سنجش کیفیت اینترنت از سوی کاربران امکانپذیر شد
برنامه‌ها و سیاستگذاری‌های گوناگونی در کشور برای توسعه شبکه اینترنت و افزایش سرعت و کیفیت آن در نظر گرفته شده است اما با این حال شاهد هستیم هنوز کاربران از اینترنت دریافتی خود چندان رضایت ندارند به همین علت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای کاهش این نارضایتی‌ها برنامه‌هایی در نظر گرفته است که از جمله آن می‌توان به راه‌اندازی سامانه جدید سنجش سرعت و کیفیت اینترنت اشاره داشت. سامانه‌ای که امکان تست کیفیت اینترنت را برای کاربران 13 اپراتور اینترنتی فراهم می‌کند. این سامانه از دوماه پیش توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری)، با هدف ساماندهی وضعیت ارائه این خدمات در کشور راه‌اندازی شده است.
رصد کیفیت اینترنت با یک کلیک
اختلال و کیفیت پایین سرویس اینترنت پرسرعت در ایران به یک داستان تکراری تبدیل شده است. همین چند هفته پیش بود که به دلیل قطع سه راه ارتباطی بین‌المللی ایران، اینترنت کشور دچار کندی و اختلال شدید شد. اختلالی که هر چند شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان تنها متولی توزیع پهنای باند کشور اعلام کرد حل شده است اما هنوز هم گزارش‌هایی در خصوص اختلال گسترده اینترنت در کشور شنیده میشود. اگر مشکلاتی مانند برخورد لنگر کشتی با فیبرنوری در زیر دریاها باعث قطعی ارتباطات اینترنتی کشور نشود، اما کابل برگردان شرکت مخابرات،قطع فیبر‌های نوری زیر زمین توسط شهرداری و… می‌تواند مسئولیت کاهش سرعت و قطعی سرویس اینترنت کاربران را برعهده بگیرد.
وزارت ارتباطات اختلالات ایجاد شده در شبکه اینترنت که سرچشمه بین‌المللی دارد را خارج از کنترل خود اعلام می‌کند اما این وزارتخانه، برای کنترل کیفیت و سرعت سرویس اینترنتی ارائه شده توسط شرکت‌های بخش خصوصی، تاکنون برنامه‌های مختلفی در نظر گرفته است. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به سیستم سنجش وارزیابی شرکت‌های اینترنتی توسط سامانه «متما» اشاره کرد، برنامه‌ای که با انتقادات گوناگونی مواجه بوده است. بسیاری، گزارش‌های ارائه شده توسط سامانه سنجش اینترنت «متما» را به دلیل استاندارد نبودن، نداشتن معیار و ملاک مشخص در انجام تست سرعت اینترنت و امکان تقلب در آن را فاقد اعتبار می‌دانند.
بالا گرفتن انتقاد‌ها نسبت به سامانه «متما» در نهایت باعث شد رگولاتوری یک سامانه جدید براساس پارامترهای بین‌المللی و البته مورد تأیید شرکت‌های اینترنتی بخش خصوص راه‌اندازی کند. این سامانه که از حدود دو ماه پیش به صورت رسمی آغاز به کار کرده امکان تست کیفیت اینترنت را برای کاربران ۱۳ اپراتور اینترنتی کشور فراهم می‌کند. همچنین بزودی امکان سنجش سرعت دیتای اپراتورهای همراه نیز روی این سامانه فراهم میشود. علی اصغر عمیدیان، رئیس رگولاتوری، در گفت‌و‌گو با «ایران»، راه‌اندازی این سامانه جدید را راهی می‌داند تا کاربران به شکلی استاندارد سرویس اینترنتی خود را رصد کنند و بر این باور است که با سامانه جدید می‌توان جلوی تخلفات برخی شرکت‌های اینترنتی در ارائه سرویس بی‌کیفیت اینترنتی به کاربران را گرفت.
عمیدیان با اشاره به اینکه بسیاری نسبت به سامانه‌های سنجش اینترنت که پیش از این توسط سازمان فناوری اطلاعات ارائه می‌شد انتقادهایی مطرح می‌کردند به «ایران» می‌گوید: در حال حاضر کاربران با مراجعه به سایت رگولاتوری (www.cra.ir) و انتخاب بخش «سنجش سرعت اینترنت» به صفحه‌ای هدایت می‌شوند که در آن لیست 11 شرکت اینترنت پرسرعت به همراه دو شرکت خدمات دهنده وایمکس کشور دیده میشود. کاربران با انتخاب نام هر شرکتی که از آن خدمات می‌گیرند در نهایت می‌توانند، روی میزان مصرف اینترنت خود کنترلی دقیق داشته باشند.رئیس رگولاتوری با اشاره به اینکه با این سامانه، دیگر انتقاداتی مانند غیر استاندارد بودن سامانه سنجش اینترنت یا امکان دست بردن در نتایج اعلام شده وجود نخواهد داشت تأکید می‌کند کاربران می‌توانند با کمک این سامانه جدید نتایج تست خود را ثبت و برای پیگیری به اپراتورهای مربوطه ارسال کنند.
محمد علی یوسفی‌زاده، مدیرعامل یکی از 11 شرکت خدمات دهنده اینترنتی نیز در خصوص تفاوت‌های سامانه جدید رگولاتوری با سامانه‌هایی که پیش از این برای سنجش سرعت اینترنت در اختیار کاربران قرار می‌گرفت به «ایران» می‌گوید: سامانه جدید احتمال خطا را به دلیل نصب شدن تجهیزات کنترل سرعت در شبکه شرکت‌ها بشدت کاهش می‌دهد و کاربران می‌توانند سرعت داخل و خارج شبکه اینترنت کشور را تا زمانی که سرویس به دستشان می‌رسد به شکل جداگانه بررسی کنند. در واقع کاربران می‌توانند به صورت لحظه به لحظه روی سرویس خود نظارت داشته باشند و در صورت بروز خطا یا اختلال این مشکلات را به شرکت‌ها یا رگولاتوری براساس مستندات گزارش کنند.
وی در ادامه می‌افزاید: در گذشته و با توجه به سامانه سنجش سرعت اینترنت «متما» ممکن بود خطاهایی در گزارش ارائه شده به وجود بیاید برای مثال اگر مسیر ارتباطی شرکت خدمات دهنده اینترنت به سامانه «متما» با مشکلی رو به رو می‌شد همین مشکل، سبب می‌شد سنجش سرعت اینترنت کاربران براساس یک معیار واقعی صورت نگیرد. یوسفی‌زاده تأکید می‌کند که رگولاتوری به صورت لحظه به لحظه و به شکل آنلاین روی سامانه سنجش سرعت اینترنت نظارت دارد و با این‌کار دیگر به نظر نمی‌رسد شرکتی توانایی دست بردن در نتایج حاصل از این نوع سنجش را داشته باشد.
اختلالات اینترنتی در تلفن همراه
اختلالات اینترنتی تنها محدود به سرویس اینترنت پرسرعت کاربران ایرانی نمی‌شود و از سال گذشته که انحصار ارائه خدمات نسل سوم تلفن همراه (3G) در کشور شکسته شد، این اختلال به اینترنت شبکه اپراتورهای همراه کشور نیز کشیده شد. حالا بسیاری از کاربران نسبت به کیفیت پایین اینترنت همراه و تمام شدن سریع بسته‌های اینترنتی خود شکایت‌هایی را مطرح می‌کنند. شکایت‌هایی که به گفته رئیس رگولاتوری با قرار گرفتن اپلیکیشن ویژه سنجش سرعت دیتای اپراتورهای همراه روی سامانه «سنجش سرعت اینترنت»جدید این سازمان می‌تواند مورد پیگیری قرار بگیرد.
عمیدیان، در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به سامانه سنجش سرعت و کیفیت دیتای تلفن همراه می‌گوید: همانند کاربران ADSL، کاربران دیتای تلفن همراه نیز بزودی می‌توانند میزان مصرف دیتای خود را کنترل و در صورت بروز مشکل و یا کم‌فروشی، شکایت خود را تقدیم رگولاتوری کنند. وی در ادامه می‌افزاید: این سامانه در قالب یک اپلیکیشن اکنون در مرحله تست و آزمایش قرار دارد و قرار است تا روزهای آینده روی سایت اپراتورهای تلفن همراه قرار بگیرد تا به واسطه آن کاربران بتوانند از طریق حساب کاربری خود به اطلاعات مختلفی از جمله ریز‌مکالمات،میزان مصرف و باقی‌مانده بسته‌های اینترنتی خود اطلاع پیدا کنند.
به گفته عمیدیان در حال حاضر اپلیکیشن ایرانسل آماده شده و رگولاتوری منتظر اپ ویژه همراه اول و رایتل است تا در نهایت سامانه ارزیابی دیتای تمامی این اپراتورها روی سایت رگولاتوری قرار بگیرد.رئیس رگولاتوری تأکید می‌کند علاوه بر این سامانه‌ها، در حال حاضر مشترکان همراه اول می‌توانند با شماره‌گیری #100٭ از اطلاعات اینترنت همراه سیمکارت خود مطلع شوند.کد دستوری #555٭ نیز برای دریافت مجموعه این اطلاعات در اختیار کاربران ایرانسل قرار گرفته است. همچنین مشترکان رایتل نیز می‌توانند با شماره‌گیری #144٭ به اطلاعات مربوط به بسته‌های اینترنتی سیمکارت خود دسترسی داشته باشند.
کاربران همچنان تشنه اینترنت پرسرعت
به هرحال با تمامی موارد ذکر شده باید گفت آمار و ارقام در خصوص تعداد کاربران اینترنت کشور و ضریب نفوذ آن نشان دهنده آن است که کاربران ایرانی، تشنه استفاده از اینترنت هستند و حالا داشتن اینترنت برای هر کاربری در رده نیازهای اساسی زندگی قرار گرفته است. اما در برابر این میزان تقاضا برای دریافت سرویس اینترنت با کیفیت، توسعه شبکه آن با آهنگ کندی پیش می‌رود. موضوعی که محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات آن را تأیید می‌کند تا آنجا که وزیر در حاشیه بازدید خود از نمایشگاه مطبوعات اعلام کرده است که درخواست مردم برای استفاده از سرویس اینترنت، سرعتی بیشتر از توسعه شبکه اینترنت در کشور دارد.