه،به محض این که گوشی هوشمند شما گم شده یا به سرقت برود، می‌توانیدآن را از راه دور از طریق پسورد یا پین کد، قفل کنید تاغیرفعال شده و به جسمی‌غیرقابل استفاده و ناکارآمد برای سارق تبدیل شود. در این حالت تنها می‌توان تماس‌های ضروری مانند آتش نشانی، اورژانس و… را برقرار کرد که البته آن هم منوط به این است که مالک گوشی، پیش از این اجازه آن را صادر کرده باشد.
این برنامه همچنین کمک می‌کند تاجلوی فعال سازی مجدد این گوشی توسط شخصی غیر از صاحب آن را بگیرد ولی اگر صاحب گوشی یا کسی که مجازتشخیص داده شود اقدام به این کار کند، بلافاصله گوشی فعال میشود و می‌تواند اطلاعات آن را بازگرداند. مایکروسافت حتی وعده داده است که بسیار زودتر از زمان ضرب الاجل یعنی جولای 2015 بتواند این خدمات را بر روی گوشی‌هایی با ویندوز فون 8 و بالاتر ارائه دهد و گوشی‌های جدید با مجهز شدن به این خصوصیات مشتریان پروپاقرصی جذب کنند. بسیاری معتقدند استفاده گسترده از چنین خصوصیاتی می‌تواند انگیزه سرقت گوشی‌های هوشمند را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد. اما بسیاری هم آن را کافی نمی‌دانند و معتقدند چنین گوشی‌هایی ممکن است در ایالات متحده امریکا غیر فعال شود ولی مطمئناً باندهای سرقت تلفن هوشمند از پا نمی‌نشینند و به صورت شبکه‌های بین المللی عمل کرده و گوشی‌ها را پس از سرقت، در سایر نقاط جهان به فروش می‌رسانند؛ در خارج از مرزهای امریکا جایی که این گوشی‌ها کاملاً قابل خرید و فروش بوده و کارآمد هستند.
اما در مقابل عده‌ای دیگر معتقدند هرچند هنوز یک راه مناسب پیدا نشده است تا بتوان از دست هکرها و قفل‌شکن‌های گوشی‌های سرقتی در امان ماند ولی نکته مهم این است که تکنولوژی‌های متعدد دست به دست هم بدهند تا ازسرقت این گوشی‌ها و فروش آنها در بازار سیاه جلوگیری شود. به هرحال هماهنگی و همکاری قانونگذاران، سازندگان گوشی، اپراتورها و کاربران می‌تواند در زمینه حفاظت از اطلاعات شخصی و همچنین مقابله با سرقت این گوشی‌ها نقشی تأثیرگذار داشته باشد.
البته پیش از این نیز اپ‌های مختلفی برای مقابله با سرقت تلفن‌های هوشمند به بازار ارائه شده بود که در این میان اپل بسیار موفق عمل کرده است. از برنامه‌ها و اپ‌های ضد سرقت اپل که برای سیستم عامل iOS 7 ارائه شده است می‌توان به Find My iPhoneو همچنین Activation Lock اشاره کرد.برنامه Find My iPhone به کاربر اجازه می‌دهد محل گوشی به سرقت رفته را ببیند، آن را قفل کرده یا اطلاعات آن را پاک کند ولی برای استفاده از برنامه Activation Lock ورود یک ID اپل مرتبط و پسورد آن لازم است. به محض ورود این ID، می‌توان اطلاعات گوشی گمشده یا به سرقت رفته را پاک کرد یا آن را دوباره فعال ساخت.
مایکروسافت پیش از این نیز با اپ ویژه ای با نام Find My Phone وارد عمل شده و به این عرصه گام گذاشته بود. گوگل اندکی عقب بود که آن هم با ارائه اپ Android Device Managerوارد این میدان شد. این اپ نیز شبیه مایکروسافت عمل می‌کند یعنی محل گوشی را روی نقشه نشان می‌دهد، گوشی را از راه دور قفل می‌کند و اطلاعات را پاک می‌کند هرچند کاربران از عملکرد این اپ رضایت چندانی نداشته‌اند.
