«آیفون» از بازار جمع‌آوری میشود؟
یک طرح سؤال برانگیز
محسن بهنامی، یکی از فروشندگان محصولات اپل با ابراز تعجب از شنیدن خبر جمع‌آوری آیفون از بازار می‌گوید: این تصمیم، بسیار سؤال برانگیز است. به‌عنوان مثال کاربر این گوشی که در خارج از ایران زندگی می‌کند، پس از ورود به ایران چه باید بکند و به کجا مراجعه داشته باشد تا بتواند از آن استفاده کند؟
وی همچنین با گلایه از نبود هیچ فراخوانی درباره جمع‌آوری این گوشی‌ها می‌افزاید: معمول این است که فراخوان عمومی دهند و به اطلاع مردم برسانند تا شرکت‌های دیگر هم برای واردات آیفون به صورت رسمی اعلام آمادگی کنند و این موضوع، صرفاً در دست چند شرکت خاص نباشد.به نظر می‌رسد اگر محصولات تنها از سه شرکت رسمی خریداری شود، انحصار ایجاد شده و به ضرر مصرف‌کننده تمام می شود چرا که قیمت کالا بالا می‌رود. بهنامی همچنین با اشاره به گفت‌و‌گویش با رئیس انجمن فروشندگان سیم کارت و تلفن همراه می‌گوید: حتی «افشار فروتن لاریجانی» نیز از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی کرده و معتقد است که این کار، در بازار هرج و مرج ایجاد می‌کند.
«کمپانی اپل تنها تا پیش از اجرای طرح رجیستری، فرصت تأسیس نمایندگی در کشور را دارد درغیر این صورت تمام گوشی‌های آیفون از بازار جمع‌آوری خواهد شد و به هیچ عنوان قابلیت رجیستر شدن را نخواهد داشت.»
این خبر، نقل قول ازعباس نخعی مدیرکل دفتر مبارزه با قاچاق کالای هدف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که این روزها دست به دست می‌چرخد و با توجه به اینکه تا زمان اجرای طرح رجیستری، فرصت زیادی باقی نمانده و گفته میشود این طرح که از اول مرداد اجرایی خواهد شد، فعالان بازار و نیز خیل عظیم مشتاقان آیفون را در ایران شوکه کرده است.علاقه ایرانی‌ها به برند اپل، آنقدر نمود دارد که سال گذشته کاپیتان تیم ملی والیبال امریکا در سالن ۱۲هزار نفری ورزشگاه آزادی با ابراز تعجب از علاقه ایرانی‌ها به آیفون گفته بود: «اینجا همه چرا آیفون دارند؟ نکند کارخانه آیفون در ایران است.»
با توجه به علاقه ایرانی‌ها به محصولات اپل، خبر جمع‌آوری آیفون از بازار، آنقدرغیرقابل باور بود که غلامحسین کریمی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی در واکنش به آن گفت: بعید می‌داند مدیرکل ستاد مبارزه با قاچاق کالا چنین حرفی زده باشد و اعتقاد دارد که در این میان، اشتباهی رخ داده است. محسن بهنامی، یکی از فروشندگان محصولات اپل نیز این تصمیم را بسیار سؤال برانگیز می‌داند، رمضانعلی سبحانی فر رئیس کمیته ارتباطات کمیسیون صنعت و معدن مجلس اما معتقد است که جمع‌آوری گوشی‌های قاچاق کاملاً قابل دفاع است. اما این خبر چقدر صحت دارد و با توجه به نبود نمایندگی مجاز اپل در ایران و وجود تنها چند واردکننده مجاز، اصولاً امکان تأسیس نمایندگی اپل در 2 روز باقیمانده تا اجرای طرح وجود دارد؟
قاسم خورشیدی،سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای پایان دادن به همه اما و اگرها در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران، مهر تأیید بر این خبر زده و از اجرای طرح رجیستری به صورت آزمایشی از اول مردادماه به مدت دو ماه خبر می‌دهد تا مشکلات آن شناسایی و پس از آن، سامانه به صورت رسمی فعال شود.
مذاکره‌ای با اتحادیه نشده است
خبر جمع‌آوری آیفون در بازار ایران بازتاب‌های فراوانی داشت و رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی با اظهار بی‌اطلاعی از ابلاغیه جمع‌آوری آیفون از بازار به «ایران» می‌گوید: در این زمینه با اتحادیه مردمی دستگاه‌های مخابراتی که یک نهاد مردمی متشکل از واردکننده، فروشنده و… محسوب میشود، هیچ مذاکره‌ای انجام نشده است و بالطبع، ما نیز هیچ اطلاعی از این موضوع نداریم و نمی‌دانیم این حرف بر چه اساس و منبعی زده شده و کجا این تصمیم گرفته شده است.
غلامحسین کریمی می‌افزاید: اگر بحث جمع‌آوری تلفن‌های همراه است باید شامل تمام برندها شود نه یک گوشی و برند خاص، چرا که اگر فقط بحث جمع‌آوری آیفون مطرح باشد دیگر برندها از این مسأله سوء‌استفاده می‌کنند. به هرحال بحث قانونی این طرح بسیار مفصل است و اگر قرار است کالای قاچاق جمع‌آوری شود باید شامل تمام برندها شود.
وی همچنین نگاهی به وضعیت نمایندگی اپل در ایران دارد و می‌گوید: ما در کشور هیچ نماینده رسمی که با شرکت اپل وارد مذاکره مستقیم شده و قرارداد بسته باشد، نداریم و تنها چند شرکت به عنوان نمایندگی‌های غیرمستقیم، به واردات گوشی‌های آیفون از طریق واسطه‌هایی در هنگ کنگ، ترکیه و دوبی اقدام می‌کنند که البته نام این شرکت‌ها در اتحادیه و حتی در بخش بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به ثبت رسیده است و 5-4 شرکت دیگر نیز برای درخواست مجوز واردات گوشی‌های اپل، در اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی تشکیل پرونده داده‌اند. اما باید گفت ما الان امکان این را در کشور داریم که واردکننده‌ها به طور مستقیم با خود شرکت اپل وارد مذاکره شده و در تهران نماینده رسمی راه‌اندازی کنند.
کریمی در پاسخ به نگرانی‌های کاربران و طرفداران آیفون نیز می‌گوید: مردم باید خرید هشیارانه داشته باشند و هنگام خرید آیفون، نام واردکننده مجاز گوشی را از فروشنده بخواهند.درمقابل، فروشنده نیز موظف است اطلاعات دقیق شرکت مربوطه را به خریدار ارائه دهد تا خریدار از این طریق بتواند IMEI را از شرکت مربوطه استعلام کند و مطمئن شود که کالای خریداری شده، قاچاق نیست. (هر گوشی تلفن همراه دارای کد ۱۵رقمی منحصر به فرد با نام IMEI است که با استفاده از آن می‌توان گوشی را در شبکه رجیستر ردیابی کرد. این کد دارای مشخصاتی از جمله شرکت و کشور تولید‌کننده تلفن همراه است.)
اما رمضانعلی سبحانی فر، رئیس کمیته ارتباطات کمیسیون صنعت و معدن مجلس، جمع‌آوری آیفون‌های قاچاق را کاملاً قانونی می‌داند و می‌افزاید: تنها کالاهایی که از طریق مبادی مجاز و رسمی، وارد کشور میشود رجیستر خواهند شد و بالطبع سایر گوشی ها ثبت و فعال نمی‌شود.
وی می‌افزاید: وقتی ستاد مبارزه با قاچاق کالا اعلام کرده که اول مردادماه این کار را آغاز خواهد کرد، حتماً برنامه‌ریزی داشته است و می‌تواند این کار را انجام دهد.
اجرای مطلق طرح رجیستری برای اپل
با وجود همه نگرانی‌ها و دغدغه‌های فعالان بازار و حتی احتمال تنظیم اشتباه این خبر، قاسم خورشیدی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، خبر جمع‌آوری آیفون از بازار را تأیید کرده و به «ایران »می‌گوید:
بر اساس قانون، کالایی که در کشور توزیع میشود، باید نمایندگی رسمی و زنجیره تولید و تأمین قطعات پس از فروش داشته باشد. آیفون، متعلق به شرکت امریکایی اپل است که نمایندگی قانونی و رسمی در کشور ندارد و به محض اینکه عملیات رجیستری تلفن همراه، وارد مرحله عملیاتی و اجرایی شود به طور کاملاً قانونی، ارائه خدمات به آیفون امکانپذیر نخواهد بود.
وی ادامه می‌دهد: هر برندی که در کشور نمایندگی رسمی نداشته و غیرقانونی باشد مشمول طرح رجیستری میشود اما تفاوت اینجاست که این طرح درباره برند اپل، به صورت مطلق اجرا میشود ولی برای گوشی‌های سایر برندها که به صورت رسمی وارد بازار نشده‌اند، تمهیداتی اندیشیده شده است تا با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، گوشی‌های موجود در بازار رجیستر شود.
خورشیدی درباره زمان دقیق اجرای رجیستری نیز می‌گوید: براساس مصوبات جلسه اعضای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که با حضور معاون اول رئیس جمهوری و وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات برگزار شد، قرار است این طرح از اول مردادماه به صورت آزمایشی به مدت دو ماه اجرایی شود تا مشکلات آن شناسایی و پس از این مدت، سامانه به صورت رسمی فعال شود. اما با توجه به اینکه اکنون امکان ایجاد نمایندگی رسمی و بستن قرارداد با شرکت اپل وجود ندارد آیا شرکت‌های مجاز واردکننده به رسمیت شناخته می‌شوند؟ سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این باره نیز می‌گوید: پاسخ این سؤال بیشتر به سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برمی گردد ولی از نظر ما نمایندگی‌های دست دوم و دست چندم نیز به رسمت شناخته نمی‌شوند.
خورشیدی درباره نگرانی کاربران فعلی گوشی‌های آیفون نیز اظهار می‌کند: گوشی‌هایی که پیش از این، به صورت قاچاق وارد شده و مردم خریداری کرده و اکنون از آن استفاده می‌کنند شامل این طرح نمی‌شود و نگاه ما تنها به تلفن‌های همراهی است که جدید وارد کشور میشود. درحال حاضر اپراتورها به 40میلیون تلفن همراه در کشور سرویس ارائه می‌دهند ولی این طرح رجیستری شامل این تعداد تلفن همراه حتی آیفون نمی‌شود و فرض را بر این گذاشته‌ایم که همه گوشی‌های درحال استفاده، به صورت رسمی وارد کشور شده‌اند.
سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره تلفن‌های همراه مسافر نیز می‌گوید: موضوع کالای همراه مسافر در بحث رجیستری دیده شده و برای آن، معافیتی معادل 80 دلار در نظر گرفته شده است. برای کسانی که قیمت گوشی آنها بالاتر از این است نیز تمهیداتی اندیشیده شده که سازمان رگولاتوری بیشتر در جریان جزئیات است.
وی البته خاطرنشان می‌کند که گوشی‌های نامتعارف (یعنی گوشی‌هایی که نمایندگی رسمی در کشور ندارند و به عنوان کالای همراه مسافر وارد کشور میشود) رجیستر نخواهد نشد و تمهیداتی نیز به آن تعلق نخواهد گرفت. با توجه به گفته‌های سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پس از اجرای طرح رجیستری، کاربران آیفون در صورت سفر به ایران هم نمی‌توانند از گوشی خود استفاده کنند.
با توجه به اینکه سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بخشی از مسئولیت‌ها را متوجه سازمان رگولاتوری کرد، روزنامه ایران با این سازمان نیز تماس گرفت و «جهانگیر اسدی» سخنگوی رگولاتوری در این باره می‌گوید: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان رگولاتوری صرفاً در این فرآیند بخش فنی را بر عهده دارد و بقیه موارد و جزئیاتی که گفته میشود، مربوط به نهادهای دیگر مانند گمرک است. اگر گوشی از مبادی رسمی وارد کشور شود و سریالش در گمرک به ثبت برسد، رگولاتوری آن را فعال می‌کند ولی اگر گوشی به صورت غیرقانونی وارد شده باشد بالطبع خدمات نمی‌گیرد و فعال نمی‌شود. اسدی همچنین اشاره کرد که این طرح شامل گوشی‌های همه برندها میشود.