موافقان و منتقدان طرح استفاده از گوشی هوشمند در مراکز خاص
ابتدا سیاستمداران سرشناس جهان قید گوشی های لوکس و اندرویدی را زدند و پس از آن بتدریج با افشای اسنادی که از آسیب پذیری گوشی های هوشمند حکایت داشت، دولت ها و سازمان های دیگر به این موج پیوستند. در ایران علاوه بر مقام های مهم حکومتی گفته شد که بعد از مسئولان دولتی، استفاده از گوشی‌های هوشمند برای طلاب نیز ممنوع شده است. پیش از این غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیر عامل نیز استفاده از گوشی‌های هوشمند برای نظامی‌ها را ممنوع اعلام کرده بود، در این میان این سؤال مطرح شد که کاربران عادی چگونه می توانند با حفظ امنیت از گوشی هوشمند خود بهره ببرند.
کاربران در معرض هکرها
در ایران 25 میلیون کاربر از گوشی هوشمند استفاده می‌کنند و به گفته کارشناسان استفاده از این گوشی‌ها برای برخی می‌تواند خطراتی در بر داشته باشد از این رو استفاده از این نوع گوشی‌ها برای دولتی‌ها ممنوع شده است.
گسترش استفاده از فناوری‌های روز در کنار تمام مزایا و فوایدی که به دنبال دارد مشکلات خاص خود را نیز دارد و در مواردی همین ابزار کارآمد به راهکاری برای سرقت اطلاعات یا ارسال ویروس و بدافزارها تبدیل شده است. سردار غلامرضا جلالی درباره استفاده مسئولان از گوشی‌های هوشمند می‌گوید: برای این موضوع دستورالعملی تهیه کردیم که در حال ارسال برای تصویب است و طبق این مصوبه، مسئولانی که اطلاعات طبقه بندی شده دارند مجاز به استفاده از گوشی‌های هوشمند نبوده و برای این دست کارکردهای اداری طبقه بندی شده باید از سایر گوشی‌ها استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: معمولاً از اطلاعاتی که وارد گوشی‌های هوشمند میشود یک بک آپ گرفته میشود که دیگر قابلیت حذف آن وجود ندارد و به نوعی شرکت‌های سازنده به آن اطلاعات دسترسی دارند پس کسانی که از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند باید بدانند اطلاعاتی که در گوشی خود دارند براحتی در اختیار شرکت‌های سازنده قرار می‌گیرد. البته چنان که گفته شد ممنوعیت استفاده از گوشی‌های هوشمند برای مسئولان؛ امر تازه‌ای نیست چرا که پیش از این دولت‌های آلمان، روسیه، چین، کره جنوبی و… استفاده از برخی گوشی‌های هوشمند را به‌طور مقطعی برای مسئولان خود ممنوع کرده بودند چرا که در معرض هک اطلاعات قرار داشتند.
محدودیت تلفن هوشمند در مراکز حساس دینی
اما اخیراً گروه طلاب به جمع افرادی پیوسته‌اند که استفاده ازگوشی‌های اندرویدی و آیفون را زیانبار دیده اند البته درباره منع استفاده طلاب از گوشی‌های هوشمند صریحاً به دسترسی اطلاعات اشاره نشده است و بیشتر بحث آموزشی را هدف این ممنوعیت اعلام کرده است.
در این باره دفتر مدیریت و برنامه‌ریزی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سراسر کشور در نامه‌ای به حوزه‌های علمیه، «آیین‌نامه ساماندهی نحوه استفاده از ابزارهای ارتباطی و مجازی در واحدهای آموزشی و خوابگاهی سراسر کشور» را ابلاغ کرده است. در بخشی از این آیین نامه آشنایی طلاب با آسیب‌های فضای مجازی به عنوان هدف تدوین و ابلاغ این آیین‌نامه عنوان شده است. در ماده پنج این آیین‌نامه آمده است «طلاب واحدهای آموزشی و خوابگاهی می‌توانند از تلفن همراه با گوشی‌های معمولی بدون اندروید، وای‌فای و ios استفاده کنند.»
حسینی بوشهری مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در این خصوص به یکی از خبرگزاری‌ها می‌گوید: استفاده بی‌رویه از امکانات ارتباطی جدید، برای مراکز آموزشی و پژوهشی کشور درست نیست و باید همه را به مدیریت زمان در مسیر تولید علم و تربیت نیروهای دانشی توصیه کرد چرا که سرگرم شدن به این شبکه‌ها آفتی جدی برای عرصه پژوهش و آموزش کشور است. وی می‌افزاید: آنچه برای طلاب و دانشجویان مهم است استفاده از فرصت‌ها است. درگیر شدن در شبکه‌های اجتماعی و مدیریت نکردن زمان تحصیلی برای اهالی درس و پژوهش و علم ورزی بی‌شک فرصت سوزی محسوب میشود.
آگاه کردن کاربران وظیفه حاکمیت
با همه این تفاسیر اکنون این سؤال در محافل کارشناسی مطرح شده که آیا سایر گوشی‌ها از امنیت مناسبی برخوردارند؟
بهناز آریا رئیس کمیسیون افتای سازمان نصر تهران ممنوع کردن استفاده از ابزار‌ها و تکنولوژی‌های جدید مانند گوشی‌های هوشمند را راه حل مؤثر نمی بیند و می‌گوید: چه در سطح مسئولان باشد و چه در سطح طلاب و حتی کاربرهای عادی توصیه استفاده نکردن از تکنولوژی‌ها درست و معقول نیست. رئیس کمیسیون افتای سازمان نصر تهران با بیان اینکه شاید این‌گونه محدودیت‌ها برای یک مدت زمان کوتاهی جواب دهد اما راه حل اصلی محسوب نمی‌شود، می‌افزاید: آنچه باید بالاترین لایه که لایه حاکمیتی است مد نظر قرار داشته باشد بحث فرهنگسازی برای آگاه کردن کاربران است.
بهناز آریا آگاه کردن هر نوع کاربر عام و خاص را بهترین راه دانسته و می‌گوید: فرقی نمی‌کند کاربر در چه موقعیتی باشد، ممکن است اطلاعاتی مرتبط با او که یک کاربر عادی است، اطلاعات ارزشمندی برای جای دیگری محسوب شود. از این رو باید به کاربران بگوییم از آنتی ویروس و دیگر ابزارهای محافظتی که باز صددرصد ایمن نیست، استفاده کنند.
وی با بیان اینکه باید به کاربران خود آگاهی دهیم که وقتی به مکانی می‌روند به راحتی از وای فای آن مکان استفاده نکنند، می‌افزاید: باید به کاربران توصیه کرد به هر مکانی وارد می‌شوند سریع به اینترنت وصل نشده و وارد میل باکس خود نشوند و نامه‌های خود را با گوشی چک نکنند از سوی دیگر باید به اطلاع کاربران برسانیم وقتی می‌گوییم آنتی ویروس نصب کنید یعنی چه؟ ابزار محافظتی استفاده کنید یعنی چه؟ همه این اطلاع دادن‌ها یعنی آگاه کردن کاربران.
رئیس کمیسیون افتای سازمان نصر تهران می‌گوید: کاربر باید در زمینه استفاده از ابزار مناسب یا قرار ندادن اطلاعات حساس و حیاتی روی گوشی‌های خود آگاه باشد بنابراین عمده‌ترین کاری که باید انجام دهیم عملاً فرهنگسازی در زمینه آگاهی دهی به کاربران است. چون هر روز تکنولوژی جدید به بازار وارد میشود. امروز گوشی هوشمند به بازار عرضه میشود و فردا تکنولوژی پوشیدنی و ساعت‌های هوشمند و اشیا، اینترنت و… بنابراین نمی‌توانیم کاربران را ایزوله کنیم که هیچ کاری انجام ندهند.
بهناز آریا به مثلث امنیتی اشاره کرده و ادامه می‌دهد: بحث بزرگی به نام مثلث امنیتی وجود دارد که شامل دسترس پذیری، محرمانگی و تمامیت است و باید در بحث امنیت اطلاعات این سه مورد رعایت شود. هرچقدر کاربر روی محرمانگی اطلاعات خود کار کند و انواع و اقسام ابزار محدود کننده و محافظت‌کننده گوشی‌های خود را افزایش دهد، عملاً دسترس پذیری را کم می‌کند. برای اینکه دسترس پذیری را با محرمانگی و تمامیت در تعادل نگه داریم به آگاهی کاربر نیاز داریم که خود کاربر به این تعادل بپردازد. اگر کاربر به ابزار آگاهی مجهز باشد دیگر فرقی ندارد که کاربر عادی است یا خاص عملاً او مهمترین سلاح را در دست دارد.
رئیس کمیسیون افتای سازمان نصر تهران با بیان اینکه همه باید بدانند که امنیت صددرصدی درباره هیچ چیزی وجود ندارد، می‌افزاید: در نتیجه باید فکر کنیم که هیچ چیز امن نیست و حتی خود انسان‌ها به عنوان یک سیستم عامل در نظر گرفته می‌شوند و ابتدا باید سیستم عامل انسان را امن کنیم و در کل به این نتیجه می‌رسیم که در هر زمان آسیب پذیری وجود دارد و راه حل کوتاه مدت استفاده نکردن از تکنولوژی است.
وی می‌گوید: البته باید دانست که تجهیزات هم تا جایی جواب می‌دهد چرا که دست بالای دست وجود دارد. از سوی دیگر فناوری‌های جدید در راه است که استفاده نکردن از آنها غیرقابل اجتناب است در نتیجه همه ابزار‌ها خوب و مناسب است ولی کافی نیست و بدون آگاهی کاری از پیش نمی‌رود.حال باید دید که مسئولان امر چقدر کاربران خاص و عام خود را آگاه می‌کنند تا از تکنولوژی‌ها بهترین استفاده را کرده و کمتر نگران درز اطلاعات باشند. با آگاهی و حفظ تعادل در مثلث امنیتی می‌توان دسترسی‌ها را کم کرد.