مقابله با سرقت گوشی هوشمند در کانادا
در کانادا نیز آمار سرقت گوشی هوشمند رقم بالایی است و همین امرفعالان این عرصه را وادار کرده است تا فکری به حال این مشکل بکنند به همین دلیل در این کشور از سپتامبر سال 2013 تاکنون راهکار تازه‌ای ارائه شده است. هر یک از دستگاه‌های الکترونیکی وایرلس از جمله تلفن همراه، تبلت، لپ تاپ و… در این کشور از شماره شناسایی داخلی (internal identification number) ویژه‌ای برخوردار است که آن را کد شناسایی دستگاه می‌دانند. به محض این که هر یک از این دستگاه‌ها مورد سرقت قرار بگیرد، کاربران با وارد کردن کد شناسایی دستگاه در وب سایت مجمع مخابرات راه دور کانادا این کشور، درواقع وسیله مورد نظر سرقتی یا گمشده خود را در لیست سیاه قرار می‌دهند و به این ترتیب علاوه بر غیر قابل استفاده کردن آن، از فعال شدن مجدد آن توسط دیگران جلوگیری می‌کنند. برنارد لرد دبیر مجمع مخابرات راه دور کانادا در این باره گفت: این عمل همچنین سبب حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران میشود. وی افزود: تلفن‌های هوشمندگاه قیمتی بالا دارند و بسیاری از سارقان برای دزدیدن آن وسوسه می‌شوند. از سوی دیگر این گوشی‌های سرقت رفته یا گمشده دوباره در بازار سیاه این کشور با بهایی اندک به فروش می‌رسد و سود مناسبی به جیب سارقان و دلالان می‌رود ولی با این روش کاری کرده‌ایم که آنها ناکام بمانند چون خریدار گوشی در بازار سیاه هرگز نمی‌تواند به شبکه هیچ یک از اپراتورها در سراسر کانادا متصل شود. به این ترتیب در سراسر کانادا اگر کسی بخواهد گوشی بخرد تنها کافی است شماره شناسایی آن را وارد سایت مجمع کند و سریع به آنها پاسخ داده میشود که این گوشی، اصل است یا سرقتی.
در حالی که صنایع وایرلس، قانونگذاری‌ها و کمیسیون رادیو و تلویزیون و مخابرات کانادا رگولاتوری نقشی در مقابله با سرقت گوشی بازی می‌کنند، کاربران نیز باید به این نکته توجه داشته باشند که گوشی‌های خود را از کجا خریداری می‌کنند چون اگر به جای مراکز اصلی از سایت‌های متفرقه به صورت اینترنتی خریداری کنند هرگز نمی‌توانند با وارد کردن شماره و کد شناسایی از سرقتی نبودن آن مطمئن شوند و از آنجا که این گوشی در صورت سرقتی بودن کارآیی چندانی ندارد در واقع گویی پول خود را دور ریخته‌اند. استفاده از تلفن همراه در کانادا یکی از بیشترین رقم‌ها در سطح جهان را به خود اختصاص داده است به صورتی که ضریب نفوذ تلفن همراه در این کشور از 50 درصد نیز فراتر رفته است.
گرفتن عکس خودکار از سارق
یکی دیگر از راهکارهای قابل توجه برای مقابله با سرقت گوشی‌های هوشمند، روشی است که شرکت امنیتی تلفن همراه، lookout، با کمک یک نرم‌افزار امنیتی در پیش گرفته است. در صورت نصب این نرم‌افزار بر روی گوشی هوشمند خود هیچ سارقی از به دام افتادن در امان نیست چون دوربین جلویی گوشی طوری تنظیم شده است که در صورت تشخیص اعمال مشکوک از جمله وارد کردن چندین باره پسورد غلط یا تلاش برای حذف نرم‌افزارهای امنیتی گوشی، قرار دادن موبایل در «حالت هواپیما» و همچنین خاموش کردن دستگاه به طور خودکار فعال شده و مخفیانه از کسی که در حال کار با گوشی است عکس می‌گیرد. این نرم افزار همچنین به گونه ای طراحی شده است که عکس سارق احتمالی را همراه با نقشه‌ای از موقعیت جغرافیایی فعلی گوشی، به ایمیل شما ارسال می‌کند. این نرم افزار که theftie نام دارد همچنین قابلیت دیگری نیز دارد و آن هم این که این ایمیل را برای شرکت مخابرات ارائه دهنده خدمات موبایلی را نیز ارسال می‌کند تا گم شدن یا دزدیده شدن گوشی را اطلاع دهد و پلیس وارد عمل شود.
به هر حال با وجود همه برنامه‌ها و راهکارهایی که شرکت‌های مختلف برای مقابله با سرقت گوشی‌های هوشمند ارائه می‌دهند هنوز هم مقابله با این بازار سیاه راه درازی در پیش دارد.