بهترین زمان برای رقابت با تلگرام
در شرایطی که پیام‌رسان‌های جدید خارجی خود را رقیب تلگرام می‌دانند، شاید بهترین زمان برای جایگزینی پیام‌رسان‌های بومی با خارجی فرا رسیده باشد. تنها راهکار این موضوع هم تلاش برای افزایش کیفیت داخلی‌ها به جای فیلتر کردن خارجی‌هاست.
اگرچه در حال حاضر تلگرام بازار پیام‌رسانی را، حداقل در ایران، قبضه کرده است، اما به غیر از این نرم‌افزار روسی، برنامه‌ها و پیام‌رسان‌های دیگری نیز می‌خواهند وارد بازار شوند، همان‌طور که در حال حاضر یک شرکت مخابراتی روسی دیگر ادعای رقابت با تلگرام را کرده و درصدد است برنامه جدیدی را برای انتقال پیام‌ها روانه بازار کند.
برنامه‌های زیادی توسط برنامه‌نویسان روس طراحی و ساخته می‌شوند و در حال حاضر نیز شرکت مخابراتی روسی «روس تلکام» قصد دارد تا پایان سال جاری میلادی پیام‌رسان خود را با نام «الو» راه‌اندازی کند و سرگی کالوگین – مدیر این کمپانی- گفته که اپلیکیشن جدید در مرحله نخست برای مکالمه صوتی از طریق انتقال داده طراحی شده است.
در چنین شرایطی، شاید بهترین زمان برای جایگزینی پیام‌رسان‌های خارجی با یک پیام‌رسان بومی، اکنون باشد که با توجه به طراحی بسیاری از برنامه‌های پیام‌رسان توسط برنامه‌نویسان روسی، کارشناسان حوزه فناوری پیام‌رسان جدید الو را زنگ خطری جدی برای ادامه یکه‌تازی نرم‌افزارهای وایبر، واتس‌اپ و تلگرام در دنیای ارتباطات می‌دانند.
اگرچه امنیت و حفظ حریم خصوصی در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی برای کاربران اهمیت زیادی دارد، اما آنطور که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گوید؛ سیاست دولت بر این نیست که در این فضا نظارت ناشایست باشد، اگرنه در صورت نیاز و زمانی که از سوی قوه قضاییه تشخیص داده شود این امکان وجود دارد که ارتباطات و فعالیت‌های کاربران در تمام فضاها از تلفن همراه گرفته تا اینترنت و شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی رصد شوند و این تصور که اگر افراد از شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده کنند هیچ نظارتی بر روی آنها وجود نخواهد داشت، اشتباه است.
کیفیت پیام‌رسان در صدر خواسته‌ها
همچنین از آنجایی که به عقیده متولیان فناوری اطلاعات کشور، خارجی یا داخلی بودن نرم‌افزار نیست که میزان محبوبیت و اقبال کاربران را مشخص می‌کند، بلکه کیفیت و خدمات این برنامه‌هاست که تعیین‌کننده است، شاید بهتر باشد با استفاده از راه‌های خلاقانه و تلاش برای بهبود کیفیت پیام‌رسان‌ها، به دنبال جذب کاربران ایرانی بود.
از طرفی محمود واعظی با ابراز نگرانی از اینکه آن دست از شبکه‌های اجتماعی که سرورهایشان در خارج از کشور است، مشکل‌ساز شوند، از سیاست‌های دولت در جهت حمایت از شبکه‌های اجتماعی که در داخل کشور سرور دارند، سخن می‌گوید و از دانشگاه‌ها، مراکز علمی و بخش خصوصی می‌خواهد در این عرصه با ایجاد مدل‌های مختلفی از شبکه‌های اجتماعی دولت را یاری کنند.
با توجه به اینکه واعظی ایجاد و راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی داخلی را وظیفه بخش خصوصی و دولت را تنها موظف به فراهم‌سازی زیرساخت‌ها می‌داند و البته وعده حمایت مالی از کسانی را می‌دهد که بتوانند با نوشتن پلت‌فرم برای شبکه‌های اجتماعی، یک تا دو میلیون مخاطب را ساپورت کنند، لازم است دانشگاهیان و بخش خصوصی فعالیت خود را در این زمینه پررنگ‌تر کنند و مردم نیز با گذشت زمان به استفاده از شبکه‌های اجتماعی بومی روی آورند، زیرا این شبکه‌ها علاوه بر مزایای شبکه‌های خارجی مزایای متعددی خواهند داشت.
البته نرم‌افزارهای پیام‌رسان در ایران بی‌سابقه نیستند و همین حالا هم پیام‌رسان‌هایی وجود دارند که کاربران میلیونی داشته باشند، اما با این وجود کاربران چند هزار نفری و حتی چند میلیونی این پیام‌رسان‌های بومی با مخاطبان چند ده میلیونی وایبر و واتس‌اپ و این اواخر تلگرام قابل مقایسه نیستند.
همچنین پیش از این شبکه‌های اجتماعی در ایران وجود داشتند که با افزایش کاربران تا مرز میلیون، دچار اختلال شده و شاید تا حدی اعتماد مخاطبان ایرانی را به این فضاهای بومی از بین بردند، بنابراین لازم است پیام‌رسان‌ها و شبکه‌هایی که می‌خواهند به عرصه رقابت وارد شوند، حداقل توان ارائه‌ی خدمات به ۲۰ میلیون کاربر را داشته باشند تا با مهاجرت یکباره مردم از شبکه‌های اجتماعی خارجی دچار مشکل شوند.
با این تفاسیر، اگر بحث کیفیت را در استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی حذف کنیم، این برنامه‌ها مزیت دیگری نخواهند داشت و حتی همان‌طور که مهدی داوری -مدیرعامل یکی از پیام‌رسان‌های داخلی- اشاره می‌کند، دیتای ایران در خارج از کشور داده‌کاوی میشود و به نوعی امنیت ملی ما زیر سوال می‌رود. همچنین مساله دیگری که نمی‌توان از آن چشم پوشید، جنبه اقتصادی استفاده از پیام‌رسان‌های بومی است. زیرا نگهداری و انتقال ترافیک از شبکه‌های مجازی خارجی هزینه‌های بالایی دارد که این هزینه‌ها می‌تواند به نوعی درآمد برای شبکه‌های جایگزین بومی تبدیل شود.
همچنین با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، فرصت برای شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی تسهیل شده و پیام‌رسان‌های داخلی با ایجاد محتوا و شبکه ملی اطلاعات با فراهم کردن دسترسی می‌توانند در یک هم زیستی مسالمت‌آمیز است به هم کمک می‌کنند.
البته گاهی نیز شکایت‌هایی از برخورد دوگانه با پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی وجود دارد که به نوعی مانع شکل‌گیری پیام‌رسان‌های داخلی در کشور است و به گفته مهدی داوری، عدم تبلیغات این پیام‌رسان‌ها در صداوسیما و یا مجوزهایی درباره نشر محتوا در قالب کانال که پیش از تلگرام به پیام‌رسان‌های داخلی داده نشده بود، نمونه‌ای از این برخوردهای دوگانه است.
در نهایت، اگرچه شاید به صورت آماری مشخص نباشد که استفاده مردم از نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های خارجی به دلیل تصور حفظ حریم خصوصی این فضاهاست و یا کیفیت است که حرف اول را می‌زند، اما با توجه به سخنان وزیر مبنی بر رصد فضاهای ارتباطی در صورت لزوم، شاید اگر مردم شاهد کیفیت و سرعت بالاتر در شبکه‌های اجتماعی بومی باشند، به این برنامه‌ها نیز روی خوش نشان دهند.