تاثیر MVNEهای داخلی بر توافق بین اپراتورهای مجازی و میزبان
اپراتور مجازی شبکه تلفن‌همراه نوعی اپراتور تلفن همراه است که دارای بسترهای مخابراتی لازم برای ارسال مکالمات و داده‌ها نیست؛ بلکه ترافیک شبکه اپراتور میزبان (MNO) را بصورت عمده خریداری نموده و سپس با برند خود اقدام به فروش خدمات در بازار می‌نماید.
از آنجا که MVNOها غالباً سازمانها و برندهایی هستند که نفوذ مناسبی در بازار حوزه فعالیت خود داشته اما تجربه یا زیرساخت لازم جهت فعالیت در حوزه تلفن همراه را ندارند، این نوع اپراتورها می-توانند از طریق همکاری با شرکت‌های توانمندساز (اپراتور تامین کننده) شبکه مجازی تلفن همراه(Mobile Virtual Network Enabler – MVNE) وارد این بازار شوند.
MVNEها با دارا بودن بستر فیزیکی و زیرساختهای مناسب برای ارسال مکالمات و داده¬ها، MVNOها را جهت جذب مشترکان جدید و دستیابی به بازارهای خاص منظوره (گوشه) به MNOمتصل می‌کنند.
با وجود اینکه ورود MVNOها به بازار تلفن همراه، افزایش رقابت، سرویس‌هایی با قیمت کمتر و کیفیت بالاتر و رضایتمندی مشتریان را در پی خواهد داشت اما از نقطه‌نظر اپراتورهای میزبان این تغییر ممکن است به صورت یک تهدید در نظر گرفته شود که دلایل بسیاری برای رد این نقطه نظر میتوان برشمرد.
با وجود چنین فضایی در بازار اپراتورهای مجازی، در برخی کشورها ارتباط بینMNO و MVNO با دخالت سازمان تنظیم مقررات ساماندهی میشود اما در برخی دیگر از کشورها مانند ایران، این امر به صورت توافقی انجام می‌پذیرد.
موارد متعدد در کشورهای مختلف بیانگر این واقعیت است که ماهیت توافق میان اپراتور مجازی و میزبان، از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و نقش تعیین‌کننده‌ای در بقاء و موفقیت اپراتورهای مجازی دارد.
برخی تحلیلهای اقتصادی، دخالت یا عدم دخالت سازمان تنظیم مقررات در توافق بین اپراتور مجازی و میزبان را مورد بررسی قرار داده¬اند. موافقان بر این باور هستند که بدون دخالت سازمان تنظیم، اپراتورهای مجازی مجال ورود به بازار یا بقای طولانی مدت در آن را نخواهند داشت چرا که انتظار می‌رود با گذشت زمان، اپراتورهای میزبان بهای فروش عمده را افزایش داده تا بتوانند با خارج کردن MVNOها سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند.
از سوی دیگر، تصور مخالفان دخالت سازمان تنظیم بر این است که احتمال دارد این سازمان، قیمت پایینی برای فروش عمده در نظر بگیرد و این نیز به نوبه خود باعث کاهش رقابت بر سر زیرساختهای ارتباطی و در نتیجه افزایش رقابت در ارائه سرویسها شده که در نتیجه آن عمر رقابت کاهش مییابد.
در نتیجه، طرفین این توافق یعنی اپراتورهای مجازی و میزبان، به منظور ارتقاء کیفیت محصولات و رضایتمندی مشترکان میبایست با یک آینده‌نگری خاص، مواردی همچون نوع ارائه سرویس و چگونگی آن، کارایی و کیفیت سرویسهای ارائه شده، امکان واگذاری فروش عمده، مدت زمان تسویه‌حساب، شرایط تخمین میزان فروش، محرمانه نگاه داشتن اطلاعات مربوط به طرفین، محافظت از اطلاعات و داده‌های مشترکان، شرایط مربوط به قطع همکاری و زمان مورد نیاز برای اپراتور مجازی جهت منتقل شدن به یک اپراتور میزبان دیگر و مواردی از این قبیل را در نظر بگیرند چرا که علاوه بر اهمیت مدل تجاری ارائه شده، هر یک از مفاد بالا میتواند زمینه‌ساز موفقیت یا عدم موفقیت یک اپراتور مجازی باشد.
در حال حاضر سازمان تنظیم مقررات ایران فرصت چند ماهه‌ای برای برقراری توافق بین اپراتورهای مجازی (که توافق اصولی دریافت کرده‌اند) و اپراتورهای میزبان در نظرگرفته است. برقراری تفاهمی که همه فاکتورهای موثر را دربرداشته باشد و آینده موفقیت‌آمیزی برای تمام بازیگران این عرصه فراهم آورد، در این بازه زمانی، امری دشوار است چرا که اپراتورهای مجازی و میزبان غالباً نگرش متفاوتی نسبت به ملاحظات یکدیگر دارند.
بنابراین حضور یک MVNE مناسب نه تنها به عنوان توانمندساز زیرساخت اپراتور مجازی الزامی است بلکه در این برهه زمانی، میتواند نقشی موثری در همگرایی نگرش‌های طرفین داشته باشد.
برای ایفای چنین نقشی از سوی یک MVNE، ویژگی‌های زیر بسیار تعیین‌کننده است:
• آگاهی کامل از ملاحظات و چگونگی تعامل با اپراتور میزبان از طریق سابقه همکاری طولانی مدت با آن
• توانایی تسهیل برقراری ارتباط میان اپراتورهای مجازی و میزبان به وسیله شناخت کامل از شبکه اپراتور میزبان و دست یافتن به کانال اختصاصی مذاکره با اپراتورها با استفاده از تجارب قبلی
• داشتن تیم‌های پشتیبانی و مانیتورینگ با تجربه و مورد اعتماد در میان اپراتور میزبان
• داشتن تیم‌های توسعه دهنده فنی و نوآور برای اعمال سریع سیاست‌گذاری‌ها و تغییرات مورد نظر اپراتورهای مجازی با مدل‌های تجاری گوناگون
• تسلط بر بازار سرویسهای ارزش افزوده و درک نیازهای مشترکان ایرانی.
هم‌اکنون، شمار بسیاری از MVNEهای خارجی که تجربه کار در سطح بین المللی دارند، خواهان فعالیت در داخل ایران هستند در صورتیکه ویژگی‌های اشاره شده، حاکی از این واقعیت است که داشتن تجربه اجرایی در زمینه پیاده‌سازی اپراتورهای مجازی امری لازم بوده ولی کافی نیست و برای رسیدن به موفقیت، نیازمند حضور مستمر و طولانی مدت در بازار داخلی و نیز برخورداری از دانش و تجربه وسیع در حوزه‌های مربوطه است.
مطمئناً یک MVNE داخلی با داشتن تجربه ارائه سرویسهای مدیریت شده (Managed Services) و با تکیه بر شناخت درست و کامل از اپراتور میزبان و همچنین با تاکید بر واقعیت در دسترس بودن و استفاده از نیروهای بومی که از دید اپراتور میزبان عدم وجود آن، چالشی انکار ناپذیر است، به راحتی میتواند راهکارهای درست را در اختیار اپراتورهای مجازی داخلی قرار دهد.
این امر نشان‌دهنده واقعیتی است که MVNEهای داخلی می‌توانند به صورت مستقل یا با سرمایه‌گذاری مشترک MVNEهای خارجی تاثیر قابل توجهی در بازار اپراتورهای مجازی داشته باشند.