«شهر هوشمند» چیست؟
با توجه به گسترش غیرقابل تصور پوشش شبکه اینترنت و تکامل فناوری‌های وابسته به آن (مانند اینترنت اشیا)، هر روز بیشتر با عبارت‌هایی همچون «شهر هوشمند»، «خانه هوشمند» و غیره برخورد می‌کنیم. اما واقعا شهر هوشمند چیست؟ و به چه شهری هوشمند گفته می شود؟ در این مقاله می‌کوشیم ایده مشخصی از شهر هوشمند را به شما ارائه کنیم.
حقیقت آن است که هنوز تعریف استانداردی برای «شهر هوشمند» وجود ندارد که همه متخصصان و ذی‌نفعان بر سر آن توافق داشته باشند. در واقع مدیران، تحلیل گران و متخصصان برای ایجاد و یا تبدیل شهرهای عادی به شهرهای هوشمند، برنامه‌ریزی‌ها را بر اساس دیدگاه‌های خود انجام می‌دهند.
علی‌رغم این تنوع دیدگاه، معیارهای مشابهی در تمامی آنها دیده می شود که بر اساس آنها شاید بتوان گفت ماموریت یک شهر هوشمند، توسعه پایدار است. بدین معنی که شهرهای هوشمند با بهینه‌سازی و هوشمندسازی فعالیت‌های شهری، کیفیت زندگی را برای شهروندان بهبود می‌دهند. این در حالیست که راهکارهای ارائه شده باید برای آورده کردن نیاز شهروندان، با معیارهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی توسعه پایدار کاملا منطبق باشند.
برای ارزیابی و سنجش شرایط مختلف، از حسگرهای گوناگونی در شهرهای هوشمند استفاده میشود. این حسگرها می توانند به ساختارهای موجود و یا محصولات به کار رفته در شهر اضافه شوند. داده هایی که توسط این حسگرها جمع آوری میشود، از طریق ساختارهای مختلف ارتباطی (کابلی، بیسیم و موبایل) به مراکز مربوط فرستاده می‌شوند تا در فرآیندهای نظارتی و نگهداری استفاده شوند.
در هوشمندسازی شهرها، بیشترین تاکید بر خودکارسازی فرآیندها است تا خدمات شهری با کمترین دخالت نیروی انسانی و بالاترین دقت ممکن ارائه شوند. این روند در افزایش سرعت فعالیت های شهری هم بسیار تاثیرگذار است. وقتی از خودکارسازی و انجام وظایف مختلف به کمک سیستم‌های هوشمند صحبت می‌کنیم، قطعا نمی توان نقش ماشین‌های یادگیرنده را نادیده گرفت. همان‌طور که می بینید، هر چه در توضیح شهر هوشمند جلوتر می رویم، نقش فناوری های پیشرفته امروزی در آن آشکارتر میشود.
به عنوان مثال موضوع تخلیه زباله های شهری را در نظر بگیرید. فرض کنید هر خودروی تخلیه زباله مسئول رسیدگی به 50 سطل زباله است. در شرایط عادی این خودرو (صرفنظر از این که همه سطل‌ها به تخلیه نیاز دارند یا نه) به ترتیب سراغ تک تک آنها می رود. حال تصور کنید این سطل ها به حسگری مجهز شده باشند که وقتی پر شدند به مرکز اطلاع دهد. حال اگر فقط 20 سطل به تخلیه نیاز داشته باشد، سیستم مرکزی، خودروی تخلیه را فقط به سراغ آنها می‌فرستد و همچنین با بهره گیری از الگوریتم های ماشین‌های یادگیرنده می تواند بهترین و سریعترین مسیر را به خودرو ارائه کند.
در مثالی دیگر، فرض کنید در اتومبیل تان هستید و به دنبال جای پارک می‌گردید. در حالت عادی این کار می تواند خیلی زمان‌بر باشد. شما تا پیدا شدن جای پارک به گردش در خیابان ادامه می دهید، که طبیعتا به معنای افزایش ناخواسته حجم ترافیک است. حال تصور کنید اپلیکیشنی وجود داشته باشد که نزدیکترین جای پارک را به شما نشان دهد. بدین ترتیب، خیلی زود اتومبیل تان را پارک می کنید و در نتیجه از حجم ترافیک هم کاسته میشود.
مجهز شدن عناصر شهری مانند ساختمان ها، خودروها، پل ها، خیابان ها، تزئینات خیابانی و… به مدیران شهری امکان می‌دهد تا دیدگاه دقیق تری از وضعیت شهر داشته باشند و خطر مواجهه با شرایط و حوادث غیرمنتظره را به طور چشمگیری کاهش دهند. تصور کنید بتوان ریزش ساختمانی فرسوده را از ماه ها جلوتر پیش بینی کرد؛ به همین ترتیب می‌توان میزان خسارات را تا حد زیادی کاهش داد.
البته این دیدگاه به مسئولیت پذیری مدیران شهری و شهروندان نیاز دارد، تا اقدامات لازم با هماهنگی کامل انجام شود.
نکته ای که می تواند تا حدود زیادی بر سطح هماهنگی و همکاری شهروندان با مدیران شهری تاثیرگذار باشد، حفظ حریم شخصی و امنیت اطلاعات شهروندان است. یکی از موضوعات مورد بحث در زمینه شهر هوشمند، این است که اطلاعات به دست آمده در پروژه‌های این چنینی، تا حد امکان برای شهروندان شفاف و دسترس‌پذیر باشد. بدین منظور می‌توان پورتال یا اپلیکیشنی تهیه کرد تا شهروندان با ورود به آن دقیقا بدانند از اطلاعات جمع‌آوری شده، در چه زمینه‌ای استفاده شده است